Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Het klavier van koningin Maria Antoinette.

Een kanonier der Parijsche Nationale Garde nam den 10 Augustus 1792 met zijne talrijke medegenooten bezit van het slot der Tuileriën. Te midden dezer gebeurtenis komt hij in de muzijkzaal, en ziet, hoe een andere ingedrongen hoop zich beijvert, om het klavier der Koningin maria antoinette uit een der ramen in den tuin neder te werpen. Reeds was het instrument opgetild en in den hoek van het venster geschoven, zoodat het slechts zijn evenwigt te verliezen had, om bij het nederstorten aan duizend stukken verbrijzeld te worden, toen de burgersoldaat nog tijds genoeg had om ho! ho! te roepen. - ‘Laat ons begaan!’ schreeuwde de moorddadige horde; ‘het regt van het souvereine volk moet zijnen loop hebben. En waarom ook dit stuk te verschoonen, daar reeds alle andere meubelen den gevaarlijken sprong gedaan hebben? De opruiming moet volkomen zijn; de spiegels zijn stuk gesla-

[p. 520]

gen, de tapijten losgescheurd; waartoe deze vergulde kast gespaard?’ - ‘Maar deze kast, wier goud- en schilderwerk u een steen des aanstoots is, bezit kostelijke eigenschappen, die ik u zal leeren kennen. Zij klinkt, en geeft geluid. Haar binnenste bevat alle onze patriottische liederen, en ik wil u helpen, om ze u daaruit te laten hooren. Zet het instrument slechts weêr op de vier pooten neder. Als het eerst eens zal gezongen hebben, dan houde ik mij overtuigd, dat het genade bij u vinden zal.’ En dadelijk speelde de kanonier op het koninklijke muzijkinstrument het Ça ira, den Marseillaanschen marsch en de Carmagnole, en de opgetogene bende begon te zingen, te springen en te dansen. Het was vreeselijk om te zien! Onder dezen bloedgierigen en woedenden hoop bevond zich ook eene vrouw, eene afschuwelijke Megaera. Nu durfde men het instrument, hetwelk de dierbare volksliederen hooren liet, geen letsel meer aandoen, en de gansche menigte huldigde het kostbare klavier, welks toonen men ontstemd had. Door bidden en smeeken bragt het de kanonier eindelijk zoo ver, dat de dansers, toen hun ballet geëindigd was, astrokken. Hij sloot nu de zaal, en wierp den sleutel in den tuin, om het klavier niet bij vernieuwing aan plunderzieke aanvallen bloot te stellen.

Onder dezen wilden en bloeddorstigen hoop bemerkte men een welgekleed en bedaard man, wiens ernstig uitzigt en angstige bezorgdheid den kanonier niet ontglipt was. Toen het klavier in het vensterkozijn geschoven stond, strekte hij er zijne handen tot behoud naar uit, terwijl tranen van innige belangstelling zijne oogen ontvloeiden. De kanonier wendde zich nu ter sluik tot dezen man, wiens kleeding en houding zoo zeer afstaken bij het gewaad en de verwoede wezenstrekken der overigen. ‘Wat doet gij hier?’ vraagde hij. - ‘Ach, mijnheer, duidt het niet ten kwade! Gij ziet er zoo wél en goed uit! Ik ben doublet, de klavierstemmer der Koningin. Na den moord aan de Zwitsers heb ik mij onder den hoop begeven en ben zoo de zaal binnengekomen, om, zoo mogelijk, voor het behoud van het klavier te zorgen, dat uw vurige ijver nu gered heeft. Nu wil ik zien, hoe ik mij weder wegmake. Mijn dierbaar instrument baart mij geene zorgen meer; het is in veiligheid.’ - ‘Maar hoe? Gelooft gij dan zoo geheel en al in zekerheid te zijn? Het is niet gemakkelijk om hier weg te komen, en gij zoudt wel gevaar kunnen loopen, om, gelijk het klavier, nog eens

[p. 521]

uit het venster te kuijeren. Kom, volg mij; ik zal voor uwe vlugt zorg dragen.’ De Artillerist geleidde doublet naar buiten, terwijl hij zelf door de corridors zich, zoo dra mogelijk, van de schouwplaats der moorders verwijderde. De stemmer en de kanonier kwamen eindelijk behouden van daar.

