Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

[p. 249]

Boekbeschouwing.

Zestal Leerredenen ter aanprijzing van het inwendige Christendom, door W. Muurling, Hoogleeraar en Evangelieprediker aan de Akademie te Groningen. Te Groningen, bij J. Oomkens. 1843. In gr. 8vo. XII en 144 bl. f 1-50.

Niet zonder schroomvalligheid, bij den blik op het onvolkomene van zijnen arbeid, en het groote aantal preekbundels, die ten onzent het licht zien, gaf de Hooggel. Schrijver dezen kanselarbeid uit. Hij doet het echter tevens met vrijmoedigheid, omdat door de uitgave aan veler verlangen wordt voldaan, en hij zich daarbij een hoogbelangrijk doel heeft voor oogen gesteld. Hij wenschte namelijk daardoor ook vooral voor zijne leerlingen duidelijk te maken, wat hij gewoon is, in zijne lessen over de predikkunde, omtrent de eenvoudigheid, de waarheid, de kracht, de gemoedelijkheid der Evangelieprediking, uitvoeriger voor te dragen; een onderwerp, op welks uitvoeriger behandeling hij ons hoop geeft in een handboek over de practische Godgeleerdheid. Vooral echter moet de hoofdzaak, hier behandeld, dienen, om bij de menigvuldige kerktwisten onzer dagen het oog der ziel, van de beschouwing der uitwendige dingen vermoeid, op dat ééne noodige, het innerlijke Christelijke leven, te vestigen, waarin alleen rust, vrede, leven en zaligheid te vinden is.

Buiten twijfel zijn het hoogst belangrijke onderwerpen, die in deze stukken ter sprake gebragt worden. De eerste leerrede behandelt, naar Efez. III:17^a, het wezen des inwendigen Christendoms, als daarin gelegen, dat christus door het geloof in het harte moet wonen. De tweede beschouwt, volgens Efez. V:18, de werkzaamheid des Christens, om met den H. Geest vervuld te worden, en gaat na, waarin deze bestaat, op wat grond wij elkander daartoe vermanen kunnen, en op welke wijze wij daartoe

[p. 250]

dan werkzaam moeten zijn. Op grond der Apostolische vermaning, 1 Thess. V:17, 18 wordt in de derde en vierde leerrede gesproken over het dankende en biddende leven des Christens. In eene vijfde spreekt de Hoogleeraar over het lijden des Christens, om met christus verheerlijkt te worden (Rom. VIII:17^b) terwijl de zesde (over 2 Tim. I:10^b) de verdiensten van christus in het licht stelt omtrent het menschdom, met opzigt tot den dood en het leven.

Het is ons doel niet, eene dorre schets van iedere leerrede mede te deelen. De plannen kenmerken zich door groote geleidelijkheid, door eenvoudige en naauwe aansluiting aan den tekst, door natuurlijke ontwikkeling van denkbeelden. Evenmin is het ons doel, de bepaalde Theologische wijze van zien, die in de leerredenen van den Heer muurling is ten grondslag gelegd, opzettelijk ten toets te brengen. Het is hetzelfde Evangelische en gemoedelijke standpunt, dat ook in zijne verhandeling over christus in den mensch en in de menschheid (Waarheid in Liefde, 1843. II) was ontwikkeld. Liever beschouwen wij deze stukken alleen uit een Homiletisch oogpunt, om kortelijk op te geven, waardoor zij zich kenmerken.

Hooge eenvoudigheid naast heiligen ernst, zietdaar wat aan den kanselarbeid des Heeren muurling eigendommelijk is. Hij spreekt niet slechts tot het verstand, evenmin alleen tot het gevoel, maar tot den geheelen inwendigen mensch. Men kan het aan den Spreker hooren, dat de kracht der Evangelische waarheid, die hij anderen verkondigt, weldadig op zijn eigen hart heeft gewerkt. Zijne aanschouwing van het doel en de taak des Evangeliedienaars is, dunkt ons, de éénige ware. Hij spreekt niet slechts over, maar tot de gemeente. Ook de stijl verheft zich hier en daar ver boven het middelmatige. Ter proeve sla men bladz. 46 en verv. op. En de ontwikkeling der denkbeelden is gewoonlijk helder en ook voor den meer eenvoudige gemakkelijk te verstaan.

Hebben dan deze leerredenen geene schaduwzijde? vraagt

[p. 251]

men. In ons oog is dezelve vooral gelegen in de groote omslagtigheid van dictie, waardoor het puntige en kernachtige der rede juist niet wordt bevorderd. Meermalen, vooral in de eerste en vijfde leerrede, vonden wij met andere woorden bij herhaling hetzelfde, of bijkans hetzelfde gezegd. Soms zijn er bladzijden gewijd aan de verklaring van eene enkele uitspraak, die met korte omschrijving verstaanbaar ware te maken geweest. Te sterker valt dit in het oog bij het eenvoudige der onderwerpen, hier behandeld. Ook mogen wij niet ontkennen, dat deze leerredenen zich in ons oog, wat het aesthetische betreft, minder aanbevelen, gelijk trouwens over het algemeen het eigenlijk technische gedeelte der Homiletiek hier niet zeer te voorschijn treedt. Des te meer wekt het vele echt stichtelijke, dat zij bevatten, onze aandacht en onze lofspraak. Wij kunnen daarom dezen bundel aan allen aanbevelen, wien het om opwekking niet alleen, maar ook om verdere ontwikkeling van hun Christelijk leven te doen is, en wenschen den waardigen muurling gezondheid en kracht, om vele waardige Evangeliepredikers te vormen, gelijk wij hem danken voor de hier geleverde bijdrage ter verrijking onzer vaderlandsche Homiletiek.