Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

Vrije Gedachten over de Christelijke Openbaring, in twee Brieven. Te Amsterdam, bij J.F. Schleijer. 1839. In gr. 8vo. VII en 48 bl. f :-50.

Dit stukje bevat twee brieven tusschen twee vrienden, van welke de eerste eenige zwarigheden opwerpt tegen de Christelijke Openbaring en hare nog voorhanden zijnde geschrevene oorkonden, om derzelver geloofwaardigheid en den Goddelijken oorsprong van de daarin vervatte leer te betwijfelen; waarop de tweede, ook met het oog op het beruchte werk van strauss, antwoordt, met de loffelijke bedoeling, om die zwarigheden weg te nemen, de eer der Christelijke Openbaring en der Schriften, waarin zij vervat is, te handhaven, en (zoo als hij in het Voorberigt, bl. VII, zegt) ‘het gevaar tegen te werken, dat velen in den draaipoel van onverschilligheid, ongeloof en beginselloosheid wegzinken.’ - Intusschen zijn het slechts wenken, die deze laatste geeft; dit erkent hij zelf, bl. 41, maar, zegt hij tot zijnen vriend, ‘ik acht voor u niet meer noodig. Trouwens uw bezwaar is eigenlijk maar één; het is alles te menschelijk, te tijdelijk en plaatselijk. Mij echter komt het voor, dat dit niet anders kan, en dat ons geloof, zoo ver het historisch is, juist in dit bijzondere zijn' eenigen vasten grond kan vinden. Dit tijdelijke is intusschen slechts de schelp van het eeuwige, dit bijzondere van het algemeene, dit plaatselijke van het onveranderlijke. Jezus - zijn persoon, zijn karakter, zijn geest is heden en gisteren dezelfde, tot in alle eeuwigheid.’ Zoo veel ziet men wel, dat deze wenken door een' der zaken kundig', Christelijk liberaal denkend', met

[p. 241]

het Christendom het wèl meenend' Man gegeven zijn; maar of zij allen door ieder goed verstaan zullen worden, dit is eene andere vraag. Ja! ‘den wijzen genoeg!’ zegt hij, bl. 45; maar zijn allen zoo wijs? en of het dan wel nuttig is, zulke stukjes, die toch ligter, dan meer uitgewerkte schriften, onder het Volk komen, uit te geven, zou nog al te bezien staan. - Ref. zal dus ook in geene bijzonderheden uitweiden: in de meeste derzelve en in de groote hoofdzaak is hij het met den tweeden briefschrijver wel eens, maar in sommige opzigten zou hij diens meening wel wat duidelijker en bepaalder willen uitgedrukt zien, om niet misverstaan te worden: doch dit nader aan te wijzen, zou hem ligtelijk tot zulk eene breede ontwikkeling van zaken brengen, als waarvoor hij hier, bij een stukje van zoo kleinen omvang, geene ruimte mag nemen, en die hij liever, zoo men het noodig vindt, aan een opzettelijk Godgeleerd Tijdschrift overlaten wil; intusschen dengenen, die van zulke gevoelens, als die van den eersten Briefschrijver, mogten zijn, het antwoord des tweeden ter ernstige overweging en behartiging aanbevelende.