Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1842

De Pelgrimstogt langs den Rijn. Naar het Engelsch van Edw. Lytton Bulwer's The Pilgrims of the Rhine. Te Amsterdam, bij R. Stemvers. 1841. In gr. 8vo. IX en 389 bl. f 2-80.

Kon men altijd op het oordeel des Schrijvers zelven afgaan, dan zou dit boek het beste van bulwer moeten zijn. Hij zelf getuigt er van, dat het hem boven alle zijne andere werken dierbaar is, hem bij de zamenstelling het meeste genot heeft verschaft en zijne ziel geheel en al vervulde. Het oordeel des publieks bevestigt evenwel niet altijd de vooringenomenheid van den Schrijver. Doch dit neemt niet weg, dat er toch dikwijls in het werk zelve veel is, wat die vooringenomenheid verklaart, en den onpartijdigen en kundigen lezer althans ten deele met het oordeel des Auteurs doet instemmen. Het bezit doorgaans eigenschappen, waar door het uitmunt; en daaronder behoort vooral deze, dat men aan hetzelve duidelijk bespeurt, dat het con amore is bewerkt; iets, hetwelk, zoo het den Schrijver niet aan bekwaamheden ontbreekt, ongetwijfeld eenen voordeeligen invloed op zijn geschrift moet hebben.

Het gaat ons ook zoo met bulwer's Pelgrimstogt langs den Rijn. Wij kunnen niet geheel met hem instemmen, dat dit boek boven zijne andere werken moet worden geschat; maar wij erkennen toch op iedere bladzijde, dat het met vooringenomenheid geschreven is. Ruimschoots verdiende het dan ook nevens de andere werken van bulwer te worden vertaald. Het boek is van eenen bijzonderen aard en vorm. De Schrijver wenscht, dat men het eerder naar de regelen der dichtkunst, dan naar die van het proza beoordeele. Zeker zullen zij, die hier eenen roman, rijk in avonturen, verwachten, zich bedrogen vinden. De roman, die het geheel verbindt, is hoogsteenvoudig; het is de liefde van een paar jongelieden, waarvan het meisje in eene doodelijke tering wegkwijnt. Zij doen met haren vader, in de hoop van her-

[p. 137]

stelling harer gezondheid, eene reis langs den Rijn, en de volksverhalen, overleveringen en legenden leveren eene rijke stoffe op, die door den Schrijver hier wordt bewerkt, en eene groote afwisseling aan de schildering van natuurtooneelen en aan de innige liefde der beide romanpersonen geeft. Daarbij heeft bulwer zijn tooneel met Elfen bevolkt, die dichterlijke schepselen der verbeelding, die zoo wel in Duitschland als in Engeland te huis behooren. Rec. weet wel, dat het oordeel over dit laatste zeer ongelijk kan zijn; maar wat hem betreft, hij verlustigde zich gaarne in deze bevallige tooverwereld, die voor den Engelschen lezer door de stukken van shakspeare eene zekere waarheid heeft verkregen, en hij vindt de hoofdstukken, waar deze denkbeeldige wezens eene rol spelen, op verre na niet de minst behagelijke. Het spijt hem zelfs, dat de Vertaler een paar hoofdstukken daarvan heeft weggelaten. Hij had hem daarvoor liever de redeneringen geschonken, waar bulwer met het hem gewone egotisme over het auteurschap spreekt; het onderwerp, waarop hij in zoo vele zijner romans terugkomt. De oordeelvellingen over ons land hadden ook gerustelijk weggelaten of gewijzigd kunnen worden.

Doch dit neemt niet weg, dat Rec. het boek met veel genoegen heeft gelezen en er veel fraais in vindt. Het is ter vertaling in goede handen gevallen, en niet dikwijls vindt men fouten gelijk bl. 65, zich bemoeijen om iets te doen. Onder de best gelukte stukken rekent Rec. de Elfen-geschiedenissen, het meisje van Mechelen, de deugden op reis, de vrijaadje van Mr. reineke, enz.

Wij wenschen van harte het boek vele lezers, en den lezers vele aangename uren.