Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

De Landverhuizers naar Texas. Historisch-Romantisch Verhaal uit den jongsten tijd. Door H.E.R. Belani. II Deelen. Te Groningen, bij R.J. Schierbeek, Jr. 1842. In gr. 8vo. Te zamen 698 bl. f 6-50.

De Schrijver geeft, even als in hetgeen vroeger van hem in onze taal is overgebragt, ook in dit werk overvloedige bewijzen van zijne bekwaamheid om levendig en bevallig te schilderen. Echter houden wij het er voor, dat hij zich door de levendigheid van zijne verbeelding te zeer tot het verhalen van onwaarschijnlijkheden laat vervoeren; onwaarschijnlijkheden, die hier en daar zoo zeer in het oog vallen, dat zij zelfs het aangename der illusie wegnemen. Zóó is vooral het hoofddenkbeeld hier ontwikkeld, dat een in ongenade gevallen Minister, een martelaar van zijne absoluut monarchale of autokratische gevoelens, het besluit neemt, om zich als volkplanter naar den vrijstaat Texas te begeven, zeer paradox. De karakters en gevoelens zijn zeer overdreven. Zoo zegt onder anderen de Vrijheer von adler: ‘De adel is door God ingesteld om de wereld te regeren. Den adel komen alle regten toe; het volk moet de lasten dragen.’ Indien zulke gevoelens nog door sommigen gekoesterd worden, niet ligt zullen zij in het werkelijke leven zich zoo onbeschaamd openbaren. De vertaling is ook niet overal naauwkeurig; vooral blijkt hier en daar des Vertalers onbekendheid met sommige vakken van wetenschap, zoo als onder anderen met de zeevaartkunde. Zonderling klinkt ook het woord beamten aristocratie, voor hetwelk wij zou-

[p. 387]

den verkiezen ambtenaars-aristokratie. Bij deze gelegenheid, ofschoon niet onmiddellijk tot ons onderwerp behoorende, valt ons, door eene niet onnatuurlijke aaneenschakeling van denkbeelden, de vraag in: Waarom schrijft men in onze taal de woorden van Griekschen oorsprong met eene c, b.v. aristocratie, en die van Latijnschen oorsprong met eene k, b.v. klasse?

De Schrijver legt ook eene verregaande onbekendheid aan den dag met de godsdienstige denkwijze van alle Protestanten, zonder uitzondering, daar hij eenen methodistischen prediker onder het bidden met een kruisifiks laat manoeuvréren. Moge dit misschien nog eenigzins verschoonlijk zijn in een' Schrijver, die geene Protestanten van nabij kent, een Vertaler, die voor het Nederlandsch publiek werkzaam is, behoort zoo iets te corrigéren of ten minste niet onaangemerkt te laten. Ofschoon wij, om het aangemerkte, dezen roman juist niet als een model wenschen nagevolgd te zien, ontkennen wij niet, dat vele avontuurlijke voorvallen en ontmoetingen, vele naar waarheid verhaalde gebeurtenissen der geschiedenis van de Zuid-Amerikaansche Vrijstaten ons over het geheel het werk met genoegen hebben doen lezen. Daar het nu ook niets schadelijks voor de goede zeden behelst, meenen wij het gelijk te mogen stellen met zoo vele andere werken, die, indien al niet door hunne belangrijkheid, dan toch op eene negatieve wijze nuttig zijn, door, zonder schade te veroorzaken, voedsel te verschaffen aan den heerschenden leeslust.