Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

Geschiedenis van den jongst verloopen tijd, door K.A. Menzel. Naar den laatsten vermeerderden druk uit het Hoogduitsch vertaald. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1841. In gr. 8vo. 367 bl. f 2-90.

Bijzondere omstandigheden hebben de aankondiging van dit werk tot hiertoe vertraagd. Het is, hoewel een op zich zelf staand geschrift, ook tevens als een vervolg op becker's Algemeene Geschiedenis aan te merken. De verdienstelijke Nederduitsche Vertaler van dezelve, de Heer a. doijer, tz., die in 1837 dien werkzamen taak, met bijvoeging van k.a. menzel's Geschiedenis van onzen tijd en een beknopt verslag der Fransche Julij-revolutie, ten einde bragt, vermoedde weinig, dat hij kort daarna zich opgewekt zoude gevoelen hierbij nog een deel te voegen, dat de Algemeene Geschiedenis tot het einde van 1840 zoude brengen. Intusschen kwam in de eerste maanden van 1838 eene zevende uitgaaf van het oorspronkelijke groote werk in het licht, waarin menzel zijn vervolg op den arbeid van becker en deszelfs medewerkers tot het einde van het jaar 1837 bragt, en tevens een overzigt van den foestand der letterkunde in de voornaamste landen van Europa, gedurende het door hem behandelde

[p. 26]

tijdvak, leverde. Hiervan maakte de Heer doijer voor zijne verkorte Algemeene Geschiedenis gebruik, en nadat hij deze tot het jaar 1839 had voortgezet, kwam bij hem het denkbeeld op, om ook de vertaling van het groote werk door een eenentwintigste deel zoo ver voort te zetten; als waardoor hij de Geschiedenis van ons vaderland tot een beter besluit, de scheiding namelijk van het Noorden en Zuiden, zoude kunnen brengen. Zoo ontvangen nu de bezitters van becker's Algemeene Geschiedenis dit vervolg, hetwelk te gelijk als het vijfde deel van menzel's Geschiedenis van onzen tijd en als een geheel op zich zelf staand werk, onder den titel van Geschiedenis van den jongst verloopen tijd, uitkomt.

Het behelst van die Geschiedenis slechts de gebeurtenissen, welke in onderscheidene landen uit de Julij-revolutie voortvloeiden. Daarom wordt er van Rijken, waar die omwenteling niet onmiddellijk op terugwerkte, zoo als: van Denemarken, Zweden, Rusland, geene melding in gemaakt; doch het overige was zoo belangrijk, dat de Nederlandsche lezer, die becker's en menzel's werk met deelneming ontving, gaarne een overzigt van deze gebeurtenissen, die hij alle beleefd heeft, zoude ontvangen.

De Nederduitsche Vertaler heeft hier veel omgewerkt, waar hij in gevoelen met den oorspronkelijken Schrijver verschilde. Het verhaalde omtrent de twee of drie laatste jaren is dus ook geheel zijn eigen werk, en hiervoor roept hij met zedigheid het verschoonend oordeel van den lezer in. Ook bij het overbrengen der letterkundige Geschiedenis veroorloofde hij zich veel vrijheid, waar hij zich met menzel's wijze van zien niet kon vereenigen; terwijl hij ook dit gedeelte van het werk niet meende te mogen besluiten zonder van den toestand der Letteren en Beschaving in Noord-Nederland een overzigt te geven, 't welk zich aan het vroeger daaromtrent gezegde aansloot. Wij hebben dit bijna oorspronkelijke geschrift van den Heer doijer met uitstekend genoegen gelezen, even als de vorige deelen der vertaling van het groote werk, waarop hetzelve de kroon zet. Overal straalt in de beoordeeling en voorstelling der daadzaken, die zoo ligt tot partijzucht aanleiding geven, eene echt liberale doch tevens gematigde en bedachtzame wijze van zien door, zeer geschikt om eene juiste en bedaarde beschouwing der gebeurtenissen van onzen tijd bij den lezer voor te bereiden;

[p. 27]

vooral is het gedeelte omtrent de Geschiedenis van ons vaderland gedurende de laatste tien jaren zeer belangrijk, wat de beknopte doch zaakrijke wijze van voorstelling aanbelangt, en wij kunnen den Heer doijer niet dan hartelijk geluk wenschen met het zoo verdienstelijk volvoeren van eenen arbeid, die hem zoo veel moeite en tijd heeft gekost; waardoor wij een geschiedkundig werk in onze taal bezitten, dat vollediger dan het oorspronkelijke is. Het aangekondigde werk is ook op zichzelf voor hen, die geene bezitters van het groote zijn, met alle regt aan te prijzen, en het vinde vele lezers onder diegenen, welke in de gebeurtenissen van onzen tijd belang stellen.