Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

Leerrede over 's Heilands bede: Heilige Vader! bewaar ze in uwen naam! uitgesproken bij de plegtige beves tiging van Lidmaten, door A. Radijs, Predikant te Doesborgh. Te Doesborgh, bij Kets en Lambrechts. 1839. In gr. 8vo. 38 bl. f :-40.
Het beleg en de bevrijding van Groningen in 1672. Leerrede, uitgesproken op den 28 Aug. 1839 te Groningen, door P. Boeles, Predikant te Noorddijk. Te Groningen, bij J. Oomkens. 1839. In gr. 8vo. 67 bl. f :-75.
Leerrede ter herinnering aan den tiendaagschen Veldtogt, door K. van Rinteln, Predikant te Veenhuizen. Te Groningen, bij C.M. van Bolhuis Hoitsema. 1839. In gr. 8vo. 31 bl. f :-30.
De Bijbelverspreiding, en zoo ook het Nederlandsche Bijbelgenootschap, een gezegend verschijnsel, onder Gods bestel en bestuur, bijzonder voor onzen tijd. Ter gelegenheid van het 25jarig bestaan van gezegde Genootschap, uitgesproken te Haarlem, door S.K. Sijbrandi. Te Amsterdam, bij J.D. Sijbrandi. 1839 In gr. 8vo. 38 bl. f :-60.

[p. 188]

Feestrede ter godsdienstige viering van het 25jarig bestaan des Nederlandschen Bijbelgenootschaps, gehouden te Deventer, door A. Verwijs, Predikant te Deventer. Te Deventer, bij A.J. van den Sigtenhorst. 1839. In gr. 8vo. 35 bl. f :-40.

Vijf Gelegenheidsleerredenen, slechts met een kort woord aan te kondigen.

1. De Eerw. radijs hield deze Inzegeningsrede bij de bevestiging van lidmaten, waaronder zijne eigene oudste dochter zich bevond. Na eene Inleiding wordt de bede van jezus, Joh. XVII:11^b, beschouwd: 1, in de moeijelijke roeping zijner leerlingen; dit wordt op Christenen in het algemeen overgebragt, door te wijzen op het veelomvattende van onze roeping, en op de bezwaren, die haar (eigenlijk het opvolgen van haar) in den weg staan; 2, in de hooge waarde van der Apostelen getrouwheid; ook van allen, die door belijdenis leden worden van de Christelijke gemeente, is getrouwheid belangrijk - voor henzelven - voor hunne ouders - voor de gemeente des Heeren; 3, in zijn staatmaken op 's Hoogsten liefde en trouwe; ook wij mogen met jezus woorden voor onze nieuwe leden bidden, op grond - van onze kennis van God - van den doop onzer kinderen - van onze ervaring - van hunne tegenwoordige opneming in de Christelijke gemeente. Dan volgen aanspraken. Het een en ander is breedvoerig genoeg. Wij zouden haast denken al te breedvoerig, waarvan zekere matheid en gerektheid het gevolg is. De geest is anders goed, en de vermaning uit het hart van vader en Leeraar.

N^o. 2 is uitgesproken op den onlangs herstelden feestdag van Groningens bevrijding. De Leerrede voldoet aan het oogmerk. De tekst is Psalm XLIV:2, 9; het onderwerp: de bevrijding van Groningen is het werk van God; zij stemt alzoo tot dankbaarheid aan God. Het eerste wordt zoo ontwikkeld, dat de Redenaar over de gebeurtenis van 28 Aug. 1672 spreekt als - groot in wezen - weldadig in gevolgen - rijk in leering. In het tweede wekt hij op, om dankbaarheid aan God te betoonen - door opmerk-

[p. 189]

zaamheid op en regt gebruik van de zegeningen, die God ons nog verleent - door behartiging van het onderwijs, dat Hij ons geeft - door beoefening der heiligheid, tot welke Hij ons roept. Alles loopt geregeld af. Het zal voor de godsdienstige Redenaars in volgende jaren echter moeijelijker worden, buiten het door hunne voorgangers gezegde en uitgegevene te blijven. Welligt ware hierom niet wenschelijk, dat het voorbeeld, door Prof. hofstede de groot en nu door D^s. boeles (de Groninger Predikanten zullen het immers ook wel eens doen?) gegeven, vele navolging vond. De aanteekeningen hebben geschiedkundige waarde, en zullen met belangstelling worden gelezen.

