Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Adressen aan Z.M. den Koning, aan de Edelmogende Heeren Staten Generaal, en aan de Edel Grootachtbare Heeren Gedeputeerde Staten van Zeeland, over eenige punten der Geneeskundige Wetgeving, door J.H. van Opdorp, Heel- en Vroedmeester te Arnemuiden, enz. Te Breda, bij F.P. Sterk. 1839. In gr. 8vo. 45 Bl. f :-75.

De Heer van opdorp toont, ook door dit geschrift, een man te zijn van studie en nadenken, die met vrij-

[p. 694]

moedigheid zijn gevoelen durft zeggen, en de pen wél weet te voeren. Het Adres aan Z.M. en aan de Staten Generaal heeft ten doel, vooreerst, aan te toonen, dat men wel eens op de zoogenaamde Platte-lands-heelmeesters uit de hoogte nederziet, en zelfs ten onregte de zoogenaamde Operateurs, (!) Heel- en Vroedmeesters in de steden boven hen verheft; terwijl echter de Plattelands-heelmeesters verpligt zijn de Geneeskunde te kennen en te beoefenen, benevens al datgene, wat van Stadschirurgijns kan worden gevorderd, zoodat zij ten minste met dezen gelijken rang hebben. Verder wenschte de Schrijver eene wet te zien voorgedragen, waarvan hij zelf een ontwerp levert, strekkende tot aanmoediging der studie op de Hoogescholen, doch tevens tot gelijkstelling van alle niet gegradueerde Genees- en Heelkundigen. Ook zoekt hij den gang der studiën op de geneeskundige scholen te doen verbeteren, waartoe inzonderheid de vermindering van het getal dier scholen, die dan Athenaea zouden worden, zou strekken, als gelegenheid gevende, om alleen waarlijk kundige mannen, en wel liefst alleen Doctoren in Genees-, Heel-, Verlos- en Natuurkunde, tot Lectoren bij die scholen aan te stellen; gelijk ook de Geneeskundige Commissiën alleen uit gegradueerde personen behoorden te bestaan. Eindelijk betoogt de Schrijver de noodzakelijkheid eener hervorming, omsmelting en wijziging der Provinciale Geneeskundige Commissiën, waaraan onder anderen het examineren der Heelmeesters en Apothekers zou moeten worden onttrokken, doch die daarentegen zouden belast worden met het visiteren van de logementen en restauratiën, ten einde zich te overtuigen, dat geene spijzen in onvertinde koperen ketels en pannen worden bereid; als ook met het visiteren der winkels van suikerbakkers, boekdrukkers en handelaren in kinderspeelgoed, om toe te zien, dat die voorwerpen niet worden geverwd of gekleurd met voor de gezondheid nadeelige kleurstoffen, enz. Wij laten de uitvoerbaarheid van dit een en ander aan hare plaats.

Na eene nota tot toelichting (niet toeligting, gelijk

[p. 695]

er gedrukt staat) van eene statistieke Lijst der Geneeskundigen, ontmoet men nu een Adres aan de Gedeputeerde Staten van Zeeland, waarbij de Heer van opdorp, zoo de door hem opgegevene feiten waar zijn, zich allezins teregt beklaagt over de willekeurige handelwijs, te zijnen opzigte door de Geneeskundige Commissie te Middelburg bij het taxeren zijner rekeningen gehouden, bij welke taxatie men dan blijkbaar te werk zou gegaan zijn naar een tarief, hetwelk aan Gedeputeerde Staten wel voorgedragen, maar door Hun Ed. Groot Achtb. verworpen was. In 't voorbijgaan krijgt de voormalige Regtbank van Eersten Aanleg te Middelburg eene berisping, over het benoemen van twee Leden der Geneeskundige Commissie tot Arbiters, ter beoordeeling van eene rekening, welke door die Commissie getaxeerd was, waaruit volgde, dat de taxatie der Geneeskundige Commissie door de tot Arbiters uit dat ligchaam benoemde Leden wel moest worden gehandhaafd; en verder over het hooren van eenen gealimenteerden als getuige in eene zaak van zeker Armbestuur tegen den Schrijver. Met de laatste zaak is Recensent, wat de behandeling van het regtspunt aangaat, welligt nog beter dan de Schrijver bekend, daar hij zelf dat Armbestuur toen als Advocaat gediend heeft; maar, op hier onmogelijk te ontwikkelen gronden, kon de Regtbank het hooren van dien man niet weigeren, onder anderen, en dit is genoeg, omdat de voorgedragene reden van wraking in de wet niet bekend was, en men, uit loutere gevolgtrekking en gelijkstelling met in de wet aangewezene en nog niet volkomen gelijksoortige omstandigheden, het hooren van eenen getuige, vooral van zoodanig eenen, die boven allen voldoende inlichting geven kan, niet mag weigeren. Ook mag men niet onderstellen, dat eenig Armbestuur iemand gebrek zou laten lijden, omdat hij naar waarheid eenen eed zou hebben afgelegd, ten gevolge waarvan de kas van dat bestuur eenige guldens meer dan anders zou hebben moeten betalen. Neen! noch de valsche eed des gealimenteerden, noch zulk eene wraak-

[p. 696]

zucht bij het Armbe stuur, ingeval de eed ten nadeele van deszelfs kas mogt strekken, laat zich zelfs van verre vermoeden. Noch de gealimenteerde, noch de leden van het Armbestuur, hadden eenig het minste persoonlijk belang bij den asloop der zaak.

Ten slotte geeft de Schrijver eene beoordeeling van het boven bedoeld, door Gedeputeerde Staten van Zeeland verworpen Tarief, zijnde tevens eene Memorie van Toelichting voor een ander, door den Adressant opgemaakt Concept-tarief. Men kan niet nalaten te erkennen, dat het verworpen Tarief (waar echter de Geneeskundige Commissie, zonder het te durven aanhalen, hoofdzakelijk naar schijnt te taxeren) partijdig is voor de mannen van de kunst in de steden, en tegen die op het zoogenaamde platte-land; onder welke zonderlinge benaming men alle gemeenten verstaat, die geen lid naar de Provinciale Staten zenden; gelijk men weder de steden verdeelt in groote, d.i. waar eene Geneeskundige Commissie is gevestigd, en kleine, die echter een Lid naar de Provinciale Staten zenden, ofschoon er onder de zoogenaamde platte-lands-gemeenten zijn, welker bevolking grooter is, dan die van vele der bedoelde kleine steden. Het Tarief, door den Heer van opdorp ontworpen, rust op billijker grondslag.

In het algemeen is de strekking van dit werkje niet, om juist alles in de bijzonderheden zóó geregeld te krijgen, als het hier wordt voorgesteld; maar veeleer, om eene wetgeving te bekomen, die hoofdzakelijk in den geest des Schrijvers valt; en in zoo verre verdient dit geschrift aller aandacht en belangstelling. Immers voor de bevolking zelve is het van belang, dat ook in dat opzigt het gebrekkige worde herzien en verbeterd. Zonder dus in al des Schrijvers beschouwingen te treden, meenen wij, dat hij inderdaad nuttige wenken geeft en heldere denkbeelden oppert, die ten minste eene ernstige toetsing verdienen. De correctie der drukproeven is zeer onnaauwkeurig; de stijl doorgaans goed en zuiver.