Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

Geschiedkundige Beschouwing van de Walvisch-visscherij, door C. Brandligt. Te Amsterdam, bij T. Nusteeg, Jr. 1843. In gr. 8vo. 41 bl. f : - 85.

De Heer brandligt geeft, in dit vlugschrift, een beknopt overzigt van de geschiedenis der Walvischvangst, zoo in de Noord- als in de Zuidpoolzeeën, met vergelijking van hetgeen ten deze inzonderheid door onze voorouders, door de Engelschen en de Franschen verrigt is, ja nog door Britten, Amerikanen en Franschen verrigt wordt. Tot bewijs wordt het werkje besloten met: A, honderdjarige vergelijkingstafel der Groenlandsche visscherij in Nederland (van 1679 tot 1778 ingesloten); met een vervolg, zijnde eene lijst van uitgezeilde Groenlandsvaarders uit Nederland, van den jare 1779 tot 1802: B, vergelijkingstafel der Straat-Davids [lees Straat-Davis-] visscherij uit Nederland (van 1719 tot 1778 ingesloten); met vervolg, zijnde eene lijst van uitgezeilde Straat-Davids- [Straat-Davis-] vaarders uit Nederland, van 1779 tot 1797: C, berekening van gevangen visch, gewonnen traan

[p. 323]

enz., benevens den prijs van traan, baarden of baleinen en raapolie, van 1669 tot 1778: D, staat der Engelsche, Groenlandsche en Straat-Davids- [Straat-Davis-] visscherij, van af den jare 1827 tot 1834: E, extraet uit een verslag aan den Minister der Fransche Marine, door den Kapitein ter zee cecille, kommanderende de korvet l'Héroïne, ter bescherming der walvischvaarders in de Indische en Australische zeeën, gedurende de jaren 1837, 1838 en 1839. F, Premie, door het Fransche Gouvernement toegekend aan de uitrusting der schepen ter walvischvangst: G, opgaaf van hetgeen in de onderscheidene havens van Noord-Amerika in 1830 tot 1839, met verder berigt tot in 1841 ingesloten, is ingevoerd, enz., benevens globale opgaaf van de voornaamste artikelen, tot de uitrusting der Amerikaansche walvischvisscherij in 1841 benoodigd geweest.

Het geheel heeft ten doel, de Nederlanders op te wekken, om dien lang verwaarloosden tak van nijverheid andermaal ter harte te nemen; hebbende de Schrijver het voornemen, om met de Heeren j. en th. van marselis, onder begunstigende toezegging der Regering, eene naamlooze Maatschappij op te rigten, tot de uitrusting van schepen ter walvischvangst in de onderscheidene deelen der wereld.

De Schrijver ontveinst het niet, dat de Nederlanders hier verre ten achteren zijn geraakt; dat zij in den aanvang der hervatting, gelijk in het begin der eerste opvatting van die visscherij in vorige tijden, zich weder van vreemde hulp zullen moeten bedienen: want waar vinden wij tegenwoordig, hier te lande, de mannen van kennis en ondervinding in het vak? Hij gelooft zelfs aan mogelijke verliezen bij de eerste ondernemingen, uithoofde van ons gebrek aan ervaring; even als wij weleer begonnen met bij de walvischvangst, wegens ook toen bij onze voorouderen bestaande onbedrevenheid, schade te lijden. Maar even als onze voorvaderen zich langzamerhand van vreemde hulp wisten te ontslaan, ondervinding verkregen, en eindelijk meer en meer overwinst behaalden; zoo houdt hij het vol, dat, bij volharding, gepaard met ijver tot volmaking, ook zijne tegenwoordige landgenooten weldra met vreemde volken zullen leeren wedijveren, en in de winsten deelen, die thans door Britten, Amerikanen en Franschen, bijna zonder mededinging worden genoten. Met aanbeveling der lezing van dit

[p. 324]

werkje aan Nederlands zeehandelaren en kapitalisten besluiten wij ons verslag.