Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Kunstenaars-bescherming onder het schrikbewind.

Vóór eenigen tijd zijn te Nieuw-York de Gedenkschriften van Kolonel john trumbull in het licht gekomen, die als Adjudant van washington in den Amerikaanschen bevrijdingsoorlog gediend en zich als gevecht- en portretschilder aanmerkelijken roem verworven heeft. Hij studeerde in Engeland onder zijnen landsman, den bekenden benjamin west, en bragt verscheidene jaren in Frankrijk door, waar hij getuige der heerschappij van het schrikbewind was, over hetwelk hij eenige niet onbelangrijke bijzonderheden mededeelt. Daar hij zich niet alleen met de kunst, maar ook met handels- en finantie-zaken bezig hield, geraakte hij in verdenking bij de toenmalige magthebbers, en werd, toen hij eenen pas verlangde, om Frankrijk te kunnen verlaten, onder menigerlei voorwendsels, van den eenen dag tot den anderen opgehouden. Vergeefs trachtte hij de bescherming van den Heer de talleyrand te erlangen. Zijn toestand begon zorgelijk te worden, en eindelijk besloot hij, zich tot eenen beroemden kunstgenoot, die een woedende Jakobijn was, te wenden.

‘De naam van david,’ dus schrijft hij, ‘kwam mij plotseling in de gedachte. Zijne verbindtenissen met robespierre, gedurende het vreeselijkste tijdvak der omwente-

[p. 49]

ling, hadden mij tot nog toe teruggehouden, mijne voormalige kennis met hem te hernieuwen: maar in mijnen wanhopigen toestand was hij de eenige persoon in geheel Frankrijk, van wien ik hulp verwachten kon. Derhalve ging ik naar zijne vertrekken in het Louvre, vond hem te huis, werd oogenblikkelijk door hem herkend en uiterst vriendelijk ontvangen, ofschoon vele jaren verloopen waren, sedert wij elkander gezien hadden. Hij vroeg mij terstond naar mijne schilderij van den slag op Bunkers-hill, welk stuk door den Heer muller in het koper gebragt is. Ik zeide hem, dat ik te Stutgard geweest was; dat de plaat tot mijn volkomen genoegen was uitgevallen, en dat ik met dezelve en met het tafereel zelf thans op mijne doorreis naar Londen was, om haar daar in het licht te geven; doch dat ik onverwachte moeijelijkheden vond, om eenen pas te bekomen, en dus bij hem kwam vernemen, of hij ook met den Minister van Policie bekend was en mij eenigen bijstand zou kunnen verleenen. Hij antwoordde mij, dat de tegenwoordige Policieminister hem vreemd was; ‘maar,’ ging hij voort, ‘ik ken zijnen Secretaris, en dit zal misschien toereikend zijn. Ga naar uw hotel, waarde vriend, en haal uwe schilderij; middelerwijl zal ik mij aankleeden, om met u naar de policie te gaan, et nous verrons; ce tableau-là vaut bien des passeports.’

Derhalve haalde ik mijne schilderij en keerde met dezelve naar david terug, die bij mij in het rijtuig klom, en zoo reden wij naar de policie. Op den weg derwaarts kwamen wij natuurlijk van de vele gebeurtenissen te spreken, die sedert onze eerste kennismaking te Parijs waren voorgevallen. ‘Het is waar,’ merkte hij aan, ‘er is veel bloed vergoten; maar het zou heilzaam voor de Republiek wezen, zoo er nog een half millioen koppen onder de guillotine viel.’ Ik rilde bij het denkbeeld, dat ik mij op den bijstand van zulk een' mensch verlaten moest in eene zaak, waarbij mijne vrijheid of mijn leven op het spel stond.

Wij kwamen op het policie-bureau aan, en ondanks mijne ongerustheid moest ik over den indruk lagchen, dien het op de employés maakte, toen zij mij in gezelschap van den burger david zagen binnentreden, die, lam aan één been zijnde, daarom in het gaan op mij leunen moest. Op eenen gebiedenden toon vroeg hij naar den Secretaris van den Minister, werd terstond bij hem binnengeleid, en droeg hem

[p. 50]

mijn verlangen voor. ‘Ik ken den Heer trumbull sedert tien jaren,’ zeide hij; ‘ik weet, dat hij een Amerikaan is en aan den oorlog tegen Engeland deel genomen heeft. Ik blijf voor hem borg; hij is een even goede revolutionair als wij allen’ (eene schrikkelijke lofrede uit zulk eenen mond!) ‘Hij is ooggetuige van den slag op Bunkers-hill geweest, en heeft een voortreffelijk schilderstuk van denzelven vervaardigd. Zie hier is het. Hij is een groot kunstenaar, en men doet niet wèl, hem in zijne vreedzame, aan de kunst gewijde werkzaamheden te storen.’

Deze door david gedane voorspraak was niet wel te weêrstaan. De Secretaris bekeek het schilderstuk, bewonderde het - gaf zijn leedwezen te kennen, dat men zich omtrent mijn karakter vergist had, en beloofde mij onverwijld eenen pas uit te vaardigen. ‘Eerst echter moet ik u aan den Minister voorstellen; het zal hem genoegen doen te vernemen, dat het te uwen laste ingebragte ongegrond was, en tevens uwe schilderij te zien’ Wij werden bij den Minister binnengeleid en aan hem voorgesteld. Hier volgden dezelfde loftuitingen van den kant van david, hetzelfde gunstige oordeel over mijn tafereel, en het bevel om mij terstond eenen pas af te geven, waarbij de Minister, met een hoffelijk lachje, nog voegde: ‘Ik zou niettemin bijna in verzoeking komen, het voorregt van mijn ambt te bezigen, en eenen zoo rijk begaafden kunstenaar in de dienst der Republiek te houden.’ De pas werd mij ter hand gesteld, en ik verliet zegevierend het policie-bureau; vervolgens betuigde ik mijnen vriend david den hartelijksten dank, nam afscheid van hem en van zijn gezin, deed postpaarden voorspannen, en binnen weinig oogenblikken bevond ik mij op den weg naar Londen.