Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Dissertatio medica inauguralis de Haemorrhagia Cerebri, quam - publico ac solemni examini submittil Mauritius Hertzveld, Zwollanus. Zwolle, typis W.E. Tjeenk Willink. 1842. 8vo. m. 113 pag.

De Heer hertzveld heeft een belangrijk onderwerp ter bewerking bij zijne Promotie gekozen, vooral belangrijk, omdat de ziektevorm, welken hij tracht in zijne Dissertatie meer bepaald te omschrijven, vroeger en ook nog tegenwoordig onder eenen meer onbepaalden naam wordt voorgesteld. Het woord beroerte (apoplexia) toch wordt in eenen zeer ruimen zin gebezigd, en vaak zeer verschillende aandoeningen worden onder éénen naam gebragt, die slechts een verschijnsel aanwijst. De ontleedkundige nasporingen hebben, vooral sedert eenigen tijd, aangewezen, dat het bewusteloos, plotselijk nederzijgen, met verlies van bewustzijn en van beweging, door verschillende oorzaken met uiteenloopende gevolgen kan worden te weeg gebragt. De Schrijver tracht in de inleiding tot zijne Dissertatie aan te wijzen, welke verschillende gevoelens de oudere Geneesheeren gekoesterd hebben omtrent hetgeen zij met den naam van beroerte bestempeld hebben.

[p. 690]

De nasporingen van morgagni hebben reeds een groot verschil aangewezen omtrent de veranderde gesteldheid van sommige gedeelten der hersenen, welke den dood door zoogenoemde beroerte ten gevolge hebben, maar zij zijn grootendeels onvruchtbaar gebleven voor eene betere onderscheiding ter herkenning van de veranderingen, welke onder zulke omstandigheden in de hersens kunnen plaats hebben. Men is aan vele der latere schrijvers, vooral aan de Fransche, en onder dezen aan lallemand, veel dank verschuldigd voor de door hen aangewende pogingen, om, op grond van een naauwkeurig ontleedkundig onderzoek, eene betere orde in de tot dusverre bestaan hebbende verwarring van denkbeelden te brengen. De Schrijver wil, op het voetspoor van legroux, ook het zijne bijdragen, om, kan het zijn, eenig licht te verspreiden over de bloedstortingen in de hersens, haemorrhagia cerebri; welke nu meer bepaalde vorm vroeger ook onder den algemeenen naam van beroerte, meer bepaald met den naam van apoplexia sanguinea, werd voorgesteld.

Hij vervolgt dit onderwerp in eenige Hoofdstukken met eene beschouwing en onderdeeling van dezen ziektevorm. Hij gaat de veranderingen in de weefsels na, door den dood zigtbaar geworden, waaruit tevens kan blijken, welke deelen aangetast worden. Men ziet daaruit, dat vele gedeelten der hersenen door bloedstorting getroffen kunnen worden. Hij spreekt verder van de oorzaken en zoekt naar de waarschijnlijke redenen dezer ziekte. - De Schrijver zelf erkent de moeijelijkheid van dit onderzoek. Niet ongelukkig heeft hij echter eenen goeden weg tot dit onderzoek ingeslagen. Hij tracht den oorsprong van deze ziekte uit te vorschen. Hij zoekt dien in bloedaandrang, ziekelijke gesteldheid der vaatwanden, en te geringen zamenhang der bloedmenging. - In eene tweede onderafdeeling van dit Hoofdstuk tracht de Schrijver de verschijnsels op te helderen en het verband tusschen deze en de krenking der hersens. - Het zesde Hoofdstuk, hieraan gewijd, is uitvoerig bewerkt; het draagt blijken van een goed oordeel op waarschijnlijk eigen onderzoek onder de leiding of ten

[p. 691]

gevolge van mededeeling der Leermeesters van den Schrijver. Met hem in bijzonderheden omtrent een en ander te treden, verbiedt de aard van dit Tijdschrift. Wij laten dit voor het een of ander onzer geneeskundige Tijdschriften over.

In het tweede gedeelte dezer Verhandeling beschouwt de Schrijver de door hem behandelde ziekte van het meer practische standpunt. Hij behandelt hier de herkenning der ziekte, hoe men hare uitgangen kan beoordeelen, voor welke wijze van behandeling zij vatbaar is. - Ten besluite deelt hij eenige waarnemingen mede, hem door de Hoogleeraren tilanus, suringar en Dr. rive medegedeeld. Twee gevallen liepen gunstig af; bij de drie andere wordt de lijkopening medegedeeld. - Mogten nog meerdere onderwerpen van dezen aard, waaromtrent de verspreiding van meerder licht behoefte is, behandeld worden ter plaatse, waar zulk eene gunstige gelegenheid bestaat, om aan het ziekbed werkzaam te zijn onder in de geneeskunde ervarene mannen!

Wij wenschen, dat de Geneeskundige School te Amsterdam, waar zoo ruime gelegenheid bestaat tot practische vorming, steeds meer en meer aan het doel moge beantwoorden, om bruikbare Artsen voor het maatschappelijk leven te vormen.