Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

[p. 462]

De levensreize, of de vrees voor den dood.

Zonderling en betreurenswaardig is het, dat, terwijl de arbeider als 't ware den ondergang der zon vooruitsnelt, om tot rust te komen; de zeeman, met alwat hem ten dienste staat, streeft, om de haven zijner bestemming te bereiken, en met vreugdegejuich het ontdekte land begroet; de reiziger niet tevreden of gerust is, vóór dat hij zijne reis volbragt heeft, - wij intusschen, ofschoon gebonden door eene aanhoudende, vaak uiterst vermoeijende taak, geslingerd door gestage beroeringen, vermoeid, ja afgemat door een oneffen en niet zelden zeer hobbelig pad, het einde onzer levensreize niet dan met angst te gemoet zien, de haven onzer bestemming niet dan met droefheid aanschouwen, en ons laatste huis en gerust verblijf met vreezen en beven naderen. Ons leven is toch in vele opzigten het web van Penélopé, waarin wij ons verwarren en weêr ontwarren; eene open zee, blootgesteld aan alle winden, die ons beurtelings voor- en achterwaarts drijven; eene vermoeijende reis over hooge bergen en steile rotsen. En met dat al, wanneer de dood onze taak komt eindigen; wanneer hij zijne armen uitbreidt, om ons in de haven te geleiden; wanneer hij, na zoo vele moeijelijke togten en treurige ervaringen, ons brengen wil naar onze stille rustplaats, den doorgang tot ons eeuwig huis, - dan zouden wij, in stede van ons te verblijden over het einde van ons werk, het hemelsch vaderland met verrukking te verbeiden, of te juichen bij het naderen onzer gelukkige woning, wel gaarne veelal (o, onbegrijpelijke tegenstrijdigheid!) onzen arbeid weêr hervatten, het zeil met tegenwind ophijschen, en op nieuw onze reis aanvangen. Vergeten is dan al het doorgestane leed, alle gevaren, elke schipbreuk. Integendeel, wij beschouwen den Dood als een kwaad of onheil; wij schuwen denzelven als eene klip; wij ontvlugten hem als een boosdoener! Wij handelen in dezen als kleine kinderen, die den ganschen dag klagen, maar die, als hun geneesmiddelen worden voorgeschreven, niet meer ziek zijn: - als dezulken, die geruimen tijd met hevige tandpijn ronddwalen, maar, den tandmeester ziende komen, geene pijn meer gevoelen. Wij vreezen alzoo meer het geneesmiddel dan de kwaal, den tandmeester dan de pijn. Wij hebben meer afkeer van de bitterheid der medicijnen, hoe kortstondig ook, dan van het gestadige bittere, dat ons veelmaals

[p. 463]

te beurt valt; meer angst voor den Dood, het einde van al onze rampen, dan voor langdurige levensellende; met één woord, wij vreezen datgene, waarop wij moesten hopen, en verlangen datgene, waarvoor wij moesten vreezen.

Wij besluiten deze overdenkingen met eenige treffende gezegden van den wijzen seneca, welke het reeds aangevoerde mogen staven:

‘De Dood is of het oogmerk der reize, of slechts eene pleisterplaats, waar wij van kleederen verwisselen. Het oogmerk kan hij niet zijn. Is hij dan eene wisselplaats, wél ons! zoo gewinnen wij; want onze kleederen waren ons overal te eng.’

‘Wij varen slechts langs de kust van het eigenlijke Leven. Kindschheid, Jeugd en Ouderdom vliegen daarheen, even als steden en dorpen ons op een snelzeilend vaartuig als voorbijvliegen. Eindelijk krijgen wij de haven in 't gezigt; en wij, dwazen, wij meenen, dat het eene klip is!’

‘Kinderen en Krankzinnigen vreezen den Dood niet. Hoe belagchelijk ware het, dat de Rede ons niet zou kunnen verschaffen hetgeen de krankzinnigheid geeft!’

‘De Dood is de drempel van de woning der ruste; waarom zouden wij dan sidderen op dien drempel?’

‘De Dood bevrijdt van elk kwaad, ja zelfs van de dwaze vrees voor hemzelven.’

‘'t Is eene dwaling, te gelooven, dat de Dood het Leven volgt; hij gaat voor hetzelve uit. Leert dan sterven zoo lang gij leeft!’