Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

Gesprek van J.W. Elink Sterk met de Recensenten van zijn stukje: over den Schrik en het Medelijden in het Grieksche Treurspel. Te Gorinchem, bij W. Stokhuyzen. 1839. In gr. 8vo. 65 bl. f :-90.

In N^o. 1 van dit Tijdschrift voor 1839 is eene beoordeeling geplaatst van het werkje van den Heer elink sterk, over den Schrik en het Medelijden in het Grieksche Treurspel. Eveneens was eene recensie door den Hoogleeraar geel gesteld, en verschenen in de Gids. Buitendien heeft Prof. van limburg brouwer een boeksken er over in het licht gegeven, hetwelk in N^o. X dezer Letteroefeningen voor gezegde jaar is aangekondigd. Eindelijk heeft de Heer elink sterk zelf het onderhavige werkje geschreven, waarover wij thans zullen handelen.

Het is een gesprek, hetwelk hij onderstelt te houden met den door hem zoo genoemden philocaenus (den Recensent in deze Letteroef.) en met diophanes, gelijk hij den Hoogleeraar van limburg brouwer aanduidt. Het gesprek is regt levendig en geestig gesteld. De woorden, aan philocaenus en diophanes in den mond gelegd, zijn uit hunne eigene opstellen gekozen; die van diophanes, uit zijne Proeve en verdere geschriften; die van philocaenus, uit de bedoelde recensie. Mannelijk verdedigt elink sterk de deugdelijkheid der door hem gekozene kunstbenaming van schrik voor ϕόβος, in tegenstelling met vrees, gelijk de Hoogleeraar limburg brouwer wil. Over dat punt zal wel zeer lang voor en tegen kunnen worden geschreven. Mogelijk zou men best doen, beide kunsttermen af te schaffen, en voortaan zoo min van schrik (als zijnde eene te ras voorbijgaande aandoening) als van vrees, hetwelk de meening ook niet goed uitdrukt, te spreken, maar liever ontzetting en medelijden als de zielsge-

[p. 209]

voelens voor te dragen, die door de Tragedie worden opgewekt. Het is immers niet een plotseling ontstaande en even spoedig verdwijnende schrik, even als bij een onverwacht gevallen donderslag? maar veeleer een ontzagwekkend, het hart vermeesterend, en door geheel het Treurspel heen, nu meer dan minder, de ziel beheerschend gevoel van huivering en angstige verwachting, hetwelk zijne onaangenaamheid verliest door het verheven schoone van stijl en voordragt, ja, zamensmeltende met de zachtere aandoening des medelijdens, in den aanschouwer de bron wordt van dat tragisch genot, dat zich beter ondervinden dan afmalen laat.

Voor het overige verwijst Referent naar zijne beoordeeling van Prof. van limburg brouwer's Proeve in N^o. X van dit Tijdschrift voor 1839, vooral ook met betrekking tot het karakter van creon, en meent, dat de ϕόβος, of ontzetting, een gemengd gevoel is, zoo van afschrik en vrees ten opzigte der in het stuk handelende personen, als ook voor den toeschouwer zelven, die in treffende voorbeelden ziet, wat er van hemzelven, bij den drang van omstandigheden, worden zou.

Oordeelkundige en smaakvolle geleerden, gelijk de Heeren Professoren geel en van limburg brouwer, en gelijk de Heer elink sterk, zullen ons vaderland en de letteren steeds tot sieraad zijn; doch laat hen nimmer vergeten, dat de vraag: wat was de bedoeling van aristoteles b.v.? slechts een uitlegkundig, geen critisch antwoord vordert; en dat op de vraag: wat is schoon, wat is verheven, wat is vereischte in eenige dichtsoort? nooit een beslissend antwoord kan gegeven worden door het bewijs, dat A of B het alzoo begrepen heeft. Met uitzondering van het geschiedkundige, moet al wat waar is zichzelve bewijzen, zonder ruggesteun van eenig het minste oud of hedendaagsch gezag.