Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1841

Leerrede, ter gelegenheid der kerkelijke bevestiging eens jongelings, bij het bereiken van zijn dertiende jaar, door A.M. Chumaceiro, Adjunct-Predikant bij de Nederlandsch-Portugeesch-Israëlitische Gemeente te Amsterdam, aan wien door de Hoofdcommissie tof de

[p. 104]

zaken der Israëliten, op voordragt der personele Commissie van beoordeeling, de zilveren eerepenning, overeenkomstig het Koninklijk Besluit van 17 October 1827, N. 184, is toegewezen. Te Amsterdam, bij Belinfante en de Vita. 1839. In gr. 8vo. 28 bl. f : - 45.

Van den Israëlitischen kanselarbeid der Heeren chumaceiro, ferrares en cardoze hebben wij, in ons Tijdschrift voor 1839, N^o. VI, bl. 233-240, loffelijke melding gemaakt: en dit mogen wij insgelijks doen van de bovenstaande Leerrede des eerstgenoemden, die wel niet werkelijk uitgesproken schijnt te zijn, maar als eene proeve, tot het op den titel uitgedrukte doeleinde bruikbaar, uitgegeven te worden.

Na eene doeltreffende inleiding, waarin het belangrijke der plegtigheid voor deze jongen Israëliet en voor de overige hoorders voorgedragen wordt, geeft de Redenaar zijnen tekst op uit Psalm LXXXVI:11^a: ‘Leer mij, o Heer! uwen weg!’ of, zoo als hij het vertaalt: ‘Toon mij, o Eeuwige! uwen weg aan!’ waarvan hij den zin, bl. 6, dus uitdrukt; ‘Hij bidt, dat God hem zijnen weg zal aantoonen, dat is, dat hij in Gods wegen wandelen, waarheid en deugd liefhebben zal, en zijn hart en zijne ziel zich alleen met God zullen bezig houden’; maar bl. 8 noemt hij het ‘zich de eigenschappen van God voorstellen, opdat de mensch leere, hoe den weg der deugd te vinden,’ en op deze wijze werkt hij verder zijn onderwerp uit. Hier missen wij de vereischte duidelijkheid en naauwkeurigheid: zou het, volgens den parallelismus dezer plaats, niet eenvoudig zijn; ‘Stel mij in staat, om mij in alles naar uwen wil te regelen!’? - Het thema, hieruit afgeleid, schijnt in het eerste gedeelte der Leerrede uitgedrukt te zijn, ‘dat de weg des Heeren de weg der deugd is, en dat ieder mensch denzelven bewandelen kan’; waarop de Leeraar in het tweede handelt over ‘de middelen, welke geschikt zijn, om op den weg der deugd te blijven voortwandelen,’ en in het derde (dat op zijne

[p. 105]

plaats, bl. 21, vergeten is onderscheidenlijk aan te wijzen) ‘alle zijne hoorders tracht op te wekken, om nimmer dien weg te verlaten.’ - Als eerste middel tot het gezegde einde schijnt hij (want dit is weder niet duidelijk uitgedrukt) aan te prijzen het onderzoeken van Gods geboden; en het tweede noemt hij ‘God te vreezen met die ware vrees, welke bestaat in een diep ontzag, in een' heiligen eerbied voor Hem en zijne wet’: maar dit behoort immers tot het wandelen op den weg der deugd, als den weg van God, en kan er dus geen middel toe heeten. Zou hier niet liever, ook volgens den tekst, het gebed, als hulpmiddel der deugd, in aanmerking moeten komen? Had zelfs hieruit niet dit thema der Leerrede kunnen genomen worden: De gedurig levendig gehoudene gedachte aan God, een krachtig hulpmiddel tot getrouwe pligtbetrachting? - Over het geheel zij het den Heere chumaceiro aanbevolen, zich op duidelijke onderscheiding zijner denkbeelden en naauwkeurige voorstelling van dezelve toe te leggen; anders verliest men zich zoo ligt in eenen vloed van schoone woorden, en zelfs van nuttige zaken, maar waardoor en waarvan de toehoorder slechts eene verwarde en duistere voorstelling verkrijgt, en eigenlijk niets met zich draagt. - De vermaningen, die de godsdienstige Redenaar, in het derde deel, tot zijne toehoorders rigt, zijn over het geheel zeer goed en doelmatig, vooral die, waarmede hij bijzonder ouders, rijken, nooddruftigen, en eindelijk den jongen aannemeling toespreekt, en welke met een hartelijk en treffend gebed besloten worden. - De zegen van abraham's God, die ook de eenige waarachtige God der Christenen, en ‘wien onder allen volke, die Hem vreest en de deugd betracht, aangenaam is,’ zij over dezen arbeid, opdat israël's nakroost hoe langer hoe meer ‘niet verre zij van het Koningrijk Gods.’!