Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

[p. 197]

Boekbeschouwing.

Evangeliebladen, of Tafereelen en Bespiegelingen uit het gebied der Openbaring, door J.H. Sonstral. IIde of laatste Deel. Te Amsterdam, bij G.J.A. Beijerinck. 1841. In gr. 8vo. 249 bl. f 2-40.

Op dezelfde wijze, als in het eerste Deel, dat in dit Tijdschrift voor 1841, N^o. XV, bl. 630-634, aangekondigd is, gaat de Schrijver dezer Evangeliebladen in dit laatste voort, Bijbelsche geschiedenis of enkele gezegden tot leering en stichting zijner Lezers aan te wenden.

In het eerste stuk van dit Deel wordt de geschiedenis van jona behandeld. - Ter inleiding gaat een stukje vooraf, getiteld de Tijdboot, waarin het zinnebeeld van eene stoomboot genomen en op het menschelijk leven toegepast wordt, maar, zoo als het Rec. voorkomt, over 't geheel zeer gezocht en gedrongen, gelijk het doorgaans gaat bij het in het klein allegoriseren. - Verder wordt de genoemde geschiedenis, die sonstral voor eene ware houdt, in kleine stukjes onder zekere rubrieken verdeeld, over welke hij korte, nuttige, hoewel niet diep gaande ophelderingen en stichtelijke aanmerkingen mededeelt.

De overige stukken zijn allen uit het Nieuwe Verbond ontleend, en dragen de volgende opschriften: Jezus en de boetvaardige kruiseling, of geloof en genade vereenigd aan het kruis. - Heb lief uwen vijand. (Waarom niet de gewone constructie: Heb uwen vijand lief?) - Jezus verschijning op den berg. - Jezus wijsheid bij de instelling van den waterdoop. - Jezus hemelvaart. - De Evangelieprediking te Samaria, verdeeld in deze drie afdeelingen: Filippus predikt te Samaria. - Petrus en johannes te Samaria. - Petrus en simon magus. - Het eerstgenoemde stuk is eene duidelijk als zoodanig aangekondigde en uitgewerkte Leerrede: de andere

[p. 198]

zijn, even als in den vorigen Bundel, vervormde of gemaskeerde, ook wel (gelijk de drie van de laatste rubriek) verkorte preken, doch waarin de oude vorm niet zelden nog zeer duidelijk uitkijkt. Zulke tweeslachtige of verminkte letterkundige voortbrengsels komen Rec. voor, der Christelijke Predikkunde meer nadeelig dan voordeelig te zijn, het Publiek met preken onder eene vermomde gedaante te overladen, en Auteurs en Uitgevers van echte Leerredenen des te meer huiverig voor hunne onderneming te maken. Moest Rec. deze Stukken als Leerredenen beoordeelen, dan zou hij over het vereischte van eenheid, dat hier en daar gemist wordt, en over meer dingen nog, al het een en ander hebben op te merken. - Over 't geheel intusschen is hier veel nuttigs en stichtelijks gezegd. - Bij sommige stukken zou Rec. wederom ruime gelegenheid hebben, om de aanmerking, die hij aan het einde van zijn vorig verslag zich verpligt vond te maken, hier te herhalen, omtrent het onbepaald overdragen van de zedelijke Godsregering op christus. - Ook op sommige wijzen van voorstelling of uitdrukking, als naar zijn inzien minder naar de oorspronkelijke Evangeliebladen, zou hij zijne aanmerking kunnen laten vallen; zoo als b.v. dat ‘jezus de ontketende magt der hel naar den afgrond joeg,’ of dat ‘christus gestorven is, om God met den mensch op nieuw als vader en kind te vereenigen,’ en elders dat ‘God de verzoende vader’ is; (jezus zelf zegt: ‘Alzoo lief heeft God de wereld gehad, dat’ enz. en paulus: ‘God was door Christus de wereld met zich zelven verzoenende’ enz.;) of over ‘den kinderdoop, als door jezus bij de instelling om tijdelijke redenen nagelaten,’ maar toch stilzwijgend goedgekeurd (?) enz. Doch Rec. wil zich thans vergenoegen met het een en ander slechts even aangewezen te hebben, en voor 't overige te wenschen, dat het goede doel van den ernstigen Schrijver zoo goed mogelijk bereikt worde.