Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Onderzoek van de Penghawar Jambie, door J.A. Kool, M.D. te Amsterdam. Te Amsterdam, bij P. Ellerman. 1839. (Voor rekening van den Schrijver.) In gr. 8vo. 15 Bl. f :-40.

Wat deze Penghawar Jambie is, schijnt de Heer kool zelf niet regt te weten. Nu eens noemt hij het een mos, dan een wortel, en eindelijk komt men tot het vermoeden, dat het een wortel en een mos beide is. Het toeval had hem er een stuk van bezorgd, als eene Oostindische bijzonderheid, met bijvoeging, dat het een bloedstelpend middel was. Naderhand bezorgden eenige Weledelgeborene Heeren hem er een' grooten voorraad van, en een ander Weledelgeboren Heer leende hem een mikroskoop, en een ander Heer ondernam een scheikundig onderzoek, en nu gaf de Schrijver, na eenige proeven over het bloedstelpend vermogen, ook het extract

[p. 693]

inwendig tegen sluxus menstruus, met goed gevolg. Alweder een nieuw geneesmiddel derhalve: Extractum Penghawar Jambic!

In afwachting, dat de ervaring verder haar zegel zette op de voortreffelijke eigenschappen van dezen wortel, willen wij den Schrijver met den systematischen naam van zijn geneesmiddel bekend maken. Het is Polypodium Baromes L., Aspidium Baromes willd.. Hij kan er in de Natuurlijke Historie van houttuyn (IIden Deels 14de Stuk, 1783, bl. 199) eene vermelding van vinden. Bij de botanische Schrijvers lezen wij van deze soort: ‘Radicibus lanatis, of radix decumbens crassa, vellere mollissimo densissimo intense flavo obvestita.’ Deze lana of dit vellus mollissimum is gevolgelijk hetgeen de Schrijver mos noemt, en waarvan wij de uitstekende bloedstelpende kracht als uitwendig middel gaarne willen aannemen. Overigens moeten wij, den Schrijver tot waarschuwing, om niet al te veel geloof aan de berigten der inlanders te geven, hier nog een kort artikel van bory de st. vincent, uit den Dictionnaire classique d'Hist. natur., (Tom. I, 1822, p. 153) herinneren: ‘Agneau de scythie ou de tartarie. Racines laineuses du Polypodium Barometz, L., qu'on taille en manière d'Agneau, et dont les charlatans débitent des merveilles en Asie, comme remède contre un grand nombre d'insirmités.’