Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843

Beknopte wederlegging van het bekende werk van Dr. Strauss, getiteld het Leven van Jezus, naar het Fransch van A.L.C. Coquerel, Predikant bij de Hervormde Gemeente te Parijs. Te Arnhem, bij I.A. Nijhoff. 1842. In gr. 8vo. VIII en 116 bl. f 1-25.

In het nieuwe orgaan der Fransche Hervormde Kerk, Le Lien verschenen van tijd tot tijd eenige stukken tegen het befaamde werk van Dr. strauss, door den beroemden coquerel geschreven. Later werden zij vereenigd uitgegeven, onder den titel van: ‘Réponse au livre du Dr. d.f. strauss, ‘la Vie de Jésus.’ Daar nu toch het boek van den Apostel des ongeloofs in onze moedertaal het licht ziet, kunnen wij niet anders, dan de vertaling van dit werkje goedkeuren. Niet alleen is het met het loffelijk doel geschreven, om eenig tegengif tegen het verspreide venijn aan te bieden, maar ook bevat het daartoe inderdaad eene niet onbelangrijke bijdrage. - De Vertaler heeft zijne taak naar eisch volbragt, en den beschaafden Christen, dien het om Christelijke waarheid te doen is, en die in een kort overzigt zich eenige Straussische ongerijmdheden wil zien voorstellen en ontzenuwen, prijzen wij dit werkje gaarne aan, ook om het milde Theologische standpunt, waarvan het is uitgegaan.

De Heer coquerel schreef geene geleerde verhandeling tegen strauss, maar toont alleen, op populaire wijze, hoe onvereenigbaar zijn stelsel met een Christelijk standpunt is. Geene wijsgeerige wederlegging van hetgeen uit

[p. 99]

eene wijsgeerige school was voortgekomen. Geen exegetisch onderzoek naar de bewijzen voor de waarheid der Evangelische geschiedenis, die in haar zelve liggen. Geene Critische handhaving van de echtheid der Evangeliën, die door strauss met ééne pennestreek was ontkend. Evenmin eene Critiek van het begrip der Mythe, of eene wederlegging van strauss, van stuk tot stuk. Die iets van dit alles verlangde, zou zich bedrogen vinden. Wij vinden slechts wenken, opmerkingen, bijdragen. Nu weet wel iedereen, die strauss met een wetenschappelijk oog beschouwt, dat voor de wetenschap door zulke, zelden nieuwe miscellanea niet veel gewonnen wordt. Wij zouden daarom den hoogdravenden titel van ‘Réponse au livre de strauss’ liever hier niet hebben gevonden. En welligt heeft de scherpzinnige strauss, op zijn standpunt, menig argument van coquerel met een' ironischen glimlach beantwoord. - Maar, nu eenmaal het werk van strauss in handen komt, waarin het nooit had behoeven en behooren te komen, verblijden wij ons over hetgeen dus ook hier, ten behoeve van den ongeletterden lezer, geleverd wordt. De toon is waardig, de bewijsvoering duidelijk, de geest regt Evangelisch. Naast het werkje van Ds. cool, onlangs door ons aangekondigd, geven wij ook aan deze, soms los, maar vaak meesterlijk geschetste wederlegging, gaarne onzen bijval. Wij onthouden ons daarom ook van de aanwijzing van enkele onjuiste, oppervlakkige of weinig afdoende redeneringen. - Jammer, dat het tweede en derde Hoofddeel zoo onevenredig kort is ontwikkeld. In het eerste trok vooral het aangemerkte aangaande de geschiedenis van karel den Grooten onze aandacht. Welligt had de Schrijver echter, ook voor het publiek, waarvoor hij schreef, toch nog iets naders ter handhaving van enkele hoofdbijzonderheden der Evangelische geschiedenis kunnen in het midden brengen, en den grondslag van het Straussiaansche stelsel scherper kunnen aantasten. Doch waarschijnlijk had hij goede redenen, om juist dit, en niet meer te leveren, bij de grenzen, die hij zich gesteld zag. Genoeg, wie onzer lezers door den aanval van strauss mogt zijn aan

[p. 100]

het wankelen gebragt, hij versterke zijne betere overtuiging door de lezing en herlezing van het gezonde voedsel, hem hier door den begaafden coquerel aangeboden. Jammer slechts, dat bij den leek het ongeloof meestal meer uit practische, dan uit theoretische gronden voortvloeit. Doch dit neemt de verpligting van den Apologeet niet weg, om ook de laatstgenoemde te bestrijden. En wij danken den Heer coquerel voor de wijze, waarop hij het in dit werkje deed. - Weerhield plaatsgebrek ons niet, wij staafden door eene proeve ons gunstig oordeel.