Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Specimens out of the English Poets of the nineteenth century. Collected and published for the use of students in that language, by J.P. Arend. Deventer, M. Ballot. 1841. In gr. 8vo. XIV en 414 bl. f 4 - :

Bij het beoordeelen van dit werk komen twee punten in aanmerking, vooreerst de keuze der stukken, en ten anderen de aanteekeningen, door den Verzamelaar daarbij gevoegd.

Wat het eerste punt betreft, het is in zeker opzigt geene gemakkelijke taak, om uit den rijken voorraad van schoonheden, die er in de Engelsche Dichters van de negentiende eeuw te vinden zijn, de beste keuze te doen. In allen gevalle zal het zeer moeijelijk zijn, hem, die met dien rijkdom bekend is, te voldoen; het kan schier niet missen, of hij zal hier stukken zoeken, die hij niet vindt, vinden, die hij niet zoekt. De bijzondere smaak van verzamelaar en lezer kan hier niet altijd overeenstemmen. Billijker doet men, wanneer men meer vraagt: wat is hier geleverd? dan: wat had hier nog meer geleverd kunnen worden? Schoon dan ook Rec. niet alles terugvond, wat hij in eene bloemlezing zou hebben opgenomen, zoo erkent hij gaarne, dat hier veel goeds en fraais is verzameld. De jeugdige beoefenaar der Engelsche letterkunde, wien het niet gebeuren mag, om zich vele werken der tegenwoordige Engelsche Dichters aan te schaffen, vindt hier bijeen, wat hem van velen althans eenig denkbeeld geeft, en daarbij stukken, die tot de voortreffelijksten behooren, welke de literatuur van onzen tijd heeft aan te wijzen. Rec. beveelt dus van ganscher harte

[p. 228]

den liefhebber van Engelsche letterkunde deze bloemlezing aan, die hij met belangstelling zal doorlezen.

Wij komen tot het tweede punt. Daarover moet Rec^s. oordeel veel ongunstiger zijn. De Heer arend zegt in zijn kort voorberigt eenvoudig: ‘to which we have added but a few illustrative notes for the use of the students of the English language and literature.’ Wat hij zich dus bij die aanteekeningen ten doel heeft gesteld, wordt niet bepaald opgegeven, en moeten wij uit de noten zelve opmaken. Zij zijn niet zeer talrijk, maar laten zich in drie klassen verdeelen, aanwijzingen van verkortingen, aanwijzingen van constructiën, die van de gewone afwijken, en verklaringen van woorden of spreekwijzen. Wat de beide eersten betreft, zij komen Rec. over het algemeen vrij zonderling voor. Den leerling, die vele dingen, hier opzettelijk en herhaaldelijk verklaard, nog niet weet, laat men waarlijk nog geen poëzij lezen, maar zich veeleer oefenen in de eerste beginselen der taal. Onophoudelijk vindt men hier in de aanteekeningen bijv. dat ta'en staat voor taken, I've voor I have, e'en voor even, tow'rds voor towards, mid voor amid, 's voor is of voor has, they'll voor they will enz. enz. Waarlijk, wie nog voor zulke zwarigheden staat, die late de lezing van de Dichters nog maar wat rusten; dergelijke aanteekeningen zijn meer dan overtollig, zij zijn belagchelijk. Men zou dit ook van vele aanwijzingen der constructiën kunnen zeggen, waaronder er ook niet weinige zijn, die de eenigzins geoefende gemakkelijk zelf kan vinden. Doch erger is het, als de noot zelve den leerling nog meer verbijstert, dan de tekst, gelijk bijv. bl. 64, waar wij, onder de vier regels:

But on it was graven a lesson sublime,
A voice from the grave appealing to time;
Were not voice from the living or dead alike
On the heart in its foolish pride to strike.

van de beide laatsten de volgende constructie vinden aangegeven: not voice from the living or dead were alike to strike on the heart in its foolish pride. Dat is geen zin; het had moeten verklaard worden: ‘if the voice from the living or dead were not alike,’ enz.; of bl. 330, waar de noot op de regels:

[p. 229]

 

Seek the true treasure, seldom found,

 

Of power the fiercest griefs to calm,

luidt: constr. to calm the fiercest grief of power; louter onzin; de Dichter bedoelt en zegt: the treasure, that has the power to calm the fiercest griefs.

