Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Verhandeling over den Klompvoet en soortgelijke misvormingen; benevens derzelver behandeling met en zonder operatie, toegelicht door eenige ziektegeschiedenissen; door W.J. Little, M.D. Uit het Engelsch. Met 41 Houtsneefiguren. Te 's Gravenhage, bij K. Fuhri. In gr. 8vo. XVI en 267 bl. f 3-90.

Een man, zijne bestemming in de beoefening der letteren gevonden hebbende, lijdt aan eene misvorming der voeten. Welligt was het juist deze, welke hem daartoe meer bijzonder gebragt heeft? Na zijn doel reeds bereikt te hebben, wordt hier de aandacht meer bijzonder bij dit gebrek bepaald. De Geneeskundigen, die echter de behandeling ook vroeger niet voorbijgezien hadden, leggen er zich thans nog meer op toe, middelen uit te denken en in het werk te stellen, om dit gebrek te verhelpen en te genezen. Men zoude bijna zeggen, de peesdoorsnijding of klieving maakt furore onder de Geneeskundigen en het niet Geneeskundig publiek! De Heer c. van osenbruggen, varuslijder, kreeg waarschijnlijk door het meer bekend worden der pogingen, om zulke gebreken te verhelpen, aanleiding, om voor zijne misvorming hulp te zoeken. Waarschijnlijk gedreven door het bekende: Etenim omnes ar-

[p. 305]

tes, quae ad humanitatem pertinent, habent quoddam commune vinculum, et quasi cognatione quadam inter se continentur, (ciceronis oratio pro Archio poëta) trachtte hij zich bekend te maken met een of ander over dit onderwerp handelend boek, alvorens zich aan de kunstbewerking te onderwerpen. Zijne aandacht werd gevestigd op het werk van Dr. w.j. little, die, zelf Geneesheer, met dit gebrek, den Klompvoet, behebd was. Deze zocht genezing en vond haar bij Dr. stromeijer te Hanover; een man, die zich omtrent het geheel der behandeling van misvormingen zeer verdienstelijk gemaakt heeft. De Heer van osenbruggen, terwijl hij de hulp van den zoo gunstig bekenden Hoogleeraar p. hendriksz inriep, dacht tevens ook het Geneeskundig publiek geene ondienst te doen door het overbrengen der Verhandeling van Dr. little uit de Engelsche taal in de onze; eene gewis niet gemakkelijke taak, zoowel wat de vertolking, als verdere overbrenging betreft. Het schijnt echter, dat de Heer van osenbruggen deze moeijelijkheden wist te overwinnen, geholpen voor het Geneeskundige door Dr. l.s.a. holtrop, terwijl in den Heer bal, te Delft, iemand gevonden werd, geschikt om de houtsnede te bezorgen.

Moge de Heer van osenbruggen verder gevonden hebben hetgeen hij gewenscht en verwacht heeft! In October 1840 schreef hij: ‘Mijne aanvankelijke herstelling geeft mij daartoe (tot dank en hoogachting) ruime stof, en ook om redenen, buiten mij gelegen, wensch ik, dat mijne geheele herstelling hunne (der Heeren Prof. p. hendriksz en Dr. w. hendriksz) ijverige pogingen met goeden uitslag moge bekroonen.’ - Tot hiertoe hebben wij echter nog niet gezien het te geven verslag van den Hoogleeraar hendriksz van de behandeling van den Heer van osenbruggen; hetzij in het Tijdschrift, genaamd Boerhaave, of in een afzonderlijk geschrift.

Zoo veel meenden wij te moeten mededeelen omtrent het eigenaardige, waardoor zich deze Verhandeling onderscheidt, geschreven door eenen Arts, die zelf geleden heeft aan een gebrek, waarvan hij later vele anderen genezen

[p. 306]

heeft, na vooraf zelf daarvan bevrijd te zijn geworden, vertaald door eenen geleerden niet-Arts, die er ook aan geleden heeft en er hoopt geheel van hersteld te worden.

Ofschoon wij nu den Vertaler dank verschuldigd zijn voor dezen arbeid, die voor hem vele moeijelijkheden moest hebben, kunnen wij niet ontveinzen, dat wij dien liever van eenen Geneeskundige hadden gezien, die bij de veelvuldige ondervinding van little ook iets van de zijne had kunnen voegen. Wij zeggen dit van het Geneeskundig standpunt, zonder daardoor de pogingen of verdiensten van den Vertaler in het minst te kort te willen doen.

