Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1842

Algemeene Geschiedenis des Vaderlands, van de vroegste tijden tot op heden. Door J.P. Arend. Iste Deel. Van de vroegste tijden tot op het jaar 900 na Christus. Met Platen, Kaarten en Portretten. Te Amsterdam, bij J.F. Schleijer. In kl. folio. Iedere (maandelijksche) Aflevering f : - 50.

Hoeveel er ook sedert wagenaar over de Geschiedenis des Vaderlands moge geschreven zijn, was de behoefte aan eene Algemeene Geschiedenis, op nieuw uit de bronnen bewerkt en volgens de vorderingen der historische studie in onzen tijd voorgesteld, niet voldaan. Want hoezeer vele punten onzer oude staatsinrigtingen, godsdienstige en burgerlijke beschaving door verdienstelijke mannen, als van den bergh en van hees van berkel, om van bilderdijk niet alleen te gewagen, werden opgehelderd, zoo kan men echter niet zeggen, dat deze, even zoo min als de verdienstelijke van kampen, eenigzins volledige Geschiedenissen der Nederlanden geleverd hebben.

Wij zagen dus den arbeid van den Heer j.p. arend met

[p. 182]

genoegen, en, naar het geen hij in dit eerste Deel gegeven heeft, moeten wij getuigen, dat hij voor de niet gemakkelijke taak, die hij op zich heeft genomen, ten volle berekend is. Hij heeft de duistere tijden, voor zoo veel de schaarsche bronnen toelieten, in vloeijenden stijl en goede voordragt, zoo veel mogelijk opgehelderd, en tevens van de nieuwste onderzoekingen, over de zeden, gewoonten en godsdienst van de oudste volksstammen, die onzen grond bewoonden, gebruik gemaakt, en dat met eene uitvoerigheid, die, zoo dezelve in de meer bekende tijdvakken in dezelfde verhouding moet voortgaan, wel gevaar kan loopen om te groot te worden. Volgens eene algemeene verdeeling, achter het Voorberigt te vinden, waar de tijdvakken worden opgegeven, kan men opmaken, dat het werk uit verscheidene deelen zal bestaan, zonder dat het eenigzins wijdloopig behoeft behandeld te worden. Het schijnt het plan van den Heer arend te zijn, om bijzonder de Geschiedenis der Noordelijke Nederlanden te beschrijven; doch het is moeijelijk, vooral in de Middeleeuwen, de Geschiedenis der Zuidelijke hiervan af te scheiden, omdat de Grafelijke huizen in elkander loopen, en voor eenen tijd al de Nederlanden onder één bestuur kwamen; terwijl de Zuidelijke gewesten, vooral Vlaanderen en Braband, in de 14de en 15de Eeuw tot een' trap van voorspoed en bloei opklommen, die de Noordelijke slechts in de 17de Eeuw bereikten. Men moet zich als Geschiedschrijver geenszins door eene te groote gevoeligheid over het geen sedert 1830 gebeurd is, en door een' bekrompen afscheidingsgeest laten wegslepen; dit behoeven wij den Heere arend niet te herinneren, wien wij allen lust en ijver toewenschen, om geregeld met zijnen verdienstelijken arbeid te kunnen voortgaan.

De uitvoering des werks komt alle lof toe, en de prijs is betrekkelijk gering. De twee kaarten, die in dit Deel voorkomen, zijn naauwkeuriger en juister dan die, welke in de Geschiedenis des Vaderlands van bilderdijk geplaatst zijn, en volstrekt deze twee vereischten missen; er is veel moeite aan derzelver vervaardiging besteed. Wat de platen betreft, dezelve zijn over het algemeen zeer goed gegraveerd; echter troffen wij er aan, waarvan de teekening niet zoo gelukkig was uitgevallen. Wij maken deze aanmerking in het belang der kunst, om hierop voor het vervolg de aandacht van derzelver vervaardigers te vestigen, die het wel met ons eens

[p. 183]

zullen zijn, dat eene goede teekening de hoofdzaak van eene gravure uitmaakt.

Het zal niet noodig zijn, vele woorden ter verdere aanprijzing van dit werk aan alle beminnaren onzer Vaderlandsche Geschiedenis hierbij te voegen; terwijl wij den Uitgever eene ruime inteekening toewenschen, die hem in staat stelt om de volgende Deelen met even zoo veel zorg als dit eerste het licht te doen zien.