Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

China. Toestand en vooruitzigten van dat Rijk, inzonderheid ten aanzien der Evangelie-verspreiding; met narigten omtrent de oudheid, uitgestrektheid, bevolking, benevens de letterkunde en Godsdienst der Chinezen. Door W.H. Medhurst, Afgevaardigde van het Londensch Zendelinggenootschap. Uit het Engelsch vertaald door Adr. van Deinse, rustend Predikant van Ostende. II Deelen. Met Platen. Te Rotterdam, bij van der Meer en Verbruggen. 1839. In gr. 8vo. XX en 608 bl. f 6-90.

Wij meenen dit werk met geene gunstiger aanbeveling te kunnen aankondigen, dan dat wij onze aankondiging reeds terstond met de getuigenis doen vergezeld gaan, dat hetgeen op den titel genoemd wordt op eene grondige wijze in het werk behandeld wordt; ja, dat de inhoud de door den titel opgewekte verwachting meer dan bevredigt. In de Inleiding verhaalt de Schrijver, dat hij in het jaar 1816 door het Londensche Zendelinggenootschap werd afgevaardigd, om het Christendom aan de Chinezen te verkondigen. Hij

[p. 295]

was sedert op Java en andere plaatsen van den Indischen Archipel, alwaar overal Chinezen gevestigd zijn, en in China zelf werkzaam tot bereiking van zijn oogmerk, en het thans aangekondigde werk is de vrucht van een meer dan twintigjarig verblijf aldaar. Het werk is in tweeëntwintig Hoofdstukken verdeeld. In de acht eerste wordt China beschouwd met betrekking tot deszelfs Tijdrekening en uitgestrektheid, waarschijnlijke bevolking, telling der bevolking, godsdienstige bedenkingen over de bevolking, staat der beschaving in China, Regering en Wetten, Taal- en Letterkunde, de Godsdienststelsels in China. De overige Hoofdstukken behelzen de geschiedenis der Roomschcatholijke zendelingen in China, de Protestantsche zendelingen in Canton, Malacca en Batavia, en het verhaal der reizen en verrigtingen van den Schrijver en zijne medehelpers. Ieder, die overtuigd is van de hooge waarde des Christendoms, zal belang stellen in de poging, om eene bevolking van driehonderdzestig millioenen menschen, ‘een derde van het menschelijke geslacht, de helft van de heidensche wereld!’ met de kennis van deszelfs waarheden te verrijken. Vooral zal ieder weldenkend Christen deze poging toejuichen, daar zij in het werk gesteld wordt door een Genootschap, welks echt liberaal grondbeginsel het is, ‘geenszins de leer van Presbyterianen, Independenten, Bisschoppelijken, of eenigen vorm van Kerkbestuur, waaromtrent verschil van gevoelen onder ernstige Christenen bestaat, te bevorderen, maar het heerlijk Evangelie van den gezegenden God naar de Heidenen te zenden; latende het over aan de begrippen der menschen, welke God tot de gemeenschap zijns Zoons onder hen roepen zal, voor zichzelven zoodanig Kerkbestuur aan te nemen, als hun meest overeenkomstig met het Woord van God zal schijnen.’ Maar ook voor den beoefenaar der kennis van landen en volken is het werk van groote waarde, zoodat het ons niet behoeft te verwonderen, dat het in het oorspronkelijke, binnen het eerste jaar van deszelfs in het licht verschijnen, reeds de derde uitgave verwierf. Het kan niet anders, of in het tegenwoordige tijdstip, in hetwelk aller oogen op dit talrijke volk gevestigd zijn, wegens den worstelstrijd, waarin het zich begeven heeft, tegen het magtige Engeland, tot wering van den verderfelijken invoer van Opium, moeten de berigten van eenen kundigen en waarheidlievenden man, die door een veeljarig verkeer met de Chinezen bekend is, de

[p. 296]

opmerkzaamheid van het beschaafd en weldenkend publiek in allen deele verdienen. - Wij hadden van den achtingwaardigen en kundigen Vertaler, die voor het overige zich van zijne taak op eene loffelijke wijze heeft gekweten, eene teregtwijzing verwacht der zoogenaamde opheldering van 2 Kon. VI:25; welke schriftuurplaats, waar wij lezen, dat ‘een vierde deel van een kab duivenmest voor vijf zilverlingen werd verkocht,’ de Schrijver, Iste Deel, bl. 39, wil verklaren uit ‘het hooge belang, in China op den mest voor den landbouw gesteld.’ Het in de genoemde schristuurplaats verhaalde had plaats ten tijde van eenen grooten hongersnood in Samaria; en, het zij men met van der palm voor duivenmest leze gerooste erwten, of met anderen aanneme, dat men, door den nood gedwongen, het middel heeft geweten, om de uitvliegende duiven van den voorraad, dien zij in hunne kroppen hadden, te ontlasten, en zich daarmede voedde, of dat men met flavius josephus het er voor houde, dat men in dien tijd van gebrek zich van duivenmest in de plaats van zout bediend hebbe, of dat men dezelve, gedroogd zijnde, voor brandstof bezigde, zeker is het, dat de bedoelde plaats in den grondtekst geene aanleiding geest om te denken aan eenige meststof. Deze enkele kleine aanmerking ontneemt niets aan de gunstige getuigenis, welke wij met alle ruimte aan dit werk en deszelfs vertaling geven.