Het ware zeker te wenschen, dat door algemeen verspreide taalkennis de overzettingen overbodig werden, zoo als de Heer v.d.B., de beoordeelaar van dit werk in het Archief der Geneeskunde, D. I, bl. 136, dit nog eenmaal hoopt. Wij moeten echter zeggen, dat er door dien verdienstelijken Arts nog al wat verlangd wordt. Men versta dit niet alsof wij geene voorstanders zouden zijn van eene echt wetenschappelijke beschaving. Integendeel, Rec. verlangt steeds in den Doctor eenen vir doctus, die zijnen titel niet gekocht, maar denzelven door vlijtigen en onvermoeiden arbeid verworven heeft. Jammer (men zal hieruit zelf ontwaren, dat Recensent nog tot le bon vieux tems behoort) dat de Latijnsche taal niet meer tot een algemeen punt van vereeniging strekt, tot eene soort van middelpunt ter onderlinge mededeeling en wisseling van gedachten, vooral in bepaalde vakken van Wetenschap, als Geneeskunde, Godgeleerdheid enz. Doch tot aanleering der oude talen wordt thans te veel tijd vereischt! Men zoude langs dezen weg niet kunnen medestoomen, en ligt kwam men tot de eene of andere betrekking te laat. Het jeugdige Europa, en waarom ook niet het ontluikende Nederland? kan geen heil meer van de ondervinding des gevorderden leeftijds verwachten. Men onderwijst thans veel te aangenaam en in korten tijd aan zoo vele Instituten het Grieksch en Latijn. En hoe welluidend klinkt niet eene daartoe uitgevaardigde uitnoodiging in het Fransch, bekrachtigd door het Geneeskundig bestuur in dezelfde taal!

[p. 307]

Maar, laat ons tot de klompvoeten terugkeeren. Ook omtrent de algemeene aanleidende oorzaak tot soortgelijke kunstbewerkingen zal de tijd moeten beslissen. De kunst heeft te dezen opzigte groote vorderingen gemaakt; zij zijn onmiskenbaar. Maar de uitbreiding van deze geneeswijze wordt overdreven. De Tijdschriften zijn overvloeijende van gevallen en waarnemingen, meestal met gunstig gevolg; maar doorgaans wordt, althans door de meesten, gezwegen van de gevallen, waar de hoop van den lijder en de verwachting van hem, die te veel toegezegd heeft, schipbreuk hebben geleden.

Doch ook hier valt niet tegen den stroom op te zeilen. Het gaat hier als bij de opkomende stelsels in de Geneeskunde, als bij alle omwentelingen enz.: de geestdrift sleept mede en bedwelmt. Staatkunde, kunsten en wetenschappen gelijken somwijlen naar gastmalen, waar de gasten te veel Champagne gedronken hebben; met dit onderscheid, dat de werking van den eigenlijken Champagne doorgaans spoediger voorbijgaat. Gelukkig, wanneer onder de opgewondenen nog de stem van eenen gamaliël eenigen ingang vindt!

De Inleiding van Dr. little behelst veel, dat waardig is om geweten te worden. De Schrijver is ook met andere te rade gegaan, die vóór hem dit onderwerp behandeld hebben. Hij is niet slechts operateur, maar doet zich ook als wetenschappelijk man kennen. Het ontleed- en natuurkundig gedeelte is ook wèl behartigd. Slechts de verdeeling van het werk is eenigzins zonderling. De eigenlijke Verhandeling over den Klompvoet beslaat slechts 39 bladzijden. De Appendix wordt als 't ware hoofdwerk en strekt zich tot 267 bladzijden uit; terwijl eene inleiding van 59 bladzijden het geheel voorafgaat. De waarnemingen, het onderwerp van den Appendix, zijn zeer uitvoerig en meer dan enkel waarneming. Daardoor wordt echter de beredenering van het geheel moeijelijk en raakt hetgeen tot eene slotsom moest of kon leiden te zeer verspreid en verdeeld. Doch little is de eenige niet, die zich hieraan schuldig maakt. De lezing van zijn werk is zelfs ge-

[p. 308]

makkelijk te dezen opzigte, in vergelijking met andere geschriften van zulken aard. Wie herinnert zich hier niet de brieven van lallemand over de hersenaandoeningen, waardoor zij voor den nog niet genoeg geoefenden vaak onbruikbaar worden? Een toekomstige galenus (over de overeenkomst en het verschil tusschen de Jicht en de Scrophulosis, door a.a. sebastian, bl. 102) zoude tevens eenen leeftijd van methusalah behoeven, om al de daar voorhandene bouwstoffen te ordenen.

De uitvoering van het boek is zeer voldoende. Alle platen zijn echter niet eren duidelijk, hetwelk denkelijk meer aan het oorspronkelijke dan aan de uitvoering van den Heer bal te wijten zal zijn. Vele der houtsneden zijn zeer gelukkig uitgevoerd en strekken den kunstenaar tot eer.