Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

Vervolg van het onderzoek naar de beginselen, waaraan de bezuinigingen en hoogere belastingen, aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor 1844 en 1845 voorgedragen, behooren getoetst te worden, en naar doelmatige middelen, die deze zouden kunnen vervangen, door J. Graaf van den Bosch, Minister van Staat, Lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. In 's Gravenhage en te Amsterdam, bij de Gebr. van Cleef. 1843. In gr. 8vo. 58 bl. f : - 50.

Dat ook dit werkje van nu wijlen den Graaf van den bosch scherpzinnig en goed geschreven is, dat het belangrijke opmerkingen en inlichtingen behelst, behoeven wij niet te zeggen. De naam des Schrijvers is daarvoor reeds een waarborg. Maar dit neemt niet weg, dat ons voor-

[p. 268]

eerst de toestand der volksmenigte te zwart schijnt afgeschilderd, als de Graaf beweert, dat ⅓ der ingezetenen (want 900,000 zielen is weinig minder) slechts f 26-76 in het jaar te verteren zou hebben, en dus het ontbrekende uit liefdegaven zou moeten ontvangen; dat het tweede ⅓ of 1,000,000, gemiddeld, slechts f 53-17 kan verteren en dus het naauwelijks beter heeft, dan de bewoners der Ommerschans, en dat alzoo alleen ⅓ (het overschietend deel der natie, hetwelk alles onderhouden en dragen moet) het aanmerkelijk beter zou hebben, dan de bedelaars-kolonisten! Wanneer de Schrijver verder zoo hoog opgeeft van de overwinsten, welke Indië aan de schatkist steeds op zal leveren, dan vragen wij, hoe men toch zoo stellig op zoo vele miljoenen jaarlijks kan rekenen, en hoe men de huishouding van Staat naar die becijfering kan inrigten, als men het oog slaat op hetgeen nu laatstelijk, na de uitkeering aan Curaçao, Eustatius, Guinéa enz., als zuiver overschot der opbrengst van Indië aan de Staten-Generaal is opgegeven, geene twee miljoenen!