Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1842

De heer Groen van Prinsterer als geschiedschrijver.

De Heer groen van prinsterer schrijft in de voorrede voor de onlangs uitgekomen tweede aflevering van zijn Handboek der Vaderlandsche Geschiedenis: ‘Aan deze aflevering is, bij de menigvuldigheid en het gewigt der gebeurtenissen, niet geringe moeite besteed. Inzonderheid de tijden van leicester en maurits hebben een nieuw en ernstig onderzoek vereischt. Ik wensch daarbij de meest naauwgezette onpartijdigheid in acht genomen te hebben.’ Het nieuw en ernstig onderzoek schijnt bijzonder gestrekt te hebben tot bevestiging van trigland, wiens berigten meerendeels zijn overgenomen. En van de meest naauwgezette onpartijdigheid willen wij een klein proefje mededeelen. Het derde artikel van de Remonstrantie, door de aanhangers van arminius ten jare 1610 aan de Staten van Holland ingeleverd, luidt woordelijk als volgt: ‘Dat de Mensche 't salich-maeckende gheloove van hem selven niet en heeft; noch uyt cracht van sijnen vrijen wille, alsoo hy in den stant der afwijckinghe en der sonden niet goets dat waerlijck goet is (gelijck insonderheyt is het salichmaeckende

[p. 710]

gheloove) uyt ende van hem selven can dencken, willen ofte doen: Maer dat het van noode is, dat hy van Godt in Christo door sijnen heyligen Gheest werde herboren en vernieut in verstant, affectie oft wille ende alle crachten, opdat hy het ware goet te recht moge verstaen, bedeneken, willen ende volbrengen, naer 't woordt Christi Johann. 15. 5: Sonder my en condt ghy niet doen.’ - Volgens den Heer groen van prinsterer (t.a. pl. bl. 299) is de summiere inhoud van dit artikel: ‘vrije wil of kracht van den verdorven wil ten goede.’ - Voilà comme il écrit l'Histoire!