Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

De opkomst van het vlek Dragten, in de Provincie Friesland; door J.G. van Blom, Lid van het Provinciaal Friesch Genootschap ter beoefenïng van de Friesche Geschiedenis, Oudheid- en Taalkunde, en Notaris te Dragten. Te Leeuwarden, bij W. Eekhoff. 1840. In gr. 8vo. VII en 56 bl. f 1-50.

Omtrent de opkomst en geschiedenis van het vlek Dragten is, zoo als de Schrijver in zijne voorrede met regt aanmerkt, weinig of niets te boek gesteld. Aangenaam was ons dus de uitgave van deze belangrijke Redevoering.

Niet gemakkelijk voorwaar was het bijeenverzamelen van zoo vele wetenswaardige berigten, bij gebrek aan de noodige bronnen en bescheiden; doch als inwoner van Dragten was die taak den Heere van blom bij uitnemendheid toevertrouwd, wiens arbeid dan ook, ondersteund door vriendelijke mededeelingen van den Heer Mr. f.s. reiding, alle aanspraak op verdienstelijkheid maken kan.

De Schrijver verdeelt de opkomst van Dragten in twee Tijdvakken: het eerste Tijdvak loopt van de vroegste tijden af tot op het aanleggen der vaart, welke het vlek doorstroomt, en die in 1641 plaats had; het tweede of nieuwe Tijdvak van het maken van genoemde vaart tot op onze dagen. Verder overweegt hij de gesteldheid van den grond vóór de veenwording, volgende hierin sannes in zijne opkomst van Veendam; merkt daarbij aan den invloed, dien de verschillende watervloeden op de omliggende landen gehad hebben; komt nader op den oorsprong en de naamsafleiding van Dragten, en behandelt vervolgens den verderen bloei en de geschiedenis van dit zoo welvarende vlek. Die bloei wordt in het tweede Tijdvak breeder opgegeven, voornamelijk veroorzaakt door het maken van eene betere vaart op eene meer geschikte plaats, waarvan het contract, op den 5 October 1641 met zekeren paschier hendriks bolleman, wonende te 's Gravenhage, gesloten, woordelijk achter het werkje in Bijlage B wordt medegedeeld. Immers van dat

[p. 474]

tijdstip af rees Dragtens bloei en welvaart: jaar- en weekmarkten werden ingevoerd; kerken verbeterd; scholen, alsmede andere gebouwen, gesticht; waardoor Dragten, zoo als de Schrijver zegt, eene der schoonste plaatsen van Friesland kan genoemd worden. Omtrent de kerken deelt de Heer van blom de naauwkeurigste bijzonderheden mede; eene afbeelding der kerken van Zuider- en Noorder-Dragten versiert het boekje; terwijl, na de ontvouwing van nog eenige belangrijke zaken, de Schrijver eene regt schilderachtige beschrijving geeft van Dragten, zoo als het thans ‘als een schitterende diamant aan de kroon van Friesland prijkt.’

De Redevoering werd door toepasselijke Hollandsche en Friesche Koorgezangen afgewisseld en veraangenaamd. Achter het werkje zijn vele geschiedkundige Aanteekeningen en twee Bijlagen gevoegd; wordende het geheel besloten met eene korte Kronijk, beginnende met het jaar 696 en eindigende tot op onzen tijd, in welke vele belangrijke gebeurtenissen van Dragten staan opgeteekend. De Lezer ontvangt tevens door eene bijgevoegde Kaart een beter begrip der plaatselijke gesteldheid.

Schrijver en Uitgever verdienen lof. Wij wenschen den laatste een ruim debiet, en bedanken den Heer van blom voor zijne mededeelingen, die iederen Fries welkom zijn zullen, en voor de oudheidkundige Geschiedenis des Vaderlands wezenlijke waarde bezitten.