Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

Verhaal van eene Reis rondom de Wereld, gedurende de jaren 1835, 1836 en 1837; benevens het Verslag wegens een Gezantschap naar den Sultan van Muscat en den Koning van Siam. Door W.S.W. Ruschenberger, Med. Dr. en Heelmeester tot de Expeditie behoorende. Naar het Engelsch. II Deelen. Te Zutphen, bij W.J. Thieme. In gr. 8vo. Te zamen 910 bl. f 8-80.

De Heer edmund roberts werd in het jaar 1835 als speciaal Gevolmagtigde van het Bestuur der Vereenigde Staten van Noord-Amerika afgezonden tot uitwisseling van vriendschaps- en handelstraktaten met den Sultan van Muscat en den Koning van Siam. De Schrijver van dit werk verge-

[p. 82]

zelde hem in de op den titel genoemde betrekking gedurende de tot dit oogmerk ondernomene reis. In April 1835 vertrok men van Newyork naar Brazilië, waar men Rio di Janeiro bezocht. Bij het voortzetten der reis deed men Zangebar aan, en vervulde de Heer roberts, te Muscat aangekomen, het eerste gedeelte van zijne zending. Hierop zeilde de expeditie naar den Hindostan, bezocht Bombay en een gedeelte van deszelfs omstreek, bepaaldelijk het Olifants-eiland, Salsette, de grotten te Kenery, Jogheyseer en Baudora. De reis werd voortgezet langs de kust van Hindostan, naar Ceylon en Java, van daar naar Siam, om ook aldaar bij den Koning het oogmerk der zending te vervullen. Vervolgens kwam de expeditie in de baai van Turon op de kust van Cochin-China, en na eenig vertoef, te Macao, waar de Heer roberts aan zijne reisgenooten door den dood ontviel. Intusschen deed de Schrijver een' afzonderlijken uitstap naar Canton. In Junij 1836 werd de togt voortgezet naar de Sandwicheilanden, waar de expeditie werkzaam was tot bevordering der handelsbelangen van de Noord-Amerikanen door het aandringen op de onderhouding van een reeds vroeger gesloten verdrag. Van hier ging de reis naar Californië en Mexico. Na geänkerd te hebben te Mazatlan en Sanblas, van welke laatste stad de Schrijver een' kleinen togt te land volbragt naar Tepic, deed men nog verschillende plaatsen der kust aan, onder anderen Acapulco en Callaö, voer Kaap Horn om, vertoefde nogmaals te Rio di Janeiro, en kwam den 27 October 1837, na een afzijn van meer dan twee en een half jaar, te Norfolk in het vaderland terug.

Wegens de vele Zeereizen, die binnen eenige jaren gedaan zijn, verwacht men van een werk als het onderhavige, buiten de afwisselende voorvallen en ontmoetingen aan iederen verren togt onvermijdelijk verbonden, op zichzelve voor de wetenschap niet veel nieuws, indien niet de naam of de stand van den Schrijver, of bijzondere omstandigheden, onder welke de reis gedaan wordt, het uitzigt hierop openen. Eenigermate is dit laatste ten opzigte van dit reisverhaal het geval. Dr. ruschenberger, een man, van wien men, uit hoofde van zijnen rang, mag vewachten, dat hij toegerust is met eene wetenschappelijke opleiding, is de reisgenoot van den bekwamen Diplomaat, aan wien het Noord-Amerikaansch bestuur de bevordering van deszelfs be-

[p. 83]

langen in verafgelegene gewesten had toevertrouwd. Deze koos, bij het vooruitzigt van zijnen naderenden dood, den Schrijver als den geen, van wien hij verlangde, dat hij het verslag van deze reis zou te boek stellen, verleende hem den vrijen toegang tot alle stukken, met het Gezantschap in verband staande, diende hem van vele oordeelvellingen en meeningen, en was hem behulpzaam door het verschaffen van vele statistieke opgaven, welke hij, uit hoofde van zijne hooge ambtsbetrekking, in staat was te verkrijgen en die aan vele anderen onbekend moesten blijven. Is, wat betreft de vrij uitvoerige berigten aangaande zaken, die Dr. ruschenberger, wegens de kortheid van zijn verblijf op de plaats zelve, niet heeft kunnen waarnemen, eene zekere compilatie niet te miskennen, de Schrijver bekent zelf, dat hij ten aanzien van zoodanige onderwerpen uit de beste bronnen geput heeft, naar welke hij dan ook openhartige verwijst. Omtrent vele der verschillende verafgelegene landstreken en volken, door den Schrijver bezocht, zijn de berigten, welke hij levert, ook nu nog de laatste of nieuwste onder ons bekend. Is het niet te ontkennen, dat zij als zoodanig waarde bezitten, zoo is het juist deze omstandigheid, welke ons verhindert, over derzelver volledigheid, naauwkeurigheid en onpartijdigheid, vooralsnog, door vergelijking met andere en gelijktijdige of latere berigten, een juist oordeel te vellen. Wij bevelen dus als eene bron, die niet achteloos mag worden voorbijgegaan, het werk aan den beoefenaar van die wetenschappen, tot welker gebied de door den Schrijver geleverde berigten, over de gebruiken, den staatkundigen toestand, koophandel en Godsdienst der door hem bezochte volken, behooren.

De Vertaler heeft zich goed van zijne taak gekweten; alleen hadden wij bij de uitgave meerdere waakzaamheid gewenscht tegen zinstorende drukfeilen. Behoudens deze aanmerking, achten wij het werk in alle andere opzigten geschikt, om den beschaafden lezer een aangenaam en nuttig onderhoud te verschaffen.