Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

[p. 79]

Bijdrage tot verklaring der Wet op het Notarisambt, of Artikel 50 dier Wet toegelicht door Mr. G.A. Fokker, Advokaat te Middelburg. Te Middelburg, bij J.C. en W. Altorffer. 1843. In gr. 8vo. 60 bl. f : - 70.

Het was er verre af, dat, bij het besluit van 2 Nivose van het 12de jaar, alles, wat de daarstelling en inrigting der Kamers van Notarissen betrof, behoorlijk zou zijn geregeld. Art. 23 van dat besluit verklaarde zelf: ‘Bij het algemeene Reglement, dat, ter uitvoering der wet van den 25sten Ventôse van het XIde jaar, betreffende het Notarisambt, moet gemaakt worden, zal in de overige bepalingen, die de Kamers van tucht mogten aangaan, voorzien worden.’ Die voorziening is blijven ontbreken; en echter, hoe gebrekkig de wetgeving nog ware, hebben de Kamers der Notarissen aan het doel harer oprigting grootendeels kunnen beantwoorden, omdat zij ten minste eenigen regel hadden in de wijze van procederen. Toen Recensent lid van eene zoodanige Kamer was, is het onder anderen gebeurd, dat er aanklagt tegen een' Notaris was ingediend, ter zake, dat hij de hem toevertrouwde gelden, tot aflegging van eene hypotheek, daartoe niet had gebezigd, en het vaste goed des betaald hebbenden schuldenaars alzoo met verband bezwaard was gebleven. Overeenkomstig Art. 13 van gezegd besluit werd gehandeld, en de bij brieve gedagvaarde Notaris zorgde, dat het geld was afgelegd en de acte van doorhaling der inschrijving verleden was, alvorens hij verscheen. Op die wijze kwam de zaak zonder kosten en openbaarheid uit de wereld. Deze en dergelijke handelingen der Kamers bleven geheim, en konden niet openbaar gemaakt worden, toen men over het nuttige of overtollige der Kamers beraadslaagde. Immers de schande was voorgekomen; en zou men nu openbaren hetgeen tot genoegen van alle partijen was afgeloopen? Dien ten gevolge, daar er geen opentlijk bewijs van het nut der Kamers bestond, heeft men haar afgeschaft, en de tucht over de Notarissen aan de Regtbanken opgedragen, hetwelk altijd voor den dáár ter verantwoording geroepenen Notaris iets meer grievends heeft, dan wanneer hij aanvankelijk slechts door zijne ambtgenooten op het regte spoor wierd wedergebragt.

Doch nu zou men toch hebben mogen verwachten, dat

[p. 80]

niet alleen dezelfde of andere haar vervangende bepalingen, welke bij het besluit van 2 Nivose 12de jaar waren vastgesteld, met de noodige wijzigingen, aan Regtbanken en officieren van Justitie zouden zijn voorgeschreven, ten einde een rigtsnoer te hebben, op welke wijze men de tucht over de Notarissen zou handhaven; maar men mogt ook vertrouwen, dat al, wat Art. 23 aan eene nadere regeling had overgelaten, alsnu tot vastheid zou worden gebragt.

Niets van dat alles gebeurde. Art. 50 der nieuwe wet op het Notarisambt (welker Art. 80 de wet van 25 Ventôse jaar XI en het arrêté van 2 Nivose jaar XII, voor het vervolg, niet ten deele, maar geheel buiten werking stelt) zegt wel, wat er tegen een' Notaris disciplinair kan worden gedaan, maar zwijgt van de wijze der vervolging, of namelijk steeds de aanklagt van het publiek Ministerie moet voorafgaan, alvorens de Regtbank, in raadkamer vergaderd, van de zaak kennis neme; of geheel de Regtbank zitting moet houden, dan wel een bepaald getal leden; indien geheel de Regtbank, hoe dan te handelen, als sommige Regters ziek of uit stad zijn; indien een deel der Regtbank, hoe talrijk dan dat gedeelte moet zijn; of de Notaris moet gedagvaard worden bij brieve, dan wel bij exploit des deurwaarders; zoo bij brieve, hoe dan blijken zal van de ontvangst der hem toegezondene letteren, enz. Dit alles is onbepaald gelaten.

Nu zoekt de Advocaat fokker aan te wijzen, hoe best door de Regtbanken zal worden gehandeld, en betoogt, dat geene vervolging mag plaats hebben, dan op den eisch van het publiek Ministerie; alsmede dat aanvankelijk de dagvaard geschieden moet bij brief, doch zoo daaraan geen gehoor wordt gegeven, dan bij exploit, enz.

Maar, gelijk de geachte Schrijver zelf gevoelt, dit alles levert meer bouwstof voor eene wet ter aanvulling der onvolledige van 9 Julij 1842, dan dat die wet zelve er door verklaard zou worden. In het algemeen zullen de Regtbanken wél doen met in den geest van den Heer fokker te handelen; maar het zou geene schennis der wet zijn, al deden zij anders. De dief, de moordenaar kan zich op eene tegen hem voorgeschrevene wijze van strafvordering beroepen. Hij kan zelf, of door zijnen raadsman, aanwijzen, welke formen men had moeten in acht nemen, op straffe van nietigheid. Maar niet alzoo de Notaris. Al ware het,

[p. 81]

dat, op los gerucht, de Regtbank hem met een deurwaardersexploit had laten dagvaarden, zonder opgaaf zelfs van het punt, waarop hij zich moest verantwoorden, en al ware, ook dan wanneer hij vrijging van waarschuwing en berisping, zijn goede naam bij het publiek door zulk eene dagvaard gekrenkt geworden, de Notaris kan niet beweren, dat er één artikel der wet is geschonden. Immers hij wordt vervolgd krachtens eene speciale wet, waarbij de bepalingen van het Wetboek van Strafvordering wel tot leiddraad min of meer mogen en kunnen genomen worden, maar geenszins tot verpligtenden regel strekken, terwijl die van het arrêté van 2 Nivose XIIde jaar niet langer van kracht zijn. Hij moet wel door de Regtbank behoorlijk zijn geroepen; doch welke wijze van oproepen behoorlijk is, wat er tot zulk eene behoorlijke oproeping wordt vereischt, laat de Nederlandsche wetgever onbeslist, en dat in zaken, niet vatbaar voor hooger beroep! Men schijnt er van in cassatie te kunnen komen, doch dat besluit men slechts bij wege van gevolgtrekking. Maar, kan men zulks, moet het dan zijn als in eene burgerlijke, dan wel als in eene strafzaak? Het laatste schijnt meest eigenaardig, maar de wetgever laat ons ook hier onzeker.

Wij hopen dus, dat er welhaast eene wet, nopens de wijze van procederen ter handhaving van de tucht over de Notarissen, moge worden vervaardigd, en wenschen, dat daarbij acht worde geslagen op hetgeen de Heer fokker gaarne nu reeds als te vestigen jurisprudentie zag aangenomen.