Doch wanneer wij het oog op de derde soort van aanteekeningen slaan, waarin moeijelijke woorden en spreekwijzen worden verklaard, dan slaat men de handen zamen over de verregaande onkunde, ten toon gespreid door eenen man, die lector is of althans was in de Engelsche taal. Rec. wil niet vragen, waarom er niet veel meer is verklaard, dat veeleer verklaring verdiende, dan andere woorden, die toegelicht worden. Hij zal alleen eenige staaltjes opgeven van geheel verkeerde uitlegging en van geheel misverstaan van de bedoeling des Dichters. Reeds op de eerste bladzijde lezen wij, onder de woorden:

And all went merry as a marriage-bell,

het laatste verklaard door: ball, wedding feast. De Dichter dacht hier nog aan de muzijk, die vrolijk klonk, als het klokgelui bij het huwelijk. Bl. 7. And all that mote to luxury invite; de Heer arend verklaart mote door any thing (any body?) Zoo hij het niet wist, zoo had de zin het hem moeten zeggen, of anders had helperts woordenboek het hem kunnen aanwijzen, dat mote staat voor might. Bl. 37 leest men:

Now all his kindred - neither rich nor poor -
Kept the wolf want some distance from the door.

En bij het woord want vindt men de volgende snuggere verklaring: the poor indigent fellow; de waarheid is, dat het gebrek (want) hier, met een zeer gebruikelijk beeld, een wolf wordt genoemd. Bl. 41 wordt gesproken van een crosshandled sword, een kruiszwaard, waarvan het gevest in den vorm van een kruis is; de Heer arend maakt er van een zwaard, he had handled for the sake of the cross! Nog erger is het, als hij iemand, die het moordend zwaard uit de scheede trekt, eenvoudig een zwaard laat dragen, gelijk bl. 51, waar hij het woord: ‘he bares the murderous sword.’ verklaart door bears! Dat funny ook niet is: ‘a

[p. 230]

cant word, signifying: it is in vain,’ (bl. 70) maar eenvoudig grappig beteekent, van fun, behoorde men ook te weten. Is het vergeeflijker, dat, bl. 96: ‘this health has sped,’ verklaard wordt: ‘has been quickly done,’ omdat to speed ook spoeden beteekent, zoo wel, als voorspoedig, gelukkig zijn? Een medelijdenden glimlach zal men in allen gevalle niet kunnen weêrhouden, wanneer men op bl. 165, ter verklaring van het verouderde conynge, in plaats van cunning, leest, dat de Heer arend dit woord in geen Engelsch woordenboek heeft kunnen vinden, maar er bij vindt: perhaps it has the signification of: covered with a rabbit skin. De man vond dat cony een konijntje beteekent; waarom zou dan de Spaansche matador bij het stierengevecht de hand, waarin hij den rooden mantel draagt, niet met een konijnenvel bedekken?!! Nu, dat is even schrander, als wanneer bl. 190, waar van een krankzinnig meisje gezegd wordt: ‘Ill fated maid, thy guiding spark is fled!’ het woord spark verklaard wordt door lover!! De Schrijver schijnt het intusschen met zichzelven niet eens te zijn geweest; want hij voegt er bij: perhaps here in the signification of genius; och neen, eenvoudig eene zinnebeeldige uitdrukking voor: reason. Men kan trouwens niet veel beter verwachten van iemand, die een bergpas tot een' wandelaar maakt en, bl. 202, ‘each pass by mountain’ enz., verklaart door: who passed, of die, bl. 251, ‘you'll grow double,’ gezegd van iemand, die door te veel studeren krom zal groeijen, verstaat als double-minded; dan telt men het minder, als, bl. 362, a spare bed niet alleen is lodging, maar in de eerste plaats frugal reception en, bl. 375, urchin door poor man wordt verklaard, en dat wel, waar de Vriendschap tegen de Liefde spreekt en den kleinen god aldus noemt!

Doch genoeg, meer dan genoeg, om te bewijzen, dat de Heer arend onbevoegd is, om Engelsche Dichters te verklaren. Het gaat hem als zoo velen, die meenen eene taal te verstaan, omdat zij misschien de taalregelen op hun duimpje kennen en de letterlijke beteekenis van eene menigte woorden weten, maar die tot de eigenlijke ziel van de taal niet doordringen en verlegen staan, zoo hun woordenboek hen in den steek laat. - Nog ééne vraag: Is of was de Heer arend niet lector in de Engelsche taal?