Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Het Testament, oorspronkelijke Roman door J. de Vries, Schrijver van Eduard Westburg, de Bloem van Antwerpen, De Atheïst, Achttien Eeuwen, enz. Te Leyden, bij Schreuder en van Baak. 1843. In gr. 8vo. 330 bl. f 3-25.

Aanvankelijk verwonderde het ons, dat de Schrijver van vier op den titel genoemde werken, behalve de welligt lange reeks, die door het veelbeteekenende enz. kan bedoeld worden, nog niet ook het woord, Ridder van den een' of anderen Leeuw of Adelaar, of Lid van een of ander Instituut, of provinciaal, of letterkundig Genootschap, bij den reeds weidschen titel Schrijver van Eduard Westburg enz. enz., had te voegen. Zou de man ook, uit te ver gedrevene zedigheid, de vermelding van zoodanige onderscheiding achterwege laten? Of zouden zijne bekwaamheden zoo weinig op den regten prijs gewaardeerd worden? De Schrijver lost zelf dit raadsel op. Hij beweert wel, dat Al de werken, die hij tot hiertoe uitgaf, N.B. Eduard Westburg en consorten, met genoegen gelezen werden. Het bewijs, door hem voor deze bewering aangevoerd, is, dat hij nimmer (de Schrijver verwart altijd nimmer met nooit) gehoord heeft, dat men zijne werken langdradig of vervelend vond. Hij rangschikt echter zelf zijne werken onder het middelmatige, en bekent, dat zijne romans nooit ‘eclat hebben gemaakt.’ Zeer naïf is ook des Schrijvers betuiging: ‘Misschien zou ook mijne pen in staat zijn betere vruchten op te leveren, indien ik mij hiertoe wilde inspannen; maar dan zoude het roman-

[p. 436]

schrijven geene uitspanning voor mij meer zijn. Vandaar, dat alles, wat ik schrijf, los en vlug op het papier geworpen is; dat men ze niet meer dan eenmaal moet lezen, niet wikken en wegen,’ enz. Door dit een en ander te verklaren, wil de Schrijver ‘de critiek ten minste eenigzins ontwapenen.’ Indien dit zoo is, dan overtreft, wat ons aangaat, de uitslag zijne verwachting, dewijl wij gevoelen, dat alle kritiek hier even als paarlen voor de zwijnen geworpen zou zijn. Indien de Schrijver meer achting had voor het beschaafd publiek, dan hij aan den dag legt, door zijne onbekookte voortbrengselen hetzelve aan te bieden, dan zouden wij hem aanmoedigen, door te verklaren, dat hij hier en daar blijken geeft van genoegzamen aanleg, om in dit vak iets beters te leveren. Maar zoodanig eene aanmoediging heeft de man niet noodig, om de reeks van zijne werken te vergrooten. Wie zal kunnen nalaten zich over des Schrijvers smaak te verwonderen, die hem een meisje, hetwelk hij als een ideaal van schoonheid roemt, aldus hoort beschrijven: ‘Haar schoon gevormd neusje was te klein, en haar mond, vooral wanneer zij lachte, en zulks was schier altijd het geval, eenigzins te groot. Hare spraak was eenigzins lispend en de uitspraak der letter r had iets onbeschrijfelijks, wanneer dezelve over hare lippen kwam?’ Ook wederlegt de Schrijver de beschuldiging niet, dat het door hem hier geleverde verhaal onwaarschijnlijk is; integendeel, hij erkent derzelver gegrondheid, door te beweren, dat, indien ook al dit verhaal ‘te wonderlijk is om geloofbaar te zijn,’ hetgeen verhaald wordt evenwel mogelyk is. Zoo zouden ook wij het niet voor geloofbaar houden, dat een jeugdig mensch, die zooveel op zijn eigen werk aan te merken heeft, als de Schrijver van dezen Roman, dit werk in het licht zou durven geven; dat dit echter mogelijk is, bewijst de uitgave van dit verhaal. Ten slotte nog eene der aardigheden, die ons hier aangeboden worden:

‘Non semper arcem tendet appollo,’ zegt adeopus.

Wij zijn buiten staat, dit Latijn voor onze met die taal niet bekende lezers over te zetten; het is onvertaalbaar.