Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

Algemeene Natuurkunde voor de Jeugd; naar de elfde Hoogduitsche uitgave vertaald door Dr. B. Meylink. Te Deventer, bij A.J. van den Sigtenhorst. 1839. In kl. 8vo. 134 bl. f :-45.
Merkwaardige Voorbeelden van Wijsheid, Kinderliefde, Krijgs- en Burgerdeugden bij de Grieken. Vrij naar het Fransch, door T. van Spall. 's Gravenhage, bij A. Kloots. In kl. 8vo. 134 bl. f 1-30.

[p. 607]

Hirlanda, Hertogin van Bretagne; of de zegepraal van deugd en onschuld. Eene leerzame Geschiedenis uit de Middeleeuwen, op nieuw bewerkt voor Kinderen en Bejaarden, door C. Schmid. Uit het Hoogduitsch naar de negende uitgave. Te Deventer, bij A.J. van den Sigtenhorst. In kl. 8vo. 148 bl. f 1-25.
Guénolé, of de Robinson der IJszee. Te Groningen, bij A. van der Mast. In kl. 8vo. 178 bl. f 1-25.
Lotgevallen van William Wood, onder de Eskimo's. Een leerzaam en onderhoudend Geschenk voor de Jeugd. Te Deventer, bij A. ter Gunne. In kl. 8vo. 155 bl. f 1-30.
De jonge Trommelslager, of de goede Zoon. Een Tafereel uit Napoleon's togt naar Rusland, in 1812; voor de Jeugd, door G. Nieritz. Uit het Hoogduitsch. Te Amsterdam, bij ten Brink en de Vries. In kl. 8vo. 120 bl. f :-90.
Het leven en sterven van den negenjarigen Jacob Witkop. Een Geschenk van eenen Onderwijzer aan zijne Leerlingen; door H. Deelman, Onderwijzer te Groningen. Te Groningen, bij A. Kamerling, Wz. In kl. 8vo. 30 bl. f :-15.
De Winter. Een Leesboekje voor jonge Kinderen. Naar het Engelsch. Te Groningen, bij W. van Boekeren. In kl. 8vo. 122 bl. 1-20.
Het laatste Boekje. Vervolg op de Fabelen en Gedichtjes enz. Bij denzelfden. In 16mo. 71 bl. f :-90.

Een paar woorden slechts over deze bijdragen tot de bibliotheek der jeugd!

N^o. 1 is meer een leer- dan een pleizierboekje, gelijk de kinderen zeggen. Het is in eene goede orde, vrij volledig en toch kort geschreven. Het is afgedeeld in drie gedeelten: natuurleer, natuurlijke historie, en wereld en tijd. Er is veel overgelaten voor mondeling onderrigt. Slechts weinige misstellingen kwamen ons voor. Levantsche koffij, die uit Amerika komt, bladz. 84; dat men van Venkel alleen het zaad gebruiken zou, bladz. 96; dat de edelgesteenten, geslepen zijnde, geheel doorschijnend zijn, bladz. 103 (immers niet alle, b.v. de onyx en lapis Lazuli); dat een stuk goud viermaal meer waard is, dan een stuk zilver van dezelfde zwaarte, bladz. 108; dat men verscheidene duizende vaste sterren met het bloote oog waarnemen kan, bladz. 115; dat de Planeet Ceres gezegd wordt ontdekt te zijn den 1 Januarij 1800, (moet zijn 1801) bladz. 121 - deze zijn de voornaamste.

N^o. 2 is, gelijk van zelf spreekt, voor aankomende knapen geschreven. De Eerw. Vertaler, als oorspronkelijk Schrijver voor de jeugd met lof bekend, draagt het op aan zijn zoontje. Er is niet veel bijzonders, dan algemeene aanprijzing, van te zeggen. De plaatjes mogten wel beter zijn.

N^o. 3, van den Schrijver der Paascheijeren, Kersavond enz., is, blijkens den titel, voor kinderen en bejaarden. Stijl en voordragt brengen het noch tot de eene, noch tot

[p. 608]

de andere klasse van lezers. Voor kinderen is het te hoog; voor volwassenen wat jugendlich, zouden de Duitschers zeggen. Het is alzoo voor dezelfde soort van lezers als N^o. 2; schoon er dan bijzonderheden, als: dat bij de bevalling van hirlanda twee vrouwspersonen moesten tegenwoordig zijn, en dat hare verlossing met ontzettende pijnen gepaard ging, (bladz. 26, 27) in een boekje voor de jeugd beter verzwegen waren.

N^o. 4 en 5 behooren tot de zoogenoemde Robinsons. Het eerste regtstreeks, want de held was ook alleen. Het is ons te onwaarschijnlijk; bijna zeiden wij, onmogelijk. Men moet, ook bij verdichtingen voor de jeugd, de grenzen der waarschijnlijkheid niet te buiten gaan. Ook zouden er nog andere aanmerkingen op het boekje te maken zijn, die wij kortheidshalve terughouden.

Beter beviel ons N^o. 5. Wij prijzen het met ruimte aan. ‘Het toont ons, hoe de beschaving van onzen geest, en oefening en nutte (nuttige) aanwending der vermogens ons door de Voorzienigheid verleend, kunnen strekken om de wederwaardigheden des levens gemakkelijker te overwinnen, hoe ware godsvrucht en vertrouwen op God ons ook in de treurigste omstandigheden troost en bemoediging schenken, hoe het goede steeds zijn loon, het kwaad zijne straf vindt,’ bladz. 155. Daarmede kunnen wij ons ten volle vereenigen.

N^o. 6 is de geschiedenis van eenen knaap, die een edel voorbeeld is van ouderliefde, daar hij zijn leven wilde opofferen, om dat van zijnen vader te redden. Er zijn niet alleen vele kinderlijke deugden uit te leeren, maar de jeugd wordt ook op eene onderhoudende wijze bekend gemaakt met de geschiedenis van napoleon's togt naar Rusland. Het houdt de aandacht zeer levendig en verdient eene eervolle plaats onder de honderde kinderboekjes.

Van N^o. 7 zeggen wij alleen, dat, schoon wij anders niet van die vroege bekeeringsgeschiedenissen houden, het onderhavige boeksken eenen zeer goeden geest ademt, en geschikt is, om bij de jeugd godsdienstige indrukken, naar hare vatbaarheid, op te wekken.

N^o. 8 is voor kinderen. De moeder vindt in gesprekken met haar zoontje willem gelegenheid, om hem vele dingen, die op den winter betrekking hebben, gelijk sneeuw, ijs enz., te leeren kennen. De gekleurde plaatjes behoeven voor zulke kinderen niet fijner te zijn. Tot het laten volgen van de andere jaargetijden moedigen wij den Uitgever gaarne aan.

N^o. 9 is voor nog kleiner kinderen. De plaatjes zijn lief en de versjes verre boven het middelmatige. Het laatste boekje zal wel niet letterlijk zijn op te vatten. Dan konden ook wij wel uitscheiden met recenseren!

De Redactie verzoekt, dat in de Recensie van Ds. loman's Kort Begrip enz. N^r. XII, bl. 495 en 496, de aanhaling uit luther's Kleinen Katechismus, aldaar bij verzetting voorkomende als ware zij uit het werkje zelv' ontleend, als niet geplaatst worde aangemerkt.