Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

Bedenkingen tegen de pogingen van de Synode der Hervormde Kerk, om de Studenten in de Godgeleerdheid aan onze Hoogescholen te ontslaan van alle verpligte studie in de Mathesis. Door J.W. Ermerins, Hoogleeraar te Groningen. Te Groningen, bij W. van Boekeren. 1843. In gr. 8vo. 62 bl. f : - 50.

Gelijk velen bekend zal zijn, heeft de algemeene Christelijke Synode der Hervormde kerk in ons vaderland zich tot Z.M. den Koning gewend, met verzoek om de studenten in de Theologie te ontheffen van het thans verpligte examen in de wiskunde, en van alle verpligte beoefening dezer wetenschap. Teregt achtte de Hoogleeraar ermerins, schrijver der wèlgestelde brochure, die voor ons ligt, deze zaak van grooter belang, dan zij bij den eersten opslag van het oog zou kunnen schijnen. ‘Het geldt hier (schrijft hij) geen bijzonder belang, maar het algemeene welzijn, niet de schijnbare voordeelen van eenige Theologische studenten of predikantszonen, maar het komt hier zelfs aan op de grondige studie van allen, die zich aan onze Akademiën voorbereiden, om als waardige burgers eenmaal het vaderland de hoogste diensten te bewijzen.’ Overtuigend toont hij aan, dat Theologen de mathesis minder moeten beoefenen, om haren inhoud op zichzelve, dan wel als een boven andere uitmuntend hulpmiddel tot ontwikkeling en beschaving onzer geestvermogens. De wiskunde is toch de wetenschap bij uitstek, de inleiding tot alle wetenschappen. Zij staat met de voor

[p. 255]

iederen geleerde, ook voor den Theoloog, onontbeerlijke Logica in het naauwste verband. Het bezwaar der Synode dus, of uit tijdverlies der studerende jeugd, of uit sommiger geringen aanleg voor deze wetenschap geboren, kan zoo weinig worden toegegeven, dat, waar de laatste werkelijk aanwezig is, men voor alle grondige en zelfstandige studie ongeschikt moet gerekend worden. Het gebrek aan lust in dit vak valt bij velen gemakkelijk te verklaren uit de hoogst gebrekkige wijze, waarop zij zich in hetzelve trachten te oefenen. Ook de bedenking, hoe weinig het wiskunstig onderwijs en examen op onze hoogescholen aan het voorgestelde doel beantwoord hebben, wordt overtuigend beantwoord, en het ongenoegzame van zoogenaamde vrije studie in zulk een hoogst nuttig, maar niet algemeen gezocht vak van wetenschap helder in het licht gesteld. Om al deze redenen zal men zulk eenen voorslag nooit kunnen goedkeuren in diegenen, die door hunnen wetenschappelijken geest anderen ten voorbeeld moesten strekken, gelijk men dit althans van leden der Synode zou verwachten. ‘Bezaten (opdat wij nogmaals de woorden des geleerden Schrijvers overnemen) slechts allen dien korten, bondigen, eenvoudigen redeneertrant, in de wiskunde overal heerschende, hoeveel beter zouden zij op de overtuiging van hoorders en lezers werken, dan velen door schoonklinkende woorden en sierlijke taal vermogen. Indien onze Godgeleerden er zich meer op toelegden, om het quod erat demonstrandum aan het slot van ieder hunner vertoogen te plaatsen, zouden zij beter aan hunne verhevene bestemming kunnen voldoen, dan velen, bij hunnen afkeer van wiskunstige studiën, door omslagtige redenen, waarin doorgaans éénheid gemist wordt, nu zoeken te doen.’

Wij wenschen dit stukje in veler handen. Het heeft de groote verdienste, dat het met eenvoudigheid kracht van betoog vereenigt, en de zaak juist uit het ware oogpunt voorstelt. Is het nu te laat, om den voorslag der Synode te herroepen, het moge althans velen bewegen, om uit eigen vrije keus zich op eene wetenschap toe te leggen,

[p. 256]

welker belang hier zoo klemmend wordt betoogd. Wij wenschen het daartoe velen Godgeleerden en studenten in handen.