Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1842

Resumé des négotiations qui accompagnerent la révolution des Pays-bas Autrichiens, avec les pieces justificatives, par L.P.J. van de Spiegel, membre du corps équestre de la province de Gueldre, sécrétaire de legation de S.M. le Roi des Pays-bas. Amsterdam, chez J. Muller. 1841. 8vo. 406 pag. f 4-70.

De Heer van de spiegel, de kleinzoon van den Raadpensionaris, geeft in dit werk een belangrijk verslag van de onderhandelingen, die tijdens de omwenteling in de Oostenrijksche Nederlanden onder het bestuur van de Keizers joseph II en leopold plaats hadden. Hij kon hieromtrent vele bijzonderheden en officiéle stukken bekend maken, die in zijn bezit waren, omdat de Raadpensionaris een der medeteekenaars der Conventie van 's Gravenhage was.

Het resumé zelve is verdeeld in vier Hoofdstukken, waarvan het eerste handelt over den vorm der regering in de Nederlanden, de staatkundige en godsdienstige hervormingen, die Keizer joseph II invoerde, en die eenen hevigen tegenstand ontmoetten. Het Seminarium van Leuven, de keizerlijke bevelschriften worden in de uitvoering geschorst; er vertrekt eene deputatie uit België naar Weenen; de gewone subsidiën worden geweigerd; terwijl de zittingen van de

[p. 220]

Staten van Braband en Henegouwen worden opgeheven en de privilegiën dier beide provinciën ingetrokken. Het tweede Hoofdstuk begint met eene schets van de staatkundige gesteldheid van Europa. Van der noot, een der hevigste Belgische patriotten, gaat naar Londen, 's Gravenhage en Berlijn. Eene omwenteling breekt te Leuven uit; vele Belgische misnoegden nemen de wijk op het grondgebied van het Gemeenebest der Vereenigde Nederlanden. Comité van Breda, en openlijke verklaringen des Keizers. De opstand breekt uit. Affaire bij Crumpipen. Van der mersch Generaal der misnoegden. Manifest van het Brabandsche Volk. Inneming van Gend. Onderhandelingen, wapenstilstand en inneming van Brussel. Unie tusschen Braband en Henegouwen en traktaat van vereeniging tusschen alle de Belgische Provinciën. In het derde Hoofdstuk zien wij de Belgische agenten te Berlijn en te Londen; de onderhandelingen tusschen de drie Verbondene Hoven; de Conventie van Berlijn, en de dood van joseph II. Brief van zijnen opvolger leopold aan de Belgen. Voorstanders van het geestelijk gezag en de Volksregering in België. Plunderingen te Brussel. Van der mersch wordt in hechtenis genomen. Voorstellen van Engeland aan de strijdende partijen. De Staten-generaal der Vereenigde Nederlanden bieden hunne bemiddeling den Koning van Hongarijen (leopold) aan. Pruissen is ook tot de bevrediging werkzaam. Conferentiën te Reichenbach; teekening der preliminairen. Request van het Belgisch Congres aan den Koning van Pruissen. Het vierde of laatste Hoofdstuk verhaalt den marsch der Oostenrijksche troepen naar België. Het Congres besluit, om hun tegenstand te bieden. Van eupen komt in 's Gravenhage. Onderhandelingen van het Congres met de bemiddelende Mogendheden; hetzelve volhardt in zijne weigering. Verklaring van den 31 October en Manifest des Keizers. Het Congres verzoekt een uitstel, doch de Oostenrijksche regering weigert zulks, doet zijne troepen de Maas overtrekken en Brussel weder innemen. Brief van den Koning van Pruissen aan den Keizer. Conventie van 's Gravenhage, die een einde maakte aan de Belgische omwenteling van 1790.

Dat is de zakelijke inhoud van dit belangrijk resumé, waarbij eene verzameling van officiele stukken is gevoegd, die de waarde van deze bijdrage tot de Geschiedenis van het laatst der 18de Eeuw nog meer verhoogen. Wij zien hier ook het

[p. 221]

laatste bedrijf van de staatkundige rol van ons vorig Gemeenebest, en wij kunnen dit werk aan allen, die de Geschiedenis des Vaderlands beoefenen, aanbevelen, om het naast die van kraijenhoff en roëll in hunne boekerij te plaatsen.