Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Gedenkschrift der oprigting van het Standbeeld voor M.A. de Ruyter, plegtig ontbloot te Vlissingen, den 15 Augustus 1841. Door de Commissie tot de oprigting. Met gesteendrukten Titel, Vignet en Platen. Te Vlissingen, bij P.C. Verhoeff. 1842. In gr. 8vo. XXXII en 217 bl. f 3-75.

De Commissie, belast met de werkzaamheden ter oprigting van het Standbeeld voor de ruyter, heeft geene gemakkelijke taak ter volvoering gehad. Alle soortgelijke ondernemingen stuiten onophoudelijk op onverwachte moeijelijkheden, die slechts door geduld en volharding zijn uit den weg te ruimen, en niet altijd mag het ook der ijverigste werkzaamheid gebeuren, de zaak tot zulk een gewenscht einde te brengen, als de Vlissingsche Commissie heeft mogen aanschouwen.

Zij legt in dit Gedenkschrift rekening af van hare verrigtingen, en heeft in eenen bundel alles verzameld, wat op de geheele zaak betrekking heeft. Eene eigenlijke beoordeeling van dit boek te geven, komt weinig te pas, en den lezer zal het genoeg zijn, wanneer wij een kort verslag mededeelen van datgene, wat hij hier vinden kan. In het algemeen mogen wij vooraf laten gaan, dat de Commissie ook in het schrijven van dit Gedenkschrift zich uitstekend van hare taak heeft gekweten, en dat het verslag, door haar

[p. 428]

gegeven, in goeden stijl gesteld is en zich met genoegen en belangstelling laat lezen. Het bevat de geschiedenis van het geheele plan. In de eerste afdeeling vindt men de aanleiding tot hetzelve en de voorbereidende middelen, om tot de uitvoering te geraken. Het is bekend, dat het Vlissingsche departement der Maatschappij: Tot Nut van 't Algemeen het voorstel van een paar van deszelfs leden, om pogingen te doen ter oprigting van een gedenkteeken voor de ruyter, met algemeenen bijval ontving. Ongelukkig was het tijdstip, waarop de terstond benoemde Commissie hare werkzaamheden moest beginnen. Het jaar 1830 was te rampspoedig, dan dat er met eenige vrucht tot het ondernemen van soortgelijke plannen kon gearbeid worden, en verwonderen kan het ons niet, dat eerst in 1836 eenig verslag van voorloopige werkzaamheden te geven was. Dit verslag was van dien aard, dat men overging tot het in 't werk stellen van pogingen, om de vereischte gelden bijeen te brengen, eerst onder de leden van de Maatschappij, wier afdeeling het eerste plan had geopperd, later in het algemeen door uitnoodiging tot bijdragen aan alle landgenooten. Men vond zich in zijne verwachting niet bedrogen, en mogt zich weldra in genoegzame ondersteuning verheugen, om dadelijk te kunnen overgaan tot de werkzaamheden ter oprigting zelve van het gewenschte Standbeeld.

Wat de Commissie te dien opzigte gedaan heeft, het beginsel, vanwaar zij is uitgegaan, dat het gedenkteeken voor de ruyter ook een gedenkteeken van nationale kunst behoorde te zijn, de wijze, waarop zij gehandeld heeft bij de moeijelijkheden, waarmede zij had te strijden, en de gelukkige uitslag, waarmede hare pogingen ten slotte bekroond zijn, dat alles wordt hier vermeld, en kan niet anders dan de goedkeuring wegdragen van allen, die in de vereering van onzen grooten Zeeheld eenig belang stellen. Ieder, die het standbeeld gezien heeft, door den bekwamen royer vervaardigd, erkent de schoonheid en gepastheid van dit gedenkstuk, als eene waardige hulde, den grooten man toegebragt. Dank zij der Commissie, die met zoo veel zorg en belangeloozen ijver alles heeft voorbereid voor de plegtige feestviering, waarbij het Standbeeld eindelijk werd ontbloot!

In de derde afdeeling vinden wij eene uitvoerige beschrijving van die feestviering zelve. Zij was eene echt vader-

[p. 429]

landsche feestviering, en zal in de herinnering van allen, die haar mogten bijwonen, lange blijven leven.

Onder de bijlagen vinden wij de Redevoering van den Hoogleeraar des amorie van der hoeven, waarover vroeger in dit Tijdschrift is gesproken, en op welke wij dus niet terugkomen. De Cantate, bij die gelegenheid gezongen, laat, dunkt ons, nog al een en ander te wenschen over, b.v. regels als deze:

Omkranst het beeld met eeuwig groene palmen

En bloemen der onsterflijkheid.

of:

Door 't heil van 't vaderland beloond,
Droop 's vijands bloed slechts van zijn wapen.

Hartelijk gemeend is de toespraak bij de ontblooting van het Standbeeld; maar het was eene ondankbare taak, om na de rede van Prof. van der hoeven te moeten spreken.

Het boekdeel is met platen versierd, en die van de Medaille, te dezer gelegenheid geslagen, en van het Standbeeld zelf zijn voortreffelijk. Het geheel is een waardig Gedenkschrift dezer vaderlandsche onderneming.