Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

Het beeld van den gestorvene.

De Engelsche Romanschrijver fielding, aan wien wij onder anderen Tom Jones te danken hebben, was overleden. De dood nu van een' beroemden schrijver is eene ware goudmijn voor zijn' boekverkooper. Terwijl het lijk van den overledene nog naauwelijks koud is, worden met vindingrijk talent alle mogelijke loftuitingen over zijne nagelatene werken uitgestort, welke, roemt men, onsterfelijk zijn zullen, als

[p. 620]

zijn naam. Men geeft te kennen, dat men nog verscheidene voortbrengselen van zijn onnavolgbaar genie voor de pers gereed heeft, die weldra eenen nieuwen krans om zijne slapen zullen strengelen. Alsdan, o gelukkig publiek! zal men zijne gezamenlijke werken ordenen en in een nu volledig geheel het licht doen zien; en daar het publiek steeds met verrukking het afbeeldsel ontvangt, hetwelk de trekken van hem, wiens roem het door de honderd monden der Faam heeft hooren uitbazuinen, meer of minder getrouw, of ook soms in het geheel niet voorstelt, - zoo belooft men, aan het hoofd des werks, het welgelijkend portret van den wijdberoemden Auteur.

Ditmaal ondertusschen was het fielding's uitgever onmogelijk, om, gelijk hij te voorbarig beloofd had, eenig afbeeldsel van zijnen Schrijver aan het publiek te leveren, en wel omdat deze zich in zijn geheele leven nooit had laten portretteren. In Frankrijk zullen heeren uitgevers, met betrekking tot hunne tijdgenooten, wel nimmer in zoodanige verlegenheid geraken; want, al hadt gij ook slechts eenige onbeduidende artikelen in het minst bekende dagblad geschreven, zoo pronkt weldra uw beeld aan de vensters van tallooze muzijk- en boekwinkels. Doch de uitgever, van welken wij nu spreken, was om een portret van fielding inderdaad verlegen. Eerst wendt hij zich tot eenen hem bekenden schilder, die weigert er een te leveren, onder het nietsbeteekenende voorwendsel, dat hij den man, dien hij zou moeten schilderen, nooit onder de oogen gehad had. Teleurgesteld en knorrig verwijdert zich de boekhandelaar; doch verder nadenkende, hoe hij nu aan eene beeldtenis van fielding zal geraken, herinnert hij zich, dat hogarth den Romanschrijver gekend heeft. Deze ten minste zou dan niet denzelfden grond van weigering kunnen aanvoeren als de vorige kunstenaar. Hij gaat dus naar hogarth; maar deze wil zijnen grooten naam niet op het spel zetten, door op de bloote herinnering af een zoo bekend gelaat te schilderen. Nieuwe verlegenheid voor den armen uitgever; doch ook nu verliest hij niet geheel den moed.

Op zekeren avond, omstreeks tien ure, zit hogarth in zijne werkplaats, bezig met eenige dier groteske en zoo krachtig sprekende figuren te ontwerpen, gelijk dat van den ongelukkigen muzikant, die, met te berge staande haren en knarsetandende, voor het venster van zijn vlieringkamertje

[p. 621]

van woede staat te schuimbekken. Eensklaps wordt hem berigt, dat er een heer is, die hem over eene zaak van gewigt verlangt te spreken. Hogarth verwondert zich over dit hem zoo laat in den avond gebragt bezoek; doch hij veroorlooft den vreemdeling binnen te laten.

De deur gaat open.... van schrik beeft de schilder terug. Fielding, fielding in levenden lijve staat voor hem en begroet hem statiglijk! - Hogarth geloofde niet in het minst aan spoken; hij wrijft zich de oogen, ziet nog scherper toe: het is en blijft fielding; en reeds had de van den doode verrezen Auteur plaats genomen, en scheen te wachten, dat hij zijn afbeeldsel beginnen zou, toen nog altijd de schilder de verbazing en angst, die hem bevangen hadden, niet kon vermeesteren.

Het verschijnsel scheen ongeduldig te worden.

‘Spoed u, hogarth!’ riep het met eene holle stem; ‘ik moet naar mijn donker verblijf terug.’

Dus aangesproken, verloor de schilder geheel het bewustzijn, en het spook moest hem met eene waterflesch, waaruit het zijn aangezigt besprengelde, te hulp komen.

Toen hogarth hierop weder tot zichzelf gekomen was, vervolgde de geest met eenigzins zachtere stem: ‘Verschrikt u het gezigt van den dood dan zoo zeer, dat het u buiten staat stelt, iets tot den roem van eenen ouden vriend bij te dragen?’

De kunstenaar, bij wien de aandoening, door dit beroep op de vriendschap gewekt, eenigermate den schrik verdreef, greep zijne crayons, en haastte zich, om, naar dit zonderling origineel, het beeld van fielding te schetsen. Toen hij geëindigd had, naderde het verschijnsel, bezag de teekening, en sprak: ‘Zoo is het goed; en nu,’ ging hij voort, ‘nog een handdruk aan de schim van uwen vriend, eer zij u vaarwel zegt!’ Daar hogarth zich juist niet zeer haastte, den spreker dit bewijs van vriendschap te geven, greep deze zelf zijne hand, en drukte die met zulk eene kracht, dat de schilder volkomen overtuigd moest worden, dat de spoken geenszins van zoo onligchamelijken aard zijn, als men gewoon is van hen te verhalen. Doch nu verdween plotseling fielding's gestalte, en in derzelver plaats zag hij die van den tooneelspeler garrick, den waardigen voorsteller van shakespeare's helden, die in staat was zoo volkomen eene heerschappij over zijne gelaatstrekken te oefenen

[p. 622]

dat hij dezelve naar welgevallen bijna elken vorm en uitdrukking kon doen aanuemen.

Bij dit gezigt lachte hogarth luidkeels, en garrick, om hem eene vergoeding te verschaffen voor den angst, welken hij hem had aangejaagd, speelde hem, met het vervrolijkendste humour, eenige tooneelen van Falstaff voor.

De hoogverheugde boekverkooper deed nu de schets in het koper graveren, en leverde der wereld het portret van fielding, hetwelk voor de verzameling zijner werken te vinden is, en dat voor zeer gelijkend gehouden wordt.