Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

De Intrigant. Een Tafereel uit den tegenwoordigen tijd. Naar het Fransch. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1843. In gr. 8vo. 367 bl. f 3 - :

Deze roman stelt zich ten hoofddoel, de ellende te schilderen, die veroorzaakt kan worden door de onverschillige berekening, die niet vraagt, of men om een oogenblikkelijk voordeel anderen te gronde rigt, zoo maar eigen hoogmoed en winzucht voldaan worden. Men noemt dat wel eens mededinging; deze is echter geheel iets anders, dan onderkruiping, welke wel voor het eerste oogenblik, of eerst na opofferingen ten nadeele van anderen, winst schijnt te beloven, maar daarom niet minder verderfelijk is voor den welstand der maatschappij in het algemeen. Op zulk eene groote schaal, en tot zoover uitgestrekt, als hier van den gewetenloozen bankier gaillot, vindt men het in het wer-

[p. 244]

kelijke léven zelden; doorgaans is het bedekter, omzigtiger, minder; maar het kon aldus gebeuren, en dat het althans bij ons zelden of nooit aldus gebeurt, bewijst, dat, welke gebreken ons vaderland en onzen leeftijd ontsieren, eerlijkheid en goede trouw hier nog geene vreemdelingen zijn. Maar dat in het verwilderde, ongodsdienstige, diep gezonken Frankrijk dergelijke tooneelen niet uit de lucht gegrepen zijn, gelooven wij gaarne, even als daar (en hier en daar toch ook wel bij ons) het karakter van den man, die bij gebreke van godsdienstige beginselen, geloof en hoop, geen tegenwigt heeft tegen drukkende rampen en teleurstellingen. Wanneer echter severin (de lijdende hoofdpersoon in deze geschiedenis) een toonbeeld hadde opgeleverd van den Christelijken heldenmoed onder tijdelijke onheilen, liever dan van Stoïcynsche ongevoeligheid of menschenhatenden wrevel, - dan zou ons, en denkelijk velen lezeren, het verhaal nog beter bevallen hebben. Met dat al is de roman goed geschreven, en zou, zonder dat eenzijdig op den voorgrond stellen van het materialismus in den uitgestrektsten zin, het verstand en hart voldoen, bij aangenaam onderhoud in een uur van verpozing.

Eenige taal- en spelfouten ontsieren de vertaling. ‘Was den hoogen schoorsteen versierd’ (bladz. 21); verlangsten (verlangens, bladz. 242) en dergelijke moesten geen werk van smaak ontluisteren. Wanneer een minnaar spreekt tot zijne geliefde van zijne toekomstige plannen, en dan zegt: ‘Hand aan hand, met gelijken tred, zoo als de lacedemonische wapenbroeders ten strijde trokken, wil ik met u het leven intreden’ (bladz. 245), zoo is dit al eene zeer ongelukkig te pas gebragte geleerdheid. Maar wij willen op dergelijke kleinigheden niet hechten. Hier en daar heeft de Vertaler eene oordeelkundige aanteekening, of ook wel teregtwijzing, aan den voet der bladzijden geplaatst, die van zijn edel gevoel en goeden smaak getuigt. Wij zijn het met hem eens, dat hier en daar wel eenige neiging tot het St. Simonisme doorstraalt. De tentoonstelling van de afschuwelijke geld-aristokratie, die alles door en om het geld doet, en waarbij verstand noch zedelijkheid eenig gewigt in de schaal legt, kan ons niet te levendig zijn.