Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1842

De duizendjarige vestiging des Christendoms in deze landstreek, herdacht in eene Leerrede, door T. Koppius, Pred. te Ham en Fransum. Te Groningen, bij de Wed. J.C. Spits. 1841. In gr. 8vo. 80 bl. f 1 - :

De Eerw. koppius herdacht met zijne Gemeente op den tweeden Pinksterdag van het jaar 1840 de duizendjarige vestiging des Christendoms in het zoogenaamde Westerkwartier der Provincie Vriesland. Ofschoon wij, in 't algemeen, het veelvuldige uitgeven van Leerredenen voor overbodig, ja schadelijk houden, mag echter, om het buitengewone van het onderwerp, een stuk, als het onderhavige, hierop eene uitzondering maken. In een opstel van dezen inhoud komt het ons voegzaam voor, de homiletische van de historische waarde te onderscheiden.

Als historisch gedenkstuk van de vestiging des Christendoms in de streek, welke de Schrijver bewoont, is het stuk niet zonder verdienste. De gang der gebeurtenissen is eenvoudig en duidelijk, geleidelijk en onpartijdig voorgesteld. De beste bronnen, welke den Schrijver ter hand waren, zijn niet zonder oordeel gebruikt. Vele plaatselijke

[p. 344]

bijzonderheden en omstandigheden vinden wij er met eene loffelijke naauwkeurigheid vermeld. En wij twijfelen niet, of een en ander is door deskundige hoorders met belangstelling vernomen.

Als leerrede beschouwd, zijn wij minder met den arbeid des Heeren koppius ingenomen. De stijl is schier geheel zonder verheffing of gloed, en, misschien uit zucht om poëtisch-proza te vermijden, wordt er schier geen enkele maal tot gevoel of verbeelding gesproken. De keuze van den tekst (Ps. 146 vs. 10) kwam ons voor eene feestviering, die eene zoo eigendommelijke Christelijke kleur draagt, ten minste zeer vreemd voor. En ofschoon de hoofdverdeeling geleidelijk afloopt, is de verdere ontwikkeling en schikking der denkbeelden hoogst zonderling. Men hoore slechts, hoe de opgave volgt van den heilzamen invloed des gevestigden Christendoms (bladz. 27-29): indijking der landen - stichting van Diaconiën - het onderwijs der jeugd - godsdienstig onderrigt en leiding - en (boven dit alles) verbetering van wetgeving en zeden! Sic! - De toepassing, bevattende slechts eene korte opwekking, om deze weldaad met dankbaarheid te erkennen, en, daardoor bewogen, onze harten te verbeteren, is ook niet geschikt, om eenen diepen indruk te weeg te brengen. En proeven van ware populariteit, vooral in eene Landgemeente zoo noodzakelijk, hebben wij er vruchteloos in gezocht. Wij geven ons oordeel gaarne voor beter, en erkennen des Schrijvers goede bedoeling.

De prijs is voor eene enkele leerrede met aanteekeningen veel te hoog. De uitvoering is middelmatig. De navolging van des Schrijvers wijze, om een Overzigt der geheele Leerrede vooraf te zenden, raden wij niemand aan. Het is evenmin noodig als smaakvol. Wij verblijden ons, dat de Schrijver ten minste den korten inhoud van Gezangen en Gebeden, als onnoodig, weggelaten heeft; anders had men die ook tweemaal. Voorts wenschen wij over den arbeid des eerwaardigen Schrijvers Gods besten zegen.