Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Iets over het godsdienstige vieren van den Zondag, door J.H. Carpentier Alting, Predikant te Purmerland. Te Purmerende, bij D. Broedelet en C^o. 1839. In gr. 8vo. XII en 94 bl. f :-60.

Tot het opstellen van dit stukje heeft de Schrijver aanleiding gekregen door eene prijsvraag, uitgeschreven in het Zwitsersche District Vevay, door een aldaar gevestigd Genootschap tot heiliging van den Zondag, en van dezen inhoud zijnde: ‘Waarom ontheiligt men den Zondag, daar de waarneming van zulk eenen dag op den nationalen en huiselijken en persoonlijken voorspoed zulk eenen gezegenden invloed heeft; waarbij de voorwendsels, dwalingen en vooroordeelen, welke te dezen aanzien plaats hebben, behooren bestreden te worden?’ Het was hem hierbij niet te doen om deze prijsvraag te beantwoorden, maar om iets ten nutte zij-

[p. 688]

ner landgenooten over het voorgestelde onderwerp zamen te stellen. Intusschen heeft hij zich in de behandeling aan die vraag gehouden, en diensvolgens I. onderzocht, of de Zondag ontheiligd kan worden, en waardoor zulks geschiedt, II. aangetoond, dat de waarneming van zulk eenen dag op den nationalen en huiselijken en persoonlijken voorspoed den gezegendsten invloed heeft; III. de voorwendsels, dwalingen en vooroordeelen zoeken te bestrijden, welke te dezen aanzien plaats hebben.

Te regt heeft de Schrijver in het eerste gedeelte den Zondag beschouwd, als niet datgene, wat vroeger de Israëlitische Sabbat was, en als ook niet tot vervanging daarvan dienende, maar als door het goedvinden der eerste Christenen voor eenen Godgewijden dag gehouden, en als zoodanig allezins doelmatig en nuttig. In het tweede wordt die nuttigheid, volgens de in de vraag aangestipte punten, aangetoond: hierbij is op te merken, dat men hier bij het derde punt, den persoonlijken voorspoed, eigenlijk niet vindt, wat dit woord verwachten doet, maar wat in de vraag ontbreekt, de nuttigheid van den Zondag voor den mensch, als redelijk en zedelijk wezen, waaromtrent nog wel meer zou te zeggen zijn. In het derde gedeelte worden de voorwendsels enz. tegen de waarneming van den Zondag bestreden, maar tevens de oorzaken (althans eenige) van mindere belangstelling in denzelven aangewezen.

Het stukje bevat wel niets nieuws, en geeft geene nieuwe oogpunten, om daaruit een oud, dikwijls besproken, maar altijd belangrijk onderwerp te beschouwen; maar het herinnert nogtans daaromtrent allezins nuttige en behartigenswaardige dingen, en is verstaanbaar en in eenen liberalen en Christelijken geest geschreven: en daarom, terwijl wij geene aanmerkingen van groot belang hebben, kunnen en willen wij het gaarne ter lezing aanprijzen, met den wensch, dat het hier en daar iets moge toebrengen, om de Nederlandsche Protestanten (want voor deze is het eigenlijk bepaald geschreven) tot eene getrouwe en gepaste viering en verdere nuttige besteding van den Christelijken Zondag op te wekken.