Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

Wetboek van Koophandel, vergeleken met het Romeinsche en Fransche Regt, onder toezigt van Mr. S.P. Lipman. Te Amsterdam, bij P. Meijer Warnars en J.C. van Kesteren. 1839. In kl. 8vo. VIII en 388 bl. f 2-40.
Handboek voor Notarissen, volgens de Nederlandsche Wetgeving. Door Mr. P. Mabé, jr., Regter Plaatsvervanger bij de Arrondissements-regtbank, Advocaat en Notaris te Haarlem. IIIde of laatste Deel. Te Haarlem, bij de Wed. A. Loosjes, Pz. 1839. In gr. 8vo. XII en 511 bl. f 4-90.
Volkshandboek voor Huurders en Verhuurders, overeenkom stig de beginselen der Nederlandsche Wetgeving. Door een Nederlandsch Regtsgeleerde. Te Arnhem, bij I.A. Nijhoff. 1839. In kl. 8vo. XII en 266 bl. f 2-20.
Jaarboekje voor de Regterlijke Magt, in het Koningrijk der Nederlanden, voor 1840. Tweede Jaar. Te Gorinchem, bij J. Noorduyn. In kl. 8vo. XXXI, 176 en 28 bl. f 1-50.

Was de bewerking van het Ned. Burg. Wetboek, door eenen Regtsgeleerde als de Heer lipman, reeds verdienstelijk, nog belangrijker schijnt ons zijne uitgaaf van het Wetboek van Koophandel, waar de Advocaat in Neêrlands eerste handelstad in het bijzonder zijne kennis van het commerciéle regt te pas kon brengen. Dit tweede der alzoo uitgegevene Nederlandsche Wetboeken is insgelijks met de hulp van den Heer Mr. j.w. tijdeman in deszelfs tegenwoordigen staat gebragt, en de dankbetuiging, aan dezen kundigen Medeärbeider, in het Voorberigt, door eenen man als lipman toegewijd, strekt buiten twijfel ook dien jeugdigen Regtsgeleerde tot eer, en bewijst, dat hij allezins waardig is, zijnen zoo veel herinnering wekkenden familienaam te voeren. Het

[p. 248]

zal overtollig zijn, deze uitgaaf der Ned. Wetboeken aan de Regtsgeleerden, en in het bijzonder die van het Wetboek van Koophandel, ook aan onze voorname handeldrijvenden aan te bevelen. Voor zoo ver de laatstgemelden er nog niet van mogten voorzien zijn, zullen zij verstandig handelen met het zich zoo spoedig mogelijk aan te schaffen. Den inkoop zal niemand hunner zich beklagen.

Hier en daar worden ook de gebreken van ons Wetboek van Koophandel aangetoond, en men moet erkennen, dat wel eens goede bepalingen der Fransche wet door duistere of gebrekkige zijn vervangen. Niet alle veranderingen zijn verbeteringen geweest.

Gelijk de twee vorige, zoo getuigt ook dit derde of laatste Deel van het Handboek voor Notarissen, volgens de Nederlandsche Wetgeving, door den kundigen mabé, van des Schrijvers belezenheid, ijver en studie. Ook hier zal deze en gene wel eens van den Auteur verschillen, hetzij in de opvatting van eenige wetsbepaling, hetzij nopens den gekozen form der voorschriften. Zoo kunnen wij b.v. ons niet volkomen vereenigen met hetgeen over den openbaren verkoop van onroerende goederen gezegd wordt bl. 137 § 61 en volgende, vooral bl. 139 en 140. De Schrijver beweert, dat Art. 1122, sprekende van boedelscheiding, handelt van het geval, dat minderjarigen mededeelgenooten zijn niet van een bepaald stuk goed, maar medegeregtigden in eenen onverdeelden boedel, waaronder zich onroerend goed bevindt; en daaruit leidt hij af, dat vast goed uit eenen boedel, aan meerder- en minderjarigen te zamen, of aan een aantal minderjarigen alleen, doch onverdeeld, toekomende, niet zou mogen worden verkocht, dan volgens art. 1119 en volgende B.W. En wij erkennen dit, als men slechts verkoopt, om eenen overigens reeds genoegzaam vereffenden boedel te scheiden. Maar als nu de boedel, zonder voorafgaanden verkoop, niet tot effenen staat kan worden gebragt, en dus de verkoop niet verlangd wordt, om die goederen of derzelver opbrengst te deelen, maar om schulden af te doen, en eerst daarna te zien, of er, en hoe veel er te deelen zal vallen; of als de verkoop gewenscht wordt, om eenig bewijsbaar voordeel, ook of alleen voor de minderjarigen; dan schijnt ons Art. 1119 enz. B.W. niet van toepassing, en alleen de regterlijke magtiging schijnt ons een vereischte. Alleen dan, als schulden en legaten zijn afbetaald, en er in den boedel niets meer

