Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Annette de St. Morin. Een Verhaal uit den tijd van Lodewijk XV. Door G.P.R. James. II Deelen. Te Haarlem, bij A.C. Kruseman. 1842. In gr. 8vo. 713 bl. f 7-20.

De spoed, waarmede james zijne romans elkander doet opvolgen, getuigt van eene groote vruchtbaarheid, maar bewijst ook, dat zij in den smaak van het Engelsche publiek vallen. Ook onder ons schijnen zijne werken niet weinig bijval te vinden, zoo men oordeelen mag naar de gretigheid, waarmede zij vertaald worden. Rec. heeft niet alle romans van den Engelschen Schrijver gelezen, maar erkent gaarne, dat hij sommige van de voortbrengselen zijner pen onder de beste stukken rekent, die in den laatsten tijd zijn vertaald. Opmerkelijk komt hem vooral ook voor de verscheidenheid, die hij aan zijne romans weet te geven, waar-

[p. 434]

door hij niet alleen van onderwerp, maar daarmede tevens als 't ware van toon, trant en stijl verandert. Rec. maakte deze opmerking vooral, toen hij kort na elkander Annette de St. Morin, de Jacobijnen van de veertiende Eeuw, en Morley Ernstein had gelezen, welke alle drie zoodanig van elkander verschillen, dat men ze naauwelijks aan denzelfden Schrijver zou toekennen. Alle drie zijn daarbij in hunne soort onder de betere romans te rekenen, wier lezing men zich niet zal beklagen.

Het is bekend, dat james vooral den historischen roman zich ter bewerking heeft voorgesteld, en dat verscheidene van zijne stukken bepaaldelijk tot dat genre behooren. Geheel is dat niet toepasselijk op het boek, hetwelk wij nu aankondigen. Het doel van den Schrijver is daar blijkbaar niet geweest, om den tijd te schilderen, waarin hij zijne verdichte personen plaatst. Annette en haar pleegvader, de laatste vooral niet het minste, zijn het, om wie het boek is geschreven. Van de eene zijde de ontwikkeling van een vrouwelijk karakter, gevormd door de opvoeding van eenen man als de Abbé de castelnau, van de andere zijde de schildering van dien Abbé zelven en van den invloed, dien de opvoeding van het meisje heeft op een karakter als het zijne, dat is het groote doel, hetwelk de Schrijver zich heeft voorgesteld. Voor zijn doel had hij het noodig, zijn verhaal te plaatsen in het tijdvak van de regering van lodewijk XV, en is alzoo met dezen eigenlijk gezegd huiselijken roman toch ook weder eenigzins op zijn gewoon gebied gekomen. Hij heeft daarbij echter het bijzondere oogmerk van zijn verhaal niet uit het oog verloren, en het historische slechts in zooverre gebruikt, als hij het daarvoor noodig had. Zoo wij dan hier lodewijk XV en zijnen Minister, den bekwamen Hertog de choiseul, ten tooneele zien voeren, het is niet om ons in de staatkunde van dien tijd te verdiepen. Het geheele boek gaat buiten deze om, ten zij men het stelsel van policie van die dagen in Frankrijk tot de staatkunde wilde rekenen. Deze alle geheimen doordringende magt speelt ook hier eene groote rol.

Het verhaal is boeijend geschreven en houdt ten einde toe de belangstelling gaande. De Abt, later Graaf de castelnau, is vooral fraai geteekend, en schoon zijn uiteinde wel wat heel abrupt wordt ingevoerd, gelooven wij toch, dat het juist gezien is, dat de consequentie in zijn karakter

[p. 435]

moeijelijk zou te bewaren geweest zijn, indien hij niet bij het einde van den roman ware gestorven, en degene, die zijnen dood veroorzaakt, is als de deus ex machina, die den dichter tijdig te hulp komt.

Wij hebben het boek dus met genoegen gelezen, en twijfelen niet, of het zal in onze leesgezelschappen en bij ons romanlezend publiek den verdienden bijval vinden, dien wij het gaarne toewenschen. Druk en uitvoering zijn goed, en op eenige onnaauwkeurigheden in de correctie willen wij geene bijzondere aanmerking maken, dan om uitgever en vertaler tot zorgvuldigheid in dit opzigt voor het vervolg aan te sporen.