Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Stelsel der Heelkunde. Door Ph. Fr. von Walther, Hoogleeraar in de Geneeskunde aan de Ludwig-Maximiliane-Universiteit, enz. Uit het Hoogduitsch. Iste Stuk. Te Amsterdam, bij J.D. Sijbrandi. 1838. In gr. 8vo. 200 Bl. f 2-:

Het is tot dusverre niet te onzer kennisse gekomen, of de vertaling met de uitgaaf van het tweede Stuk is voltooid geworden. Wij hebben, in afwachting van dit laatste gedeelte, de aankondiging en beoordeeling van dit werk uitgesteld, en zullen ook nu nog niet tot beoordeeling overgaan, dewijl het oorspronkelijke werk een doorloopend geheel vormt, en dus beter in ééns een overzigt van het geheele werk gegeven kan worden. Wij doen dit te gereeder, omdat deze vertaling zonder eenige inleiding of voorberigt in het licht verschenen is; zelfs de voorrede van den Schrijver, voor het oorspronkelijke

[p. 646]

werk te vinden, is door den Vertaler tot dusverre weggelaten; mogelijk dat zij, met eenig berigt van den Vertaler, tot de uitgaaf van het tweede Stuk werdt teruggehouden; met welk Stuk dan de vertaling voltooid en als een geheel zal te beschouwen zijn. Tot zoo lang, indien ook dat ons geworde, zullen wij dan onze beoordeeling verschuiven. Eene volstrekte noodzakelijkheid ter vertaling van het System der Chirurgie (opdat wij dit in het algemeen aanmerken) zien wij intusschen niet; want zij, die van dit Stelsel der Heelkunde met vrucht gebruik willen maken, behooren meer dan oppervlakkige kundigheden te bezitten, en van dezulken mag men vooronderstellen, dat zij ook de noodige taalkennis hebben, om dit boek in het oorspronkelijke te kunnen lezen. Uit dit gezegde zal men kunnen opmaken, dat wij de vertaling niet afkeuren, omdat wij het werk van walther niet op prijs stellen. Geheel het tegendeel. Het is ons echter onder de lezing van het oorspronkelijke steeds voorgekomen, dat hij, die de vertaling van dit System zich tot eene taak wilde stellen, voor haar wel berekend behoorde te wezen. De schrijfwijze van walther heeft iets gedrongens, hier en daar zelfs iets krachtigs, hetwelk niet aldus zal kunnen behouden worden, en bij omschrijving loopt men ligt gevaar, de juiste bedoeling van den Schrijver te missen. Ook heeft deze een aantal kunstwoorden gebezigd, welke in de Hoogduitsche taal minder stootende zijn, maar tot nog toe in onze taal, en met regt, minder ingang gevonden hebben. Waarom zouden wij ons ook van een aantal vreemde kunstwoorden bedienen, terwijl onze taal te dezen opzigte rijkelijk in de behoefte voorzien kan, zonder dat men daarom tot een dwaas puristisch streven behoeft te vervallen? Indien Rec. het zich wél herinnert, las hij, eenigen tijd geleden, eene Hoogduitsche beoordeeling der Heelkunde door den Hoogleeraar tilanus uitgegeven, in welke de beoordeelaar zeer ter gunste van het overbrengen van kunstwoorden in de landtaal sprak, het voordeel, 't welk de Nederduitsche taal ten dezen opzigte

[p. 647]

boven ander talen aanbood, roemde, en de traagheid zijner landgenooten gispte, die in hunne geschriften zoo vele vreemde woorden laten insluipen of onverschillig opnemen.