Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

[p. 735]

Versjes voor jonge Kinderen, getrokken uit de door J.J.A. Goeverneur uitgegevene Fabelboekjes, en met enkele vermeerderd. Met eenige Zangwijzen. Te Groningen, bij W. van Boekeren. In kl. 8vo. 68 bl. f : - 30.

‘Goede wijn behoeft geenen krans, en daarom kan het wel als overtollig worden geacht, iets tot aanprijzing van deze versjes te zeggen.’ Aldus drukt de Heer brugsma zich uit in zijn schrijven aan ouders en opvoeders, waarmede dit bundeltje wordt geopend. De hier voorkomende versjes en liedjes zijn getrokken uit vroegere door den Heer goeverneur, bij den Boekverkooper w. van boekeren, uitgegevene Fabelboekjes, welke Rec. echter niet bekend zijn, maar waarvan in het voorberigt wordt gezegd, dat deze, zoo wel als de voor ons liggende stukjes, goedkeurende beoordeeling hebben ontvangen. Een en ander zou Rec. bijna beschroomd maken, eenige aanmerkingen in het midden te brengen: het boekje is hem echter ter beoordeeling gezonden, en hij zal dus kortelijk zijne gedachten er over mededeelen. Het bevat verscheidene lieve stukjes; maar, hoezeer van derzelver gebruik in Bewaar- of kleine Kinderscholen hier de aanprijzing wordt gevonden, komt het Rec. voor, dat zij doorgaans die eenvoudigheid en gemakkelijkheid, voor geheugenoefeningen, missen, die dergelijke versjes, buiten twijfel, zoo zeer moeten bezitten. Tot opwekking en verlevendiging van het godsdienstig gevoel zijn ze, hoewel ons niet kinderlijk genoeg en wat te hoog voor de bevatting der kleinen toeschijnende, anders wel geschikt. Wij spreken niet van stukjes als: De Zon. De Regen. In de Lente. Het Wormpje. De Bloemen e.d., maar wij bedoelen versjes (gedichten mogen wij wel zeggen) zoo als hier, onder den titel: Gods hand, Gods oog, worden aangetroffen. Gedichten van zes en vijf coupletten, ieder van twaalf regels! Zou iemand ter wereld, het volgende couplet b.v. lezende, zeggen, dat het een versje voor kinderen ware? Wij nemen het uit het stukje, Gods oog:

Ziet ge, in 't vroege morgenuur,

Uit den glans,

Die den trans

Van den hemel kleurt als vuur?
Als de wolken met een fijn
Helder gouden boordsel pralen.

(Kan een jong kind het begrijpen?)

Is dat dan de wederschijn
Van uw schitterende stralen? -
Doch het morgenrood verflaauwt;
Pas ontgloeid, verdwijnt het weder;
Maar gij waakt altijd, en teeder
Ziet gij neêr op jong en oud.

[p. 736]

Hier en daar treffen wij ook onbestemde uitdrukkingen aan: voor kinderen moet men zeer juist in dezelve zijn, ten einde alle misvatting en scheeve denkbeelden voor te komen, b.v.: Een hartje tikt hier in mijn zij (?) Eens trok een man de wereld rond. (Dit wordt hier van onzen Heer gezegd.) Ook hinderde het ons, het woord zeer zoo dikwerf als eindrijmwoord gebruikt te zien, ook daar, waar het voor ernstig of vurig wordt gebezigd; zoo als bl. 37: Ach, goede God! ik bid U zeer. 't Wordt veelal om des rijmswille geplaatst.

De Heer goeverneur houde ons deze aanmerkingen ten goede. Het is zeer moeijelijk voor kinderen te schrijven en te dichten. Dien bevattelijken kindertoon aan te slaan, waarnaar de kleinen spelende hooren, en waarvan zij de klanken gemakkelijk opvangen en nazingen, vereischt veel studie en ondervinding. Dat gouverneur hiertoe de bekwaamheid bezit, bewijzen vele zijner versjes; doch men zorge maar het getal kinderboekjes niet te vermeerderen, dan met dezulken, die dien naam ten volle dragen kunnen. Van alphen is en blijft wel het voorbeeld, maar men kan het van alphen niet afzien: het maken van kindergedichtjes eischt bestudering van het kinderlijke gemoed en fijne opmerkzaamheid op de kleinen, zoo als deze zich in hunne gedragingen, zoo wel in de ouderlijke woonkamer als op de kinderkamer, voordoen. Wij laten, ter proeve van menig welgeslaagd stukje, het onderstaande volgen. In de Lente:

De lammertjes grazen

Op 't klaverland;

De vlindertjes azen

Op bloem en plant.

De vogeltjes fluiten

Op schellen toon;

O, overal buiten

Is 't even schoon.

En hoog uit den hemel

Ziet God, de Heer,

Op 't vrolijk gewemel

Vol liefde neêr.

Hij geeft alle dagen

Aan elk zijn deel;

Wie zou dan nog klagen?

God geeft zoo veel!

Na deze mededeelingen wenschen wij met den Voorredeschrijver, dat het bundeltje het zijne bijdrage tot aankweeking van al wat waar, goed en schoon, liefelijk en welluidend is!