Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Beschouwing over eene vereenvoudigde huishouding van Staat, en de daardoor mogelijke vermindering der uitgaven, in verband met de door de Regering ontworpene Staatsbegrooting over 1844 en 1845 voor het Koningrijk der Nederlanden, benevens voorstellen tot eene verbeterde verdeeling der lasten, tot verligting der bezwaren van de mindere klassen van ingezetenen in dit Rijk. Door J.H. graaf van Rechteren, Lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Te Zwolle, bij W.E. Tjeenk Willink. 1843. In gr. 8vo. 65 bl. f : - 60.

Veel is er reeds, met name ook in de Tijdgenoot en het Handelsblad, over dit werkje van den verdienstelijken Graaf van rechteren gezegd. Men weet, dat de geachte Vertegenwoordiger geene afdoende bezuiniging mogelijk acht, zonder voorafgaande herziening der Grondwet. Derhalve geeft hij wel geene uitgewerkte schets, maar toch eene hoofdzakelijke opgaaf der wijzigingen, welke hij in de Grondwet wenschte. Met des Schrijvers inzigten daaromtrent kan Recensent zich zeer wel vereenigen, inzonderheid met de volgende punten: afscheiding van Limburg, zoodat het, even als Luxemburg, een geheel tot het Duitsche Bond behoorende kleine Staat make, waardoor onze legermagt meer zou kunnen worden geconcentreerd, terwijl Maastricht, Venlo enz. alsdan door bondstroepen konden worden bezet. Verder, afschaffing der Eerste Kamer van de Staten Generaal, of wel, dat het lidmaatschap daarvan enkel eerepost wierd. Afschaffing van den Staatsraad. Opheffing der beide Ministeriën van eerdienst. Afschaffing van Ambassadeurs, en in de plaats daarvan in grootere Staten Chargés d'affaires, in

[p. 556]

kleinere Consuls. Vermindering van elf Geregtshoven op drie. Vermindering van het aantal ambtenaren enz. Voorts wil de Schrijver ook de jaarwedde van de Leden der Tweede Kamer van de Staten-Generaal op de helft verminderen, maar het getal der leden verdubbelen, zoodat de kosten dezelfde blijven. Dat laatste zou Recensent minder bevallen. De meerdere talrijkheid zou geen' waarborg opleveren voor meerdere wijsheid bij de overwegingen, en de natie zou dan niets winnen met de reductie der tractementen. Voorts wenscht de Schrijver meer regtstreeksche verkiezingen enz., met welk alles wij gaarne instemmen, zonder echter hier er bij stil te staan, omdat het niets afdoet tot verbetering van den Staat van 's lands geldmiddelen, waarop wij bij de beoordeeling van dit opstel alleen hebben te letten.

Vervolgens gaat de Graaf van rechteren onderzoeken, welke bezuinigingen, indien de Grondwet in zijnen geest gewijzigd wierd, er zouden kunnen gemaakt worden, om ons budget, thans altijd meer dan 70 millioen, zoo veel kleiner mogelijk te maken; maar ofschoon hij twee Akademiën en twee werven wil intrekken, kan hij het toch niet lager brengen, dan op ongeveer 65 millioen. Zonder ons nu in vele beschouwingen te verdiepen, schijnt ons daaruit te volgen, dat de verbetering van 's lands geldmiddelen niet alleen in vermindering der uitgaven, maar ook in vermeerdering der inkomsten moet worden gezocht, of wel, dat men ook tot eene vermindering van uitgaven de toevlugt moet nemen, waarop door den Schrijver althans niet in die mate is aangedrongen.

Terwijl hij sommige opcenten hier en daar wil verminderen, stelt hij vóór eene belasting van 5 pct. op alle tractementen en pensioenen boven de f 400 - en eene belasting van 5 pct. op alle renten en intresten, uitbetaald wordende door den Staat enz.; doch dat alles geeft slechts f 3,381,276 inkomsten, of wil men het anders noemen, vermindering van uitgaaf. Nu is het, zonder schijn van staatsbankroet, niet wel doenlijk, eene belasting op de coupons te heffen, 't welk met eene, hoewel geringe, rentenreductie gelijk staat, en bovendien trouwloos zou zijn jegens minderjarigen, liefdadige gestichten enz., welker kapitalen op het Grootboek zijn ingeschreven. Ambtenaren en gepensioneerden beneden de f 1000 -, inzonderheid officieren beneden den rang en de bezoldiging van Kapitein, hebben waarlijk

[p. 557]

niets te missen. Liever zouden wij dus 1^o. alle pensioenen en dergelijk, voor zoo veel die aan bewijsbaar dezelve niet behoevende Heeren worden uitgekeerd, geheel intrekken, en ten tweede van al wat beneden de f 1000 wordt betaald niets korten; maar van f 1000 tot f 2000 5 pct., van f 2000 tot f 3000 10 pct., van f 3000 tot f 4000 15 pct., van f 4000 tot f 5000 20 pct., van f 5000 tot f 6000 f 25 pct. enz. bij opklimming korten, en wel zoo, dat, zoo iemand een' post had van f 1500 en een' van f 2000 b.v., men alsdan die tractementen zou zamentellen, en alzoo van die bijeengetrokkene som de heffing doen. In plaats van de belasting op de coupons zou een verhoogd successieregt kunnen treden, al ware het niet in allen deele gelijk dat reeds is voorgesteld. Men zal altijd moeten streven, om de ontvangsten tot 70 millioen op te voeren, en de uitgaven tot 65 millioen in te krimpen. Anders is men nooit op onvoorziene gebeurtenissen voorbereid. Heeft men eenmaal eene zekere overwinst, dan kan men de belastingen gaan verminderen.