Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1841

Gedachten van een' Leek, over hetgeen een te sluiten Concordaat voor vrede en eensgezindheid nadeeligs zal opleveren. Een toevoegsel tot de ‘Zedig-vrijmoedige Bedenkingen tegen een Concordaat.’ Te Amsterdam, bij S.J. Prins. Maart 1841. In gr. 8vo. 16 bl. f : - 10.
Geen Concordaat met Romen! Een Volkslied. Te Amsterdam, bij P.N. van Kampen. 1841. In gr. 8vo. 5 bl. f : - 10.

De Schrijver der Gedachten enz. sluit zich met goedkeuring en lof aan dien der Zedig-vrijmoedige Bedenkingen enz., en vermeerdert dezelve, met de zijne, tot aanvulling en versterking, daarnevens te plaatsen. Hij geeft zeer bezadigd zijne bezorgdheid te kennen, dat een Concordaat nadeelig zal zijn aan de zoo hoogst wenschelijke toenadering en vreedzame betrekking tusschen de Nederlandsche Katholieken en Protestanten, die door alles, wat er sedert 1795 in Kerk en Staat gebeurd is, allengs is tot stand gekomen, maar welke hij vreest dat gestoord zal worden, ‘niet door verstandigen, bezadigden en verlichten onder beide,’ maar door de groote menigte, die het door een Concordaat geschonkene wederzijds ligtelijk te hoog zal aanslaan, hetwelk aan de eene zijde groote aanmatiging, aan de andere hevigen afkeer en misnoegen te weeg brengen, en, zoo als hij meent, bij de zoogenaamde Afgescheidenen nog grooter en daardoor nog gevaarlijker (?) zijn, en afkeerigheid tusschen Vorst en Volk bewerken

[p. 244]

zal: uit dit een en ander vreest hij toenemende onderlinge ‘verbittering, Godsdiensthaat en Religiekrijg’; en met eene ernstige toespraak aan zijne landgenooten en aan Z.M. den Koning besluit hij. - Rec. erkent gaarne, dat er veel gegronds in diens aangevoerde redenen van bezorgdheid is, en wil het daarom aan de genen, die op deze zaak eenigen invloed hebben, ter ernstige overweging aanbevelen.

Doch wat zal Rec. nu van het tweede stukje zeggen? Het wordt wel voorafgegaan door een toepasselijk stuk uit eenen Smeechbrief der Geloovigen in de Nederlanden aen Zijne Keiz. Maj. maximiliaan II; het is wel een Volkslied van vier coupletten, op de wijze van het Wilhelmus, bestaande in eene spraakwending tot de vroegere Prinsen van Oranje en Nederlands Voorvaderen, en dichterlijk fiksch genoeg gesteld, om ook van deze zijde met lof vermeld te worden, zoo wel als wegens den wensch, dien het slotreferein der twee laatste coupletten uitdrukt:

‘Geen Concordaat met Romen
Voor 't vrije Nederland!’

maar of het verstandig en voorzigtig is, eene zaak, waarin de Schrijver der Gedachten enz., wanneer zij eens tot stand komen mogt, niet geheel ongegrond gevaar ten opzigte der groote volksmenigte ziet, nu reeds door dit middel in den mond dier volksmenigte, welke er toch doorgaans weinig van begrijpt, te brengen, dien kreet langs onze straten, of, zoo als deze Dichter zegt, ‘van strand tot strand’ te doen galmen, en alzoo eene gevaarlijke opwinding te bevorderen; dit is eene andere vraag, die Rec. niet gaarne bevestigend zou beantwoorden, en waarom hij de uitgave van dit stukje niet kan billijken.