Ten aanzien van N^o. 3 zou men kunnen vragen, of het onderwerp wel geschikt ware voor eene Leerrede. Ref. zou voor zichzelven die vraag ontkennend beantwoorden. Genoeg; zij is nu eenmaal gehouden en uitgegeven. Zij bevat twee deelen. Eerst wordt de tekst: Psalm XVIII:28-43, verklaard; daarna ter herinnering aan de gebeurtenis van 1831 van denzelven gebruik gemaakt. Het eerste is breed genoeg, gelijk ook de tekst zich niet onderscheidt door die spreukachtige kortheid, die wij het meest voor Gelegenheidsleerredenen beminnen. De punten van het andere deel zijn deze: Gelijk God aan david en Israël dikwijls heerlijke overwinningen heeft geschonken, zoo ook aan Nederland. Gelijk david Gods hulp erkende, zoo moeten ook wij Hem niet vergeten. Gelijk david sterk was door het vertrouwen op God, zoo ook wij. Veel breedvoeriger echter worden die punten door den Redenaar opgegeven. Wij hadden het stuk liever ongedrukt gelaten. De taak van den Evangeliedienaar is, bevordering van liefde en vrede; dus ook poging tot wegneming of vermin dering van volkshaat. En wij betwijfelen, of het nu, ‘daar wij door de plaatshebbende schikking tot eenen staat van vrede en rust zijn teruggekeerd, en de volkomene afscheiding tusschen hen (de Belgen) en ons nu voor goed schijnt daargesteld,’ of het nu geraden zij, van den Chistelijken leerstoel te zeggen: ‘De pogchende Belgen,

[p. 190]

die ware grootsprekers on schreeuwers, wier oogen hoog en wier oogleden verheven zijn, zij spraken van vernielen, verpletten van Nederland, als iets, hetwelk zij zoo geheel in hunne magt hadden, van een' togt naar de Moerdijk, het wegnemen der vestingen van Noord-Braband en van geheel dat gewest, als eene zoogenaamde militaire wandeling, gelijk de krijgsman spreekt, als een pleiziertogt.’ Wij vereeren des Redenaars vaderlandsliefde; maar zou paulus het ook ξηλον οῦ κατ᾽ επιγνωσιν genoemd hebben?

Van de Feestredenen, bij de viering van het 25jarig bestaan des Nederlandschen Bijbelgenootschaps, onder welke zich, volgens openbare geruchten, uitmuntende stukken moeten bevinden, kwamen ons nog slechts N^o. 4 en 5 ter hand. N^o. 4 heeft gebeden en gezangen; N^o. 5 alleen de laatste. De Eerw. sijbrandi heeft geenen tekst. Na opgegeven te hebben, in welken zin hij het Bijbelgenootschap een verschijnsel onder Gods bestel en bestuur noemt, bijzonder voor onzen tijd, noemt hij drie bedroevende teekenen des tijds, tegen welke de Bijbelverspreiding een zegenrijk verschijnsel is. 1^o. opwekking van belangstelling in de verminderde prijsstelling op het lezen van den Bijbel; 2^o. tegenwerking van de pogingen, om godsdienstige vrijheid uit te dooven; 3^o. beteugeling van den geest van woeling en onrust, die de volken bezielt. Gepaste opwekkingen besluiten de Redevoering. Wij lazen ze, gelijk elk uitgegeven stuk van den waardigen Prediker, met ongemeen genoegen, en vonden alleen de (door ons zeer verkorte) opgave der punten, mitsgaders de gebeden, wat lang.

Aardig gekozen is de tekst van den Eerw. verwijs, Exod. X:9^b ‘wij hebben een feest des Heeren.’ Zijn onderwerp is: het 25jarig bestaan van het Nederlandsch Bijbelgenootschap de waardige stof eener godsdienstige feestviering. Hij wijst daartoe 1^o. op het uitnemende dier zaak zelve, als gegrond op de hooge waarde des Bijbels en de algemeene behoefte aan deszelfs verspreiding; 2^o. op het pligtmatige der deelneming aan haar, waartoe godsvrucht en menschenliefde ons roepen; 3^o. op al het goede, dat

[p. 191]

zij, ten loon dier deelneming, reeds voortbragt en verder belooft. Vele geschiedkundige bijzonderheden worden uit het werkje van chevallier, de Bijbel en de Bijbelgenootschappen, onlangs te dezer gelegenheid door het feestvierend Genootschap uitgegeven, medegedeeld, waarmede de Redenaar minder ruim had kunnen zijn, daar dat werkje sedert aan de leden des Genootschaps is verstrekt. Dat velen hunner het ter lezing geven, om anderen tot deelneming aan dit schoone werk te bewegen! Nog wel meerdere Feestredenen te gemoet ziende, besluiten wij ditmaal onze aankondiging. Wij mogten niet uitweiden.