Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Manuel d'Escrime, par le Capitaine de Bast, ancien Professeur de toute arme et Gymnasiarque à la Société Royale et Chevalière de St. Michel à Gand. Avec Portrait et Planches. La Haye, chez J. Kips, J. Hz. gr. 8vo. Introd. XIX. pag. 182. f 3-75.

Onder de gymnastische oeseningen bekleeden Dans-, Rijden Schermkunst voorzeker aanzienlijke plaatsen, en worden geacht tot de ridderlijke kunsten te behooren, wier onderwijzers aan de Hoogescholen elders allen onder het personeel der akademische ambtenaren gerekend en genoemd worden. En inderdaad dienen die kunsten, om het ligchaam kracht en ontwikkeling te geven, die, gevoegd bij de zielsstudiën, door Hoogleeraren onderwezen, den man, in de echte beteekenis van het woord, kunnen vormen. Bij den dans echter heeft men slechts op zichzelven te letten en eigene gebreken te bestrijden; bij het paardrijden, bij eigen bestuur, den wil van het moedige dier te beteugelen en aan zich te onderwerpen; terwijl bij de schermkunst de tegenpartij een mensch is, bij wien men gelijke sterkte en bekwaamheid als bij zichzelven moet vooronderstellen, wiens aanvallen men moet afweren, en dien men tevens op de veiligste en gemakkelijkste wijze moet trachten buiten gevecht te stellen. Het is alzoo de hoogstmoeijelijke kunst, om, met een bepaald en gelijk steekwapen, zich te verdedigen en aan te vallen, te raken zonder geraakt te worden. Dat daartoe veel behendigheid, vlugheid, vastheid van hand, zekerheid van oogopslag, menschenkennis en koelbloedigheid behoort, valt niet te ontkennen, en dat die oefening de spieren versterkt, de longen verruimt, het ligchaam kracht en bevalligheid schenkt, zal wel ieder inzien. Onmisbaar moge die kunst voor den krijgsman zijn, zij is desgelijks nuttig en aangenaam voor den beschaafden mensch. Het noodlottige tweegevecht is een jam-

[p. 666]

merlijk misbruik, waartegen lodewijk XIV strenge ordonnantiën uitvaardigde; terwijl hij, ter vereering van de kunst, niet minder dan zeven schermmeesters met brieven van adeldom begistigde. De bekwaamste kunstenaars zijn dus ook veelal de voorzigtigste in het gewone leven; zij verkrijgen die humaniteit, welke beleedigingen voorkomt, en verachten de bretteurs, (vid. bild. Etymol. ad voc. Bretel) welke om de minste kleinigheid den degen trekken, en doorgaans het offer hunner woeste drift en roekeloosheid worden.

Meer dan zeventig werken zijn over die kunst in verschillende talen voorhanden, waarvan de Schrijver ten minste zeventien geraadpleegd, wij mogen zeggen met vrucht geraadpleegd heeft, en, door eene zesentwintigjarige oefening ondersteund, is hij volkomen bevoegd, om de uitkomsten zijner ondervinding mede te deelen, en een handboek zamen te stellen, waarvan Z.K.H., de Prins van Oranje, de opdragt wel heeft willen aannemen. Dat het in de Fransche taal geschreven is, zal wel niemand hinderen, die den aard en de strekking eener kunst nagaat, welke alleen aan allezins beschaafde lieden is toe te vertrouwen, voor wie die taal geen beletsel is.

Met orde, duidelijkheid, en met de geestdrift, den echten kunstenaar voor zijn vak eigen, beschrijft de Auteur, na eene korte inleiding, de drie onmisbare werktuigen tot oefening van de kunst, voegt er een drietal even doelmatige bij, en geeft uitvoerig berigt van het gebruik. Daar leert hij in elf Hoofdstukken, die weder in § § en in Afdeelingen gesplitst, en door lessen aan het slot van ieder kapittel opgeheiderd worden, de voornaamste standen, stooten en parades, beginende met de eenvoudigste en langzamerhand gepast opklimmende tot de zamengestelde en meest moeijelijke, telkens den meester waarschuwende tegen de verkeerde handgrepen en misbruiken, waarin de leerlingen zoo gemakkelijk kunnen vervallen. Het 12de Hoofdstuk geeft goede lessen tegen de schermers met de linkerhand; het 13de is als de slag op den vuurpijl; het eigenlijk assaut wordt daarin beschreven en geregeld, als het doel, waartoe al de lessen strekken moeten. In een afzonderlijk 14de Hoofdstuk wordt over en garde staan bij de verschillende natiën gehandeld; het 15de, dat misschien wel gemist had kunnen worden, beschouwt vlugtig verschillende vechttuigen; het 16de geeft wenken, hoe de schoone kunst aan te wenden tot verbetering van orthopedische gebreken; terwijl het geheel, in een 17de, besloten wordt met

[p. 667]

eene aanwijzing, hoe men de schermzalen doelmatig behoort in te rigten, gevolgd van een Conceptreglement voor zulk eene zaal.

Uit deze opgaaf blijkt, dat de Schrijver alles grondig behandeld heeft, wat tot zijne kunst behoort. Wij durven alzoo meesters en liefhebbers aanraden, zich dit handboek aan te schaffen, hetgeen als legger bij iedere schermschool zelfs niet moet ontbreken, te minder omdat de afbeeldingen welgekozen zijn, en, op ééne na, door den bekwamen Javaanschen radeen saleh geteekend werden, aan wien wij ook het portret van den Schrijver tegenover den titel verschuldigd zijn. Druk en papier zijn fraai.