Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

[p. 39]

De vogelhandel der Tirolers. Door C. Spindler.

Op de Gelukzalige Eilanden, welke men thans de Kanarische noemt, waar de Afrikaansche zon regeert, en waar derhalve warmte, licht en leven alles doordringen, koesteren en in tooverachtigen kleurenglans doen schitteren, huist het onschuldige geslacht der goudgele eilandsmusschen, die nog heden in de noordsche woningen zoo gaarne als vrolijke kamerzangers gekweekt en aangehouden worden. Hun wildzang, die de donkere wouden van hun gloeijend vaderland met zulke heerlijke tooverklanken vervult, heeft reeds vroeg de begeerte naar het bezit dier liefelijke muzikanten in Europa gaande gemaakt. Koopmans-speculatiegeest wist weldra daaruit voordeel te trekken. De Spanjaarden, een volk, dat in de kunst van monopoliseren alle andere natiën de loef afsteekt, waren lang de meesters van dien handel gebleven. Zij hadden de Europesche havens uitsluitend met de zoogenaamde suikervogels, die lievelingen der vrouwen, verzorgd. Nu wilde het toeval eens, dat een Spaansch, naar Livorno bestemd schip, hetwelk, behalve andere waren, etteijke duizenden van kanarievogels aan boord had, digt bij de Italiaansche kusten schipbreuk leed. Te midden van den schrik en de verwarring, welke dit ongeval verwekte, waren de vogelkooijen opengegaan, en derzelver goudgele bewoners, als hadden zij daaromtrent gezamentlijk afspraak gemaakt, vlogen allen westwaarts aan en streken, als vrije kolonisten, op het eiland Elba neder. - Van dien dag af had de alleenhandel in kanarievogels een einde; de speculerende Italiaan haalde, wat hij van deze diertjes zelf gebruikte of verkoopen kon, van het eiland Elba; en daar men uit dit voorval begreep, dat dit teedere vogelras geschikt was, zich ook op vreemden grond te naturaliseren, zoo deden er zich weldra zelfs in noordelijker landen menschen op, die, uit liefhebberij of winzucht, de overal zoo zeer gezochte vreemdelingen in groote menigte lieten broeden, om de jongen op te kweeken en te verhandelen. Tirol, het land dier nijverheidstakken, die, in schijn van beuzelachtig belang, aanmerkelijke vruchten opleveren, wees ook de teelt der kanarievogels niet van zich. Verscheidene omstandigheden vereenigden zich, om de markt Imst, in het Opper-Inn-dal, tot middelpunt van den handel in zingende

[p. 40]

en pratende vogels te maken: de aangeboren neiging van den Opper-Inn-daler, om in de wereld rond te trekken, en zulks hoe verder hoe liever, ten einde een handvol gelds naar het barre vaderland terug te brengen; de lange winter, die hem veroorlooft zeer veel tijds aan bezigheden binnenshuis te wijden; eindelijk eene bijna dweepende liefhebberij voor de vogelvangst, en een bijzonder behagen in het oppassen, temmen en afrigten van het kleine vedervolk. Deze drift, om het gevogelte te verschalken, is iets kenmerkends in het leven van den Imster. Niet zelden getroost een dezer lieden zich eenen gang van zes à acht uren door berg en bosch, om eenen vink of cijs te vangen, van wiens doorslaan de omtrek met roem gesproken heeft. Evenwel vroeger werd deze liefhebberij hier nog ijveriger gedreven. De huizen der rijken en de hutten der armen weêrgalmden van het gezang der gevangene woudbewoners. De vurigsten dier dilettanten ontzagen tijd, moeite noch kosten, om de grootstmogelijke vogelkolonie in hunne woningen aan te leggen. De huisheer moest zijnen welafgerigten spreeuw, zijne fluitende merel hebben; de huismoeder haren liefelijk slaanden nachtegaal en hare kwartel, die onvermoeide wekster; de kinderen hadden hun vermaak in het gekir der duiven, in de kluchtige deftigheid van den goudvink of den jagtlust van het vliegenvangertje. Later werd de kanarievogel met geestdrift in den kring der inlandsche zangers opgenomen. De mans zochten tijdverdrijf in het bezorgen der broeijerij; de dartele kleinen sleepten takken en voederkruiden voor de geliefde schelkelen bijeen; het vrouwelijk geslacht trok den sierlijken vogel onder de vereischten van het toilet, want tot den huiselijken zondagstooi behoorde weldra een kanarie op den wijsvinger der regterhand. Met zulk een pronkstuk, even onontbeerlijk als de gouden ring, zat de huisvrouw des namiddags van zon- of feestdagen aan het venster harer kamer in de volkomenste rust. Met den vogel op de hand werden de bezoeken ontvangen, en eene der pligtplegingen bij dezelve was het vernemen naar den welstand van den gelen lieveling, het prijzen zijner begaafdheden en het streelen van zijnen vederdos. Die in huis een' witten voet wilde verkrijgen, droeg zorg bij zijn bezoek eene snoeperij voor den kanarievogel mede te brengen. Eene vrouw, die aanspraak op fatsoen wilde maken, liet zich niet anders uitschilderen, dan met den kanarievogel op den vinger. Ter-

[p. 41]

wijl nu de vrouwen de vogels liefkoosden en de kinderen om het zeerst met hen schreeuwden, dreven de meer beradene mans met die diertjes handel. Gewoonlijk vormde zich eene kleine kompagnieschap, bragt eene zekere som gelds, meestal vijftig tot tachtig dukaten per hoofd, bijeen, deed daarvoor inkoopen aan vogels en verdere benoodigdheden tot eenen handelstogt, huurde eenige dragers, welker hoofden schrander en welker beenen sterk genoeg waren, om voor eene verre reis niet terug te beven, en liet hen dan de wereld ingaan, naar Engeland, Holland, Rusland, Turkije en de Levant. Wat de steeds door en door eerlijke dragers naar huis bragten, werd even eerlijk, naar gelang der aktiën, onder de belanghebbenden verdeeld en met het overschot op nieuw gespeculeerd. De natuur gaf haren zegen aan dit zonderlinge handelbedrijf, door aan de onder den noordelijken hemel geteelde vogels eenen schooneren en met meer verscheidenheid geschakeerden vederdos te schenken, dan hun oorspronkelijk vaderland hun vermag te verleenen. Het gevolg hiervan was, dat binnen kort niemand meer, noch onder de Knees van Moskou, noch onder de Engelsche Pairs, noch in den Harem van den Grooten Heer, eenen kanarievogel van de Spanjaarden kocht. De voorkeur bleef aan de Duitsche, en onder deze bovenal aan de in Tirol gekweekte vogels.