Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

De palmboom.

Doctor m. wiener, in zijn geschrift: de zwerftogten van eenen Duitscher door het eiland Kuba, in den winter van 1841, spreekt over dit reusachtige plantgewas, het sieraad der warmere landstreken, op de volgende wijs: De palmboom stort in de ziel van den beschouwer eene diepe weemoedigheid, van welke men zich geene rekenschap weet te geven; het is eene genoegelijke treurigheid, eene zielrust, die tot schier volkomene ontspanning stijgt. De ziel schijnt zich in zichzelve terug te trekken; in 's menschen binnenste schijnt eene onverklaarbare leegte te heerschen. Het voorkomen van den palmboom heeft veel eentoonigheid en onbewegelijkheid; eene kalmte, die ons levendig aan de nietigheid aller voortbrengselen van 's menschen geest en hand en aan de onvergankelijkheid der werken Gods doet denken. Niet alleen dat wij bestaan, maar dat wij de voornaamste plaats in de natuur bekleeden, is onze troost, en het ons vertegenwoordigen van dat bewustzijn, zoo dikwerf wij slechts kunnen, is tot ons geluk noodwendig. Even als wij ons, nu her- dan derwaarts, in altoosdurende rusteloosheid wenden en keeren, moet ook alles rondom ons in beweging zijn; dan gevoelen wij duidelijker, dat wij bestaan, even als de schijnbaar voorbijvliegende oevers ons duidelijker doen zien, hoe snel het bootje voortschiet. Beweging verstikt het nadenken, gelijk rust het wekt. Zoodra het een of ander, wat het ook zij, ons aan die alledaagsche onrust ontrukt, voelen

[p. 285]

wij ons ernstiger gestemd, zonder ons de oorzaak daarvan duidelijk bewust te zijn. Bij den voor Godsdienst vatbaren mensch klimt deze ernst tot een' zoeten weemoed op, die hem hemelwaarts voert; bij den twijfelaar is het eene leegte, die, wanneer zij lang bleef aanhouden, hem in wanhoop storten zou. - In de schemering moet men onder palmboomen wandelen, om regt te ondervinden, hoe de ziel, onder daartoe gunstige omstandigheden, hare vlugt ten hemel nemen kan. Men treedt voort tusschen hoog opstijgende zuilen, want zoodanig vertoonen zich de stammen der palmboomen, terwijl verre boven ons de meestal twaalf voet lange en twee voet breede bladeren elkander met de punten aanraken en stoute Gothische gewelven vormen, door welke, bij de statig golvende beweging, welke de avondwind daaraan bijzet, de goudstralen der ondergaande zon zich breken. Wat is, vergeleken met deze wonderbare boomzalen, de schoonste tempel, al ware het ook die te Rome? - In de beeldrijke taal van het Oosten heet de palm: de boom van den arme. Zij is het in dubbele betrekking. Zijn niet armoede en treurigheid gezusters, die elkander de hand reiken en vereenigd het moeijelijk levenspad bewandelen? - Heil den arme, die zich aan den voet van eenen palmboom mag nedervlijen; hij kan vol vreugde uitroepen: ‘Nu ten minste ben ik veilig, dat ik niet van honger sterven zal!’ en heeft hij zich verzadigd, kan hij weder uitroepen: ‘Ik zal niet meer door regenvlagen overstroomd, door stormwinden geteisterd worden!’ Want de vruchten van den palmboom zullen hem voeden, zijne bladeren hem beschermen en zijne schors hem kleeding verschaffen. - De gelijkheid van den palm met het graniet is treffend; de grijze kleur van het graniet vindt men in den palm weder; de mica-deeltjes van dit gesteente worden aan den palmstengel door de daaraan zigtbare kleine vlakjes van eene mat-witte kleur, die in den zonneschijn als zilveren loovertjes schitteren, oogbedriegend nagebootst. Ten gevolge der straalbreking, schijnen de houtaders van den boom, wanneer men dien op eenigen afstand beschouwt, in elkander te smelten, en gelijken dan de deeltjes veldspath, die zich schubvormig in het graniet voordoen, hetgeen de zinbegoocheling voltooit. - De slank en rijzig opgeschotene palmstengel vertoont geene uitpuilende oneffenheid, geene knoesterige takken, van welke men zich als steunpunten zou kunnen bedienen, om den boom te be-

[p. 286]

klauteren. De spierkracht van 's menschen arm, even als het buigzame klemvermogen zijner knieën, worden teleurgesteld door de gladheid eener schors, die als gepolijst in de zonnestralen schittert. Om de bladerkroon te bereiken, moet men zich van een hulpmiddel bedienen; men maakt, namelijk, aan het eene einde van een touw, eenen strop, dien men om den boomstam slaat; het andere touweind trekt men om den linker voet, in den vorm van een' stijgbeugel, en hijscht zich op deze wijze tot aan de plaats, waar de strop den boom omvat; deze lus wordt nu al gedurig hooger geschoven, tot dat men den top bereikt heeft. Zulk eene luchtvaart is natuurlijk zeer moeijelijk en halsbrekend; desniettemin zijn er lieden, die het daarin tot een' hoogen trap van kunstvaardigheid gebragt hebben; op het eiland Kuba noemen zij zich Mochadores.