Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Avontuur bij de walvischvangst.

In den namiddag van eenen dag, die buijig en stormachtig geweest was, (zoo luidt het verhaal van den Heer beale, die als Chirurgijn de reize ter walvischvangst medemaakte) verscheen er eene school van jonge mannetjes-walvisschen digt bij het schip, en daar het weder eenigzins was opgeklaard, gaf de Kapitein dadelijk bevel aan den tweeden stuurman, om zijne boot te water te brengen, terwijl hij ook zijne eigene deed bemannen, ten einde de jagt te ondernemen. De twee booten waren in een oogenblik neêrgelaten; het was onmogelijk, om er meerderen uit te zenden, dewijl op den vorigen dag twee anderen waren verbrijzeld. Spoedig waren zij de walvisschen genaderd, maar werden onge-

[p. 508]

lukkig door deze bemerkt, vóór dat zij met eenige hoop op eenen goeden uitslag de harpoenen konden gebruiken. Het gevolg was, dat de school uiteenging en zich met groote snelheid in verschillende rigtingen verspreidde. Één echter, nadat hij verscheidene wendingen had gemaakt, zwom ten laatste regt op de boot van den Kapitein aan. Zoodra deze dit bemerkte, wachtte hij hem in stilte af, zonder éénen enkelen riemslag te doen, zoodat de jonge walvisch op eenen kleinen afstand bij de boot kwam en den harpoen digt bij den bult op zijnen rug kreeg, waar het wapen diep in het vleesch drong, gelijk ik zelf kon zien, daar de jagt vlak bij het schip begon. De visch scheen eenige sekonden als door verbazing verstijfd; vervolgens plotseling zich bezinnende, schoot hij weg met de snelheid van den wind, en deed de boot zoo schielijk wenden, toen de lijn geheel gevierd was, dat het schier een wonder scheen, dat het vaartuig niet dadelijk kantelde. Maar nu werd de boot voortgesleurd, vlak tegen den wind in, met eene vaart van twaalf tot vijftien Engelsche mijlen in het uur en eene hooge zee, die tegen en over den boeg met vreeselijk geweld stoof, zoodat zij van tijd tot tijd als door het water scheen te ploegen en van weerskanten door eene hooge branding omringd was.

De tweede stuurman, die de rigting van de boot en den walvisch had waargenomen, wist zóó te sturen, dat hij met de andere boot den vlugteling in den weg kwam, en toen de visch hem genaderd was, hetgeen spoedig gebeurde, schoot hij een' tweeden harpoen, en beide booten werden nu bijna met dezelfde snelheid voortgesleept, waarmede vroeger des Kapiteins boot alleen was voortgetrokken.

Ik zag nu den Kapitein de speer op den walvisch afwerpen, terwijl het dier bijna door het water scheen te vliegen. Maar het was alsof de worp zonder eenige uitwerking bleef, daar de spoed van den walvisch volstrekt niet scheen te verminderen, en binnen korten tijd verdwenen walvisch en booten en waren op eenen te grooten afstand, dan dat men ze van het dek met het bloote oog langer kon zien. Ik klom nu in den mast, en kon, met behulp van eenen verrekijker, uit den top de drie voorwerpen nog even bespeuren, als stippen op de oppervlakte des oceaans en op eenen verontrustenden afstand. Ik kon nog even de beide booten zien, terwijl de kop van den walvisch van tijd tot tijd zich vóór dezelve vertoonde en eene menigte schuim ze omringde, het-

[p. 509]

geen mij overtuigde, dat de walvisch nog voortzwom. Ik sloeg hen met den kijker gade, tot dat er geen spoor meer was te ontdekken, en toen riep ik den matrozen op het dek toe, dat zij op het kompas de rigting moesten gadeslaan, in welke ik hen uit het oog had verloren, opdat wij met het schip derwaarts koers zouden kunnen zetten.

Het was nu een half uur vóór zonsondergang, en alles voorspelde eenen onstuimigen nacht. De wind stak met ieder oogenblik meer en meer op, en de zee begon hooger en hooger te golven. Ik bleef in den mast, tot dat ik de zon aan den ontstoken gezigteinder had zien ondergaan, en stond juist gereed, om naar beneden te klimmen, toen ik hevig ontstelde door het geroep: ‘Een man overboord!’ hetgeen langs het geheele dek weêrgalmde. Ik keek achter het schip, en zag een' onzer matrozen, berri geheeten, met de golven worstelende en luidkeels om hulp roepende. Het schip wendde spoedig; maar daarmede verwijderde het zich onvermijdelijk een goed eind van den armen zeeman, die zich nog boven hield, door het water met zijne armen te slaan, ofschoon hij de regte kunst van zwemmen niet verstond. Verscheidene riemen werden, zoodra hij in zee gestort was, overboord geworpen; maar hij kon ze niet bereiken, hoewel ze digt bij hem dreven. Naauwelijks had het schip gewend, of een Sandwich-eilander, die tot de manschap behoorde, sprong in zee en zwom naar hem toe, terwijl te gelijker tijd het volk op dek de eenig overgeblevene boot te water bragt, die altijd voor dergelijke gelegenheden bewaard wordt. Ik kon geen hulp toebrengen, dan door hen tot spoed aan te sporen; want alles gebeurde in weinige minuten. De goede Sandwicher zwom eerst moedig voort; maar weldra ziende, dat hij op eenigen afstand van het schip geraakte, en berri door de deining der zee niet meer bespeurende, keerde hij bevreesd terug. De matrozen in de boot roeiden uit al hunne magt, en naderden met spoed den verdrinkenden jongen man, die van tijd tot tijd door het hevig rollen der golven geheel voor hun gezigt was verborgen. Eene angstige en benaauwende spanning overviel mij, terwijl ik met mijne gedachten de boot wel had willen voortjagen naar de plaats, waar de matroos stuipachtig greep naar de wijkende wateren. De boot vloog over de onstuimige golven, zoo snel mannenkrachten haar konden bewegen; maar zij kwam eene halve minuut te laat, om onzen armen