[p. 249]

te verrigten valt, dan de reeds aanwezige zuivere massa te scheiden, wanneer dan tot die massa vaste goederen behooren, kunnen deze niet worden verkocht, tenzij uit rapport der deskundigen van de onmogelijkheid der verkaveling gebleken zij. Op dit punt zou Recensent zich dus liever met de zich meer en meer vestigende jurisprudentie der meeste Hoven en Regtbanken, dan met den Schrijver, vereenigen. Het eigenlijke punt in questie is, tijdens het opstellen dezer beoordeeling, bij den Hoogen Raad nog niet voorgekomen; maar wel dat nopens de noodzakelijkheid der regterlijke autorisatie tot verkoop van vast goed, ten deele aan minderjarigen behoorende, in eenen boedel onder voorregt van beschrijving aanvaard. Dit nu was duidelijk, hoewel door sommigen te voren betwist. Te regt heeft dus de Heer mabé, op dat onderwerp, zijn gevoelen door den Hoogen Raad bevestigd gezien.

Met vlijt en oordeelkunde, is het zoo nuttige Handboek voor Huurders en Verhuurders door eenen ongenoemden Regtsgeleerde bewerkt. Wij vestigen de aandacht van ieder onder anderen op Hoofdstuk IV, bl. 65 en volgende, over de veepacht. Alle bepalingen daaromtrent zijn in de Nederlandsche wet nagelaten, omdat de wetgevers geloofden, dat er in ons land geene veepacht in zwang was. Daar nu echter de veepacht in eenige gedeelten des lands (gelijk ook Recensent bewust is) wel degelijk bestaat, en bovendien zulk een natuurlijk contract ligtelijk meer en meer in gebruik kon komen; en daar al datgene, waaromtrent niets bijzonders in de wet bepaald is, door beding der partijen en de algemeene beginselen wordt geregeld; zoo geest de Schrijver eene opgaaf van alles, waarop men thans, bij het beding van veepacht, te letten heeft, ten einde, bij ontstentenis der wet, de overeenkomsten der partijen zelve in alles zouden voorzien, wat uit algemeene beginselen niet klaarblijkelijk voortvloeit. Niet minder belangrijk is Hoofdstuk V, over de Pacht van Tienden, Grondrenten en gelijksoortige regten; welk alles in verschillende afdeelingen, en met splitsing tusschen hetgeen vóór 1^o Oct. 1838 bestond en wat na dien tijd gecontracteerd is, uitvoerig en duidelijk wordt behandeld.

Zeer dienstig voor alle Regterlijke Ambtenaren en Praktizijns is het Jaarboekje van de Regterlijke Magt voor 1840. Men vindt er eerst de bekende 4 Reglementen, voor zoo veel de opname daarvan door Z.M. vergund is, en verder eenige

[p. 250]

besluiten nopens het al of niet vereenigbare van regterlijke met sommige andere betrekkingen enz. Dan volgt de eigenlijke hoofdinhoud, waarin alle Regterlijke Ambtenaren, Advocaten, Procureurs en Deurwaarders, benevens alle Notarissen, vermeld staan. Ten laatste wordt als § 2 (ten vervolge van § 1 in den vorigen jaargang) over de zamenstelling van den Hoogen Raad van Holland, Zeeland en Westfriesland gehandeld, waarbij echter welligt iets meer van bijnkershoek kon gezegd zijn. Onder de niet verbeterde drukfeilen merkten wij op, bl. 137 Mr. s. gramata voor gratama, bl. 168 l. de touw jz. voor l. de fouw jz., en m.s. in plaats van s.m. van der heyden sinclair. Denkelijk zullen er wel meerdere fouten zijn ingeslopen. De Redactie streve, ook in dit opzigt, meer en meer naar naauwkeurigheid. Eene doelmatige opgaaf van den inhoud besluit dit, voor al wat tot de Regtsmagt behoort of in betrekking staat, bijna onmisbare Jaarboekje.