Eenenveertig jaren na den aanval, de verdediging en de zegepraal des klaviers, in het jaar 1833, hield een mijner vrienden het middagmaal bij den Generaal des champeaux in het hotel der Invaliden. Na den maaltijd zeide deze tot hem: ‘Gij zijt een beminnaar der muzijk. Nu wil ik u toch eens een' Invalide toonen, dien wij hier hebben. Het is een zonderling wezen. Ik ben verzekerd, dat zijne kenpismaking genoegen geven zal.’ Zij gingen naar eene andere verdieping en kwamen in eene zaal. Hier zagen zij een' grijsaard met zilveren kruin, een' oud' krijgsman, die op een schoon, met goud ingelegd klavier speelde. Mijn vriend, die niet regt wist, of met den aangekondigden Invalide het instrument, dan wel de virtuoos, die het bespeelde, bedoeld werd, riep uit: ‘Dat klavier ken ik! Het is het klavier van Koningin maria antoinette. Ligt het deksel op, en gij zult van binnen herders en herderinnen zien, die in een landschap bij schalmei en doedelzak dansen.’ - ‘Juist zoo!’ antwoordde de Heer des champeaux. Maar hoe hebt gij het herkend? Gij hebt mij den tijd niet gelaten, u zijne merkwaardige afkomst te ontdekken.’

‘O, ik begrijp zeer wel, dat die Heer het herkend heeft!’ hernam daarop de oude Officier, die daarbij in tranen uitbarstte. ‘Hij heeft het gered; hij heeft het aan de handen der barbaren ontrukt, en mij ook, zoo als ik thans voor hem sta. De 10 Augustus is een hoogstmerkwaardige dag, en ik zal denzelven in mijn gansche leven niet vergeten. Dat is mijn brave kanonier van de Nationale Garde, mijn burgersoldaat, mijn bevrijder, mijn beschermengel, de redder van het geliefde klavier; door zijne edelmoedigheid is het, dat ik het nog bespelen en de vreugde mijns ouderdoms smaken kan. Ik ben doublet, de klavierstemmer van de schoone en goede Koningin maria antoinette.’

De herkenning was roerend. De beide medgezellen van den 10 Augustus omarmden elkander in verrukking, en mijn vriend nu en dan ook het klavier, hetwelk door zoo vele staatstormen eerbiediglijk was verschoond gebleven. Hij zette zich er nu dadelijk voor, en liet weder den Marseillaanschen

[p. 522]

marsch, het Ça ira en de Carmagnole hooren, die hij ook niet vergeten was, en wier toonen bij de beide muzikale krijgers zoo vele herinneringen opwekten.

Ik sluit dit verhaal niet zonder te melden, dat deze kanonier alexis singier heet, die sedert lang de krijgsdienst verlaten heeft. Hij is een leerling van mehul, den pianist en componist. Het klavier van de Koningin van Frankrijk kon in geene betere handen gevallen zijn.

Ik moet nog mededeelen, hoe doublet en het klavier in het Invalidenhuis gekomen zijn. Toen doublet na den 10 Augustus begon te begrijpen, dat men te Parijs nu om gansch andere zaken dacht, dan om klavieren en muzijkinstrumenten te laten stemmen, liet hij zich bij het permanente Bureau ter inschrijving van vrijwilligers aanwerven. Hij was in de krijgsdienst niet ongelukkig geweest. In 1814 ontving hij als Bataillonschef zijn ontslag en eene plaats in het Invalidenhuis. Het toeval bragt hem bij de verkooping bij opbod van het menbilair van Koningin hortensia. Stelt u zijne verwondering en blijdschap voor, toen hij zijnen ouden bekende, het klavier, het voorwerp zijner innige en vurige genegenheid, aan de meestbiedenden geveild zag! Behoef ik er bij te voegen, dat hij kooper werd?