Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

Het heil van den Staat de hoogste Wet. Bijdrage tot eene verbeterde Staatshuishouding in Nederland; door Mr. B. Albarda, Lid der Staten van Vriesland en Advocaat te Leeuwarden. Tweede druk, vermeerderd met een Naschrift. Te Leeuwarden, bij W. Eekhoff. Nov. 1843. In gr. 8vo. 48 bl. f : - 50.

De tweede druk, welken dit vlugschrift beleeft, bewijst reeds, met hoe veel belangstelling het bij velen ontvangen is; en inderdaad, al mogt men hier of dáár in beschouwing van den Schrijver verschillen, zijn werkje verdient het. De Heer albarda dringt in de eerste plaats aan op de verzekering eener herziening van de Grondwet in een' geest van vereenvoudiging van het Staatsbestuur, door de Regering te doen, alvorens de begrooting over 1844 en 1845 geheel worde aangenomen; zoodat men wel voor die twee jaren de raming nog make in verband met de bestaande Staatsregeling, maar toch wete, dat, zoo ras de dienst dier twee jaren zal geregeld zijn, er onverwijld hand aan het werk worde geslagen, opdat het vóór den afloop dier beide jaren voltooid, en daarmede eene zuiniger staatshuishouding voor het vervolg bepaald zij. Dit is geheel in den geest der reeds vroeger door ons toegejuichte denkwijs van den Graaf van rechteren, en zou voortaan jaarlijks f 900,000 à f 1,000,000 kunnen uitsparen. Terwijl nu de van de verandering der Grondwet onafhankelijke inkrimpingen f 5,000,000 zouden moeten uitsparen, zou het overige moeten gevonden worden uit eene vermindering der rentebetaling aan de schuldeischers van den Staat met ⅕, zoodat b.v. de 2½ pCt. op 2, en de 5 pCt. op 4 pCt. zouden komen, zonder eenige vergoeding of keuze van

[p. 19]

aflossing ten gevalle der rentheffers, en wijders zou men eveneens de pensioenen en wachtgelden met ⅕ besnoeijen. Bij de rentenreductie zou men echter uitzonderingen maken ten behoeve van liefdadige gestichten enz.; eveneens, bij de vermindering der pensioenen en wachtgelden, ten behoeve der genen, wier inkomsten zoo gering zijn, dat zij, na aftrek der gewone belastingen, niets meer kunnen missen. De Schrijver wil echter tot die reductie van renten, pensioenen en wachtgelden eerst dan overgaan, als er zal gebleken zijn, dat de bezuinigingen ook dan, wanneer de Grondwet zal veranderd zijn, het evenwigt tusschen de inkomsten en te doene uitgaven van den Staat niet kunnen herstellen.

Referent heeft de volgende aanmerkingen: Vooreerst is het nu reeds duidelijk, dat wij, met bezuiniging alleen, er nooit kunnen komen, al ware de Grondwet reeds veranderd met zulk een' finantieel voordeeligen uitslag, als de Schrijver zich voorstelt. En hieruit volgt, dat het verkeerd zou zijn, het nemen van een' afdoenden maatregel, welken ook, uit te stellen tot na de nieuwe herziening der Grondwet. Ten tweede: pensioenen en wachtgelden staan niet gelijk met renten van opgenomen kapitaal. Wie geeft er pensioen aan Geneeskundigen, Regtsgeleerden, Notarissen, Handeldrijvenden enz., als zij, door ouderdom, ziekte of zwakheid, buiten staat geraken, hun beroep verder waar te nemen? Zij kunnen, in voordeelige jaren, wat overwinnen voor den ouden dag. Zij kunnen deel nemen aan weduwefondsen en dergelijke. Maar zijn zij oud en arm, dan komen zij ten laste hunner betrekkingen of van de algemeene liefdadigheid. Waarom moet het met Ambtenaren, die door den Staat worden bezoldigd, anders zijn? Zij worden betaald voor hun werk, zoo lang zij het verrigten. Elk pensioen, ieder wachtgeld is eene gunst. Pensioenen van zoodanigen, wier betaling in de personele belastingen bewijst, dat zij op een' minder ruimen voet, doch zonder gebrek te lijden, zouden kunnen blijven leven zonder dat pensioen, zou men geheel of grootendeels kunnen intrekken; anderen aanmerkelijk besnoeijen. Officieren der land- en zeemagt, benevens invalide soldaten en matrozen alleen, die hun leven, hetwelk met geen tractement kan worden opgewogen, voor het vaderland hebben veil gehad, zouden uitzondering op den regel maken. Nimmer moge bij ons van toepassing worden het bekende lied van béranger:

[p. 20]

 

Te souviens-tu, disait un capitaine

 

Au vétéran qui mendiait son pain etc.

Maar wat de rentheffers van den Staat betreft, deze kunnen met geene gepensioneerde Ambtenaren worden gelijk gesteld: want hetgeen zij genieten, is niet uit gunst, maar krachtens wederzijds, tusschen de natie aan de eene, en de geldschieters aan de andere zijde, getroffen overeenkomst.

In plaats dus van eene willekeurige reductie, zouden wij liever, in den geest van den Schrijver der brochure: Het crediet alleen kan den Staat behouden, eene conversie voorstellen, en wel bij voorkeur door te doene bijbetaling van ⅙ op alle 2½ pCt. Nationale Schuld, en verder door eene, alle stemgeregtigden, naar evenredigheid van hun aandeel in de personele belasting, voor zoo veel de geldleening niet vrijwillig bijkwam, tot deelneming verpligtende, gedwongene negotiatie tot aflossing van alle Staatsschulden, O.I. Leening en Amortisatie-Syndikaat er onder begrepen. Men zou de Landseffecten, bij de betaling der termijnen van leening, als geld kunnen aannemen, tegen den penning twintig der rente. Die zijn aandeel dan op eene andere wijze, b.v. door zijn vastgoed te verbinden of te verkoopen, of door buitenlandsche effecten weg te doen, bijeen wist te brengen, zou van zijne 5 pCt. à f 1000 de volle f 1000 te huis krijgen, enz. En die nieuwe gedwongene geldleening zou tegen drie ten honderd moeten worden aangegaan. Uit de baten der overzeesche bezittingen zou men langzamerhand de nieuwe drie percentsschuld kunnen amortiseren in vredestijd, en buitengewone uitgaven bestrijden in oorlogstijd. Naarmate de op te brengen interest der nieuwe Nationale Schuld minder wierd, zou men de belastingen, in de eerste plaats die op handel en nijverheid drukken, kunnen verminderen: en had men ooit weder oorlog te voeren, dan zou men nooit meer kapitalen moeten opnemen, maar op de dan verminderde belastingen veeleer opcenten uitschrijven. Op zoodanig eene wijze zou men het crediet behouden en den staat der geldmiddelen verbeteren.