Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1842

Opmerkingen wegens de Appel- en Peerboomgaarden in Nederland. Door Dr. J. Wttewaall. Te Zutphen, bij W.J. Thieme. 1841. In gr. 8vo. 94 bl. f 1-20.

Ons land is over het geheel nog zeer ten achtere in eene wetenschappelijke beschouwing en toepassing van land- en tuinbouw. Hetgeen enkele periodieke schriften, sommige maatschappijen, ook wel eenige bijzondere personen hebben gedaan, voorgeslagen, beproefd, aangemoedigd, heeft weinig algemeenen invloed gehad, en niemand, der zake eenigzins kundig, zal ontkennen, dat inzonderheid de Duitschers ons in deze wetenschap ver vooruit zijn. Bij het groote belang, hetwelk ons vaderland bij dezen tak van nijverheid heeft, en bij de praktische rigting, die elke wetenschappelijke beschouwing doorgaans bij onzen landaard neemt, mag dit eenigzins vreemd schijnen. Met den tijd echter, zoo hopen wij althans, zal de onkunde, het vooroordeel en de gehechtheid aan het oude bij onze landbouwers plaats maken voor kennis en verlichting. Daarom heeft elke bijdrage haar nut, die in dezen tot inlichting en verbetering strekken kan. Zulks te helpen bevorderen, was het doel des Schrijvers van dit stukje. Hij toont daarin met dadelijke ondervinding en bewijzen aan, dat het aanleggen van boomgaarden in de daartoe geschikte gronden van ons vaderland te vele voordeelen oplevert, dan dat men het niet ten sterkste zou aanprijzen; maakt op

[p. 539]

eenige misslagen opmerkzaam, welke veelal bij het aanleggen en onderhouden van boomgaarden begaan worden; handelt over het verouderen der vruchtsoorten; wijst aan, dat vele van onze appel- en peersoorten niet geheel tegen onze luchtstreek bestand zijn; geeft middelen op tot het verkrijgen van nieuwe, voor onzen grond geschiktere soorten, en dringt aan op het oprigten eener kweekerij voor vruchtboomen, op het bijeenverzamelen der beste vruchtboomen, en op het aanleggen van boomgaarden, opdat men nieuwe soorten bekome, het verouderen tegenhoude, en goede soorten algemeener en schielijker verspreide.

Wij hebben vele juiste opmerkingen en gepaste raadgevingen in dit boeksken aangetroffen, en kunnen het gerustelijk aanprijzen aan landhuishoudkundigen en allen, die in land- en tuinbouw belang stellen, of daardoor eenige winst begeeren te bekomen. Het verouderen der soorten, een gebrek, waarmede de kundigste boomkweekers dikwijls geen' weg weten, wordt er regt duidelijk in uiteengezet. Wij zijn, ook door eigene ondervinding geleerd, met den Schrijver overtuigd, dat men verder zal komen met het uitlokken van nieuwe soorten, dan met de meestal vergeefsche moeite van het aankweeken en veredelen der verouderde. De Heer wttewaall noemt eenige appelen peersoorten op, welke meer en meer beginnen te verouderen; wij zouden van die lijst, naar onze ondervinding, enkele soorten aflaten, andere er bijvoegen; doch Ref. woont in een geheel ander gedeelte des lands, waar eenige der hier genoemde soorten geheel andere namen dragen, en durft daarom zoo bepaald niet beslissen. Sommige soorten, b.v. de Bergamot, Rietpeer en Wijker-pipping-appel, vervallen zeer sterk; maar dit verval is, naar wij opgemerkt hebben, meer een individueel verval der afzonderlijke boomen, dan van de soorten zelve. Aan jonge boomen, uit Boskoop ontboden, was het verval niet te bespeuren. Of evenwel de afzonderlijke boomen zich, gelijk men het noemt, niet meer zoo goed houden, als in vorige tijden, en alzoo de stelling van den Heer wttewaall bevestigen; dit kunnen wij niet beslissen. Het

[p. 540]

verval, waarvan wij spreken, merken wij onder anderen sterk in onze zwarte Aalbessen op.

De lezer van dit stukje zal bevinden, dat de Schrijver zich niet bij redeneringen en gronden bepaalt, maar dadelijke proeven en uitkomsten opgegeven heeft. Het ware in het belang van den nationalen rijkdom wenschelijk, dat zulke uitkomsten ook van andere grondsoorten opgegeven werden. Bij aanprijzing van het hier aan de hand gegevene, hoort men zoo ligt: ‘dat mag dáár goed zijn, maar de eene grond is de andere niet.’ Ons vaderland laat in dit opzigt nog veel te wenschen over, en de commissiën van landbouw - welnu, zij vergaderen.

Soorten van boomen worden niet met elkander gekruisigd, zoo als bladz. 89 staat, maar gekruist.