[p. 510]

scheepsmakker van den dood te redden. Ik zag hem tot het laatst met de golven worstelen, tot dat het schuim over hem heenbruiste en hem voor altijd deed verdwijnen. De boot roeide de noodlottige plaats rond en weder rond, tot dat de duisternis viel, en de matrozen treurig en mismoedig naar het schip wederkeerden. Intusschen slingerden de baren hen op en neder, en deden de boot dreunen van den slag der golven, die tegen haren boeg braken.

Zoodra de ongelukkige matroos verdween, vloog een groote vogel van het geslacht der albatrossen toe, en zette zich op het water neder op dezelfde plaats, waar de drenkeling zich het laatst had vertoond. Dat gezigt vermeerderde ons afgrijzen, en herinnerde ons de menigte van haaijen, die wij in den laatsten tijd hadden gezien, en aan wier vraatzucht wij naauwelijks dursden denken.

Toen de boot was ingezet, was het geheel duister geworden; de wind was tot eenen halven storm aangewakkerd, van tijd tot tijd vergezeld van hevige rukvlagen, zoodat wij genoodzaakt waren, onze topzeilen dubbel te reven. Onze geheele ziel was vervuld van de gedachte aan onzen treurigen toestand. Wij hadden een' onzer matrozen verloren, die met ons uit Engeland was gezeild, en het enkele denkbeeld daaraan riep eene geheele menigte van hartbrekende herinneringen op. Onze Kapitein en de tweede stuurman, benevens tien man van het volk, waren ook verdwenen en waarschijnlijk reeds vergaan of moesten vergaan in den stormachtigen nacht, die nu was ingevallen; zij waren verscheidene honderd mijlen van het land verwijderd. Wij bleven intusschen tegen den wind opzeilen, voerden zoo veel zeil als slechts mogelijk was, en laveerden met korte streken, ieder kwartier het over den anderen boeg wendende: sedert het vallen van de duisternis hadden wij blaauwe lichten ontstoken, en hielden ook een vat met olie en losgerafeld touw brandende, hetgeen een groot en helder licht gaf. Maar, ofschoon aller oog onophoudelijk naar de booten tuurde, geen spoor was van dezelve te vinden; en toen het half negen des avonds was geworden, gaven wij alle hoop verloren. Terwijl de wind door het want gierde, en de golven woest tegen het schip beukten, meenden sommigen het geschreeuw van den armen berri boven den storm uit te kunnen hooren; anderen verbeeidden zich soms de stem van den Kapitein te vernemen, die beval bij te draaijen, terwijl men meer dan vijf-

[p. 511]

tig malen de booten meende te zien, als het staroogen het gezigt bedroog en schijnbeelden deed aanschouwen. Er waren weinigen aan boord, die in dien nacht niet aan huis en haard dachten; weinigen, die de zee en het zeeleven niet verwenschten. Maar op het oogenblik, toen de wanhoop ons dreigde te overvallen, riep de man in den mast op den uitkijk, dat hij een licht bespeurde vlak voor den steven van het schip. Het was juist op het tijdstip, dat wij gereed waren het over den anderen boeg te wenden, waardoor wij ons van het licht zouden hebben verwijderd. Wij staarden allen in de aangewezene rigting, en binnen weinige minuten konden wij het duidelijk zien. Weldra waren wij tot op eenen kleinen afstand genaderd, en vonden tot onze groote vreugde den Kapitein en al het volk in de booten, liggende aan lij van den dooden walvisch, die hen eenigermate voor de woede van de zee had beveiligd. Zij hadden eerst nu licht kunnen ontsteken, omdat al hun tonder door de geweldige beweging omvergevallen en nat geworden was, en zij eerst na langdurige vruchtelooze pogingen geslaagd waren, om de vonk vuur te doen vatten; anders hadden zij terstond na zonsondergang de lantaarn aan eenen riem opgehangen, de gewone manier van doen, als de booten zich in dergelijke ongelegenheden bevinden. - Nadat de walvisch aan de zijde van het schip was vastgemaakt, keerden allen aan boord terug, en vernamen het ongelukkige lot van berri, terwijl hunne eigene redding een' straal van vreugde over onze droefheid verspreidde.