Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840

Gedichten van Mr. Pieter Rutger Feith. II Deeltjes. Te Leeuwarden, bij G.T.N. Suringar. 1839. In kl. 8vo. Te zamen 346 bl. f 3-60.

Met zeker stil genoegen, met aandoening en belangstelling, hier en dáár met langzaam stijgende zielsverheffing, heeft Recensent deze beide bundeltjes gelezen. Zonder eigenlijke overname uit 's Mans werken, is echter de geest van des Dichters onvergetelijken Vader, rhijnvis feith, in deze poëzij niet te miskennen; maar even gelijk ons het zonnelicht door de maan wordt teruggekaatst. Voor den hoogen gloed ontvangen wij hier slechts eenen zachten glans, die ons echter welkom en weldadig is.

Eenige kleinigheden hebben ons gehinderd, gelijk Deel I, bl. 28:

Zijn Christje, en Aarnoud zelfs, aan moeders zij gezet,
Zoo inniglijk tevreên als bij een kinderpret.

[p. 176]

Dat is, ja, eenvoudig, naïf, zoo men wil; doch, naar ons gevoel sprekende, is die uitdrukking kinderpret te plat.

In het IIde Deel, bl. 27, legioenen, in drie lettergrepen, dus legjoenen, en bl. 28, waar krijgsmoed waardeerd wordt, voor gewaardeerd. Zulke vrijheden verdienen geene aanbeveling. Evenmin het gedurig lang maken van het lidwoord een. Ook zijn er wat veel toosten en gelegenheidsstukjes in opgenomen. En die twee laatste aanmerkingen zijn op beide boekdeeltjes van toepassing.

In weerwil hiervan, en van hetgeen meer mogt kunnen worden aangemerkt, ontbreekt het in deze bundeltjes aan belangrijke dichtstukken noch aan schoone, zelfs heerlijke plaatsen. Hoe welgeslaagd is b.v. in het Leerdicht het Leven, bl. 27-30, Iste D., behoudens de aanmerking, die wij op een enkel woord ons hierboven veroorloofden, de toespraak aan anna maria schuurman, en de schildering van een gastmaal bij hooft op het slot te Muiden! Hoe veel poëzij is er in regels als deze, in hetzelfde dichtstuk, bl. 32 enz., met welker mededeeling wij onze aankondiging besluiten:

Wie telt de bronnen op, waaruit genot ontspringt?
't Vloeit met den luchtstroom toe, die in de longen dringt.
Geen kluisnaar, hoe geneigd natuur omver te keeren,
Kan 't van zijn ruwe pij noch prachtloos mosbed weren.
't Schiet uit de zon des daags met onweêrstaanbre kracht.
't Stroomt uit de zilvren maan en 't starrenheer bij nacht.
Het lacht ons vriendlijk aan van bergen en uit dalen.
Wij zien 't op needrig gras en trotsche ceders pralen.
De middagcirkel zelf en polen deelen 't meê.
't Stijgt uit den afgrond op, en 't wasemt uit de zee.
't Is onder 't blaauw azuur van 's hemels zwerk geweven.
Ja, 't gansch heelal schijnt daar, om 't aan den mensch te geven.

't Zijn spelen zonder end, veranderd naar de jaren,
Die d'onvolwassen staat genoeglijke uren baren;
En dan verschijnt allengs de zoete toovertijd,
Aan 't schoonst en zachtst gevoel, de liefde, toegewijd;
Als driften, die geen spraak of lettren regt beschrijven,
Den knaap ontbranden, en naar 't smachtend meisje drijven,
De fijnste zinlijkheid zich in hun boezems stort,
Zoodat het pantser te eng, en te eng het keursje wordt,

[p. 177]

 

De tong haar klank verliest, de pen haar woorden weigert,

 

En, midlerwijl de vlam nog altoos hooger steigert,

 

De maagdelijke schroom, dat wapen der natuur,

 

Hoe wonderbaar gehard, op 't laatst verteert door 't vuur,

 

En dan.... maar, zangeres! omzwachtel uw tafreelen!

 

Wees schuchter als de min! Het kiesche alleen kan streelen.

 

Haar stem is een gesuis, haar voetstap naamloos zacht.

 

Haar sluijer is 't geheim, haar opperkleed de nacht.

 

Genoeg! gij hebt haar' lof in uw gezang geweven,

 

En ieder noemt ze om strijd den hoogsten lust van 't leven.

 

 

 

Of meesmuilt hier of daar een enkel korzel brein,

 

En zegt: die lust vergaat, haar waarde is broos en klein.

 

De lust? ja; - maar aan 't hart kan nooit de liefde ontzinken.

 

Dan zou ze in 't brekend oog niet op een sterfbed blinken.

 

Haar zinnenvleijend schoon duur slechts een' enklen dag!

 

't Was maar een ruwe schulp, waarin de parel lag.

 

'k Wil echter gaarn de jeugd een vlugtig speeluur noemen:

 

Bestendigheid ontbreekt aan alle lentebloemen;

 

Hoe heerlijk uitgedost, verwelken ze, en vergaan;

 

Maar op den bloemoogst volgt de rijker oogst van 't graan.

 

De man gewaag' van zorg, de vrouw van bange weeën!

 

Zij gadert moedervreugde, en hij verwerft troféën.

 

De teederheid der vrouw, de fierheid van den man

 

Getuige vrij, of de aarde iets zaalgers geven kan!

 

Ja, zeker ja! de taak der mannelijke jaren

 

Is worstlen met een' storm op ongewisse baren;

 

Maar welk een grootsch bedrijf, bij 't loeijen der orkaan,

 

Met vasten moed de hand aan 't krakend roer te slaan;

 

En welk een vreugde, 't schip, na doorgestane ellenden,

 

Met flodderende vlag de haven in te wenden!

Niet alles in deze bundeltjes is wel zóó schoon en beeldrijk, maar echter blijft het meeste boven, en daalt niets beneden het middelmatige. Ook de navolgingen van eenige beroemde dichtstukken van uitlanders zijn niet ongelukkig bewerkt.