Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Algemeene Geschiedenis der Wereld, inzonderheid ten behoeve der Jeugd en ter voorbereiding voor de Hoogeschool en Militaire Akademie opgesteld door Mr. A.W. Engelen. IIde Deel. Middeleeuwen. Te Groningen, bij W. van Boekeren. 1838. In gr. 8vo. XVI en 379 Bl. f 2-90.

Van het eerste Deel dezer Algemeene Geschiedenis der Wereld is in der tijd een gunstig en aanprijzend berigt gegeven in dit Tijdschrift. De Heer engelen is op den door hem ingeslagen weg rustig voortgegaan, en heeft door dit tweede Deel, de geschiedenis der Middeleeuwen bevattende, op nieuw een bewijs gegeven van zijne geschiktheid voor de taak, die hij op zich heeft genomen. Ook in dit stuk komt het Rec. voor, dat hij het doel, 't welk hij met zijn werk beoogd heeft, bereikt, namelijk, ‘om, in eenen bevattelijken en tevens onderhoudenden stijl, een zoo veel mogelijk volledig overzigt der Wereldgeschiedenis te leveren, niet overladen met wijsgeerige aanmerkingen, maar toch ook niet geheel daarvan ontbloot, inzonderheid wat den gang der Goddelijke voorzienigheid met het menschdom aanbelangt.’

Hij heeft hier, naar den aard der Geschiedenis, wijselijk de ethnographische behandeling met de synchronistische verwisseld, die noodzakelijk is, indien niet gedurige herhalingen of terugwijzingen het lezen of het gebruik van het handboek lastig zouden maken. In drie tijdvakken verdeelt hij zijn geschiedverhaal; vooreerst van den ondergang des Romeinschen rijks tot op den dood van karel den Grooten; ten tweede tot op het einde

[p. 654]

der kruistogten; en ten derde tot aan de ontdekking der nieuwe wereld.

Rec. acht het eene groote verdienste van dit werk, dat het geen drooge en vervelende kronijk is, maar een waarlijk onderhoudend geschreven verhaal. Van den eenen kant is er aan den onderwijzer genoegzame ruimte overgelaten, om de geschiedenis uitvoeriger te behandelen; terwijl nogtans de leerlingen in hun handboek een voldoend overzigt bezitten, om er zich het ontvangene onderwijs bij te herinneren. Van den anderen kant is het werk eene aangename lektuur, welke ook hij, die met de Geschiedenis bekend is, gaarne ter hand neemt, om zich het geheel weder voor den geest te roepen; terwijl de wezenlijk goede geest, waarin het boek is geschreven, eenen aangenamen indruk achterlaat.

Met genoegen meent Rec. dan ook vernomen te hebben, dat op sommige scholen dit boek reeds als handleiding bij het onderwijs in de Geschiedenis is ingevoerd. Hij verheugt zich daarover, omdat dit niet anders dan eenen goeden invloed kan hebben op de beoefening dezer wetenschap onder onze jongelieden, en omdat het tevens eene aanmoediging is voor den Heer engelen, om op den ingeslagen weg voort te gaan, en op dezelfde wijze ook de nieuwere Geschiedenis te bewerken. Wij wenschen hem daartoe lust en kracht, en sporen hem van ganscher harte aan, om bij voortduring onze Letterkunde met de voortbrengselen van zijnen geest te verrijken.

Het kan ons oogmerk niet zijn, om den inhoud van dit boek verder op te geven. Vooral bevielen Rec., door beknoptheid, duidelijkheid, rijkdom en volledigheid, de hoofdstukken over mahomet, de kruistogten, de vaderlandsche geschiedenis, en het laatste hoofdstuk, dat met een overzigt van de vorderingen van den menschelijken geest in dit tijdvak het Deel besluit.