Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

Fransche speculatie.

Onlangs kwam voor de Parijzer regtbank van koophandel een ergerlijk regtsgeding, hetwelk reeds uit den tijd der restauratie afkomstig is, en zeker der Julij-revolutie niet te last gelegd kan worden. Het daarbij geoefende bedrog is des te schandelijker, alzoo men den mantel der destijds herleefde godsdienstigheid aangenomen had, om schijnheiliglijk zooveel te zekerder te kunnen bedriegen. In het jaar 1823, namelijk, gaven de Graaf van persan, een Ridder van St. Louis, die zoo 't schijnt ten hove zeer gezien was, benevens zekere Chevalier bernard, voor, onder bescherming van den heiligen lodewijk, werkplaatsen van liefdadigheid te willen aanleggen, waarin vele behoeftige kinderen opgenomen en door eene daartoe op te rigten handelsmaatschappij acht jaren lang als leerlingen onderhouden en onderwezen zouden worden. De voortbrengselen van hunnen arbeid zouden de winst dergenen uitmaken, die in dit gezelschap van weldadigheid aandeelen zouden nemen. Ter uitvoering van dit ontwerp zou men eene som van 37,800,000 francs opnemen, verdeeld in 75,000 actiën à 500, en 30 actiën à 10,000 francs. Van zoo eene ontzettende uitgebreidheid was het plan, hetwelk deze twee gelukzoekers uitgedacht hadden. De een had zich bij voorraad 10, de ander 20 der groote actiën toegedeeld, welke zij te gelde dachten te maken, hetwelk alsdan den eenen een sommetje van 100,000 fr. den anderen het dubbele daarvan zou ingebragt hebben, als loon voor hunne heerlijke uitvinding. Om aan het geheel de

[p. 48]

kroon op te zetten, werd zekere Heer destaillades als directeur en kassier, met eene jaarwedde van 18,000 francs, aangenomen. Van de werkplaatsen van liefdadigheid kwam niet het geringste tot stand. Maar de Chevalier bernard had ten behoeve van zekere vrouw, die zich valschelijk voor eene Markiezin devaussenay uitgaf, over drie actiën van 10,000 fr. beschikt, welke deze intrigante, die met de beide avonturiers in verstandhouding was, aan den man poogde te brengen. De policie kwam tusschenbeiden. Zoo 't schijnt, vond de Graaf van persan middel, om zich uit de klem te redden; waarschijnlijk had hij daartoe zijnen invloed ten hove gebruikt; maar de Chevalier bernard en de gewaande Markiezin werden, als zwendelaars, tot gevangenisstraf en tot teruggave der ontvangene gelden veroordeeld. Waarschijnlijk is er van dit geld niets meer te vinden geweest, en nu onlangs heeft men voor de regtbank den notaris aangetast, die de actiën onderteekend en afgegeven had. Deze nogtans bragt in, dat hij met de zaak niet verder te maken gehad had, dan het contract op te stellen en af te geven, als ook de actiën aan de beide ondernemers en aan andere personen af te leveren. Uitspraak is nog niet geschied. Waarschijnlijk zullen, in allen gevalle, de bedrogenen niet weder aan hun geld geraken, en een andermaal zeker zullen zij niet zoo bereid zijn, actiën tot eene onder bescherming van st. louis geplaatste onderneming aan